Endonezya, adalarını saymaya çalışacak!

Ağustos ayındaki Birleşmiş Milletler (BM) toplantısı öncesine yetiştirilmeye çalışılan hesaplama sonucunda tüm adalar BM nezdinde kaydedilerek ülkenin geniş toprakları ve zengin balıkçılık kaynaklarını koruması hedefleniyor. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre ada, etrafı denizlerle çevrili ve doğal yollardan oluşmuş, deniz yükseldiği zaman bile deniz seviyesinin üstünde kalan toprak parçasına deniyor. Adaların kaydedilmesi için ise adanın adının en az iki kişi tarafından bilinmesi gerekiyor.
Bungin Belle adasında mevsime göre 25'e yakın aile yaşıyor.

1,9 milyon kilometrekareye yayılan ülkede BM kriterlerine uyan adaların tamamının sayılması kolay bir iş değil. Örneğin başkent Cakarta yakınlarında Bin Adalar (Thousand Islands) bölgesi bulunuyor. Başkent halkının hafta sonları tatile gitmesi sevdiği bu bölgede kaç ada olduğunu kimse bilmiyor. 2012'deki BM Coğrafi İsimlerin Standartlaştırılması Konferansı'nda Endonezya hükümeti tespit ettiği ve isim verdiği 13 bin 466 adayı BM'ye bildirmişti. Küçük mercan adalarının çoğunun etrafında mercan resifleri bulunuyor.

BBC Endonezce'ye konuşan Denizcilik ve Balıkçılık Bakanlığı'nın ada sayma ekibi, Ağustos'taki toplantıda en az bin 700 adayı kaydettirmeyi planladıklarını söyledi. Ekibin lideri Balok Budiyanto, sürecin ne kadar zorlu olduğunu şu ifadelerle anlattı:
"Her adayı tek tek ziyaret edip, koordinatlarını kaydedip, adını yazıp adının anlamını bulmamız gerekiyor.
"Ayrıca adanın tarihini, coğrafyasının betimlemesini ve coğrafi tarihini yazmamız gerekiyor.

Endonezya hükümeti, adaları BM nezdinde kaydettirmesi durumunda karasularını genişletebilir ve daha fazla balıkçılık kaynağına sahip olabilir. Hükümet, karasularında yapılan kaçak balıkçılık faaliyetlerinin ülkeye her yıl milyarlarca dolar zarar verdiğini öne sürüyor ve bunun önüne geçmek için ele geçirdiği yabancı balıkçı teknelerini havaya uçuruyor. Endonezya'da orman kaplı volkan adalarından palmiye kaplı küçük adalara kadar çok farklı ada bulunuyor. Balıkçılık İçin Adalet İçin Halk Koalisyonu'ndan Susan Herawati, ülkedeki adaların yüzde 60'ının bir adı veya resmi statüsü olmadığını ve bu yüzden diğer ülkeler tarafından üzerlerinde hak iddia edilebileceğini söylüyor.

Herawati'ye göre BM nezdinde adaları kaydetmenin bir diğer şartı da adaları özel şirketlerden koruyabilmek. Gerawati bir örnek olarak Lombok yakınlarındaki popüler turist bölgesi olan Gili adaları yakınlarındaki bir adayı veriyor: "Buradaki küçük bir adaya özel bir şirket tarafından, turistik tesis yapma gerekçesiyle el koyuldu. Adadaki 109 aile hiçbir tazminat alamadan buradan kovuldu.
"Bu bizim ulusal kimliğimizle ilgili bir mesele. Adalarımızı listeleyerek balıkçılarımızın yasal korumaya sahip olmasını ve atalarımızdan kalan adalar üzerindeki egemenliğimizi pekiştirmemizi sağlayacağız."

Endonezya 2002 yılında iki adasını Uluslararası Adalet Divanı kararıyla Malezya'ya kaybetti. Ülke daha önce de iki adasını Doğu Timor'a kaybetmişti. Çevreciler, iklim değişikliği nedeniyle deniz seviyesinin artması sonucunda ülkenin binlerce adasını kaybedebileceğini söylüyor. Adaları sayan ekipten Balok Budiyanto ise adaların listesini tutmanın sonu gelmeyen bir iş olacağını, depremler ve volkanik patlamalar nedeniyle sürekli yeni adaların oluştuğunu belirtiyor.

Kaynak: BBC