'Dünyanın en iyileri' arasına seçildiler: Türkiye’nin keşfedilmeyi bekleyen ‘turizm köyleri' | 7 ŞEHİR 8 ADRES

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (BM/UNWTO) 2021’de ‘En İyi Turizm Köyü’ girişimini başlattı. Bu çerçevede her yıl üye ülkeler nüfusu en fazla 15 bin olmak kaydıyla, ormancılık, hayvancılık ve balıkçılık gibi faaliyetlerin yürütüldüğü turizm vizyonuna sahip gelişmekte olan adresleri değerlendiriyor.

Bu yıl Özbekistan’ın Semerkant şehrinde 16 Ekim’de toplanan Genel Kurul, 2023 özelinde 54 köyü ‘En İyi Turizm Köyü’ olarak belirledi. Listeye ülkemizden İzmir’in adı gibi şirin olan köyü Şirince dahil oldu.

Erzincan-Kemaliye ve Antalya-Kale Üçağız köyleri de 20 köyün yer aldığı ‘İyileştirme Programı’na (Upgrade Program) katılmaya hak kazandı.  

İyileştirme programında yer alan köyler, teknik incelemelere tabi tutulacak. Elde edilen bulgularla hazırlanacak rapor, köylerin sosyal, çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliklerini artırma amacını taşıyan öneriler içerecek. Bu tavsiyelerin uygulanması sonucunda bu köyler de ‘En İyi Turizm Köyü’ listesine dahil edilme potansiyeline sahip olacak. 

Bu haber üzerine gezgin ve seyahat yazarları Nurgül Büyükkalay, Özlem Köseoğlu, Didem Mutçalıoğlu ve Erdoğan Gümüş’e 2021’den bu yana ülkemizden değerlendirmeye alınan ‘turizm köyleri’ni sorduk. 

İşte 7 şehirden keşfedilmeyi bekleyen 8 'turizm köyü'...

En yenisi: ŞİRİNCE / İZMİR

İzmir’e bağlı Selçuk ilçesinin kırsal yerleşimlerinden olan Şirince, Maya takvimine göre 2012’de kopacak kıyamet iddiasının ardından tüm dünyada gündem olmuştu.

Şimdilerde ise ‘En İyi Turizm Köyü’ listesinde yer alarak adından söz ettiriyor. 

Köy genelde Efes Antik Kenti ve Kuşadası gibi popüler turizm rotalarının yolunun üstünde olduğu için uğrak nokta olarak değerlendiriliyor. Ancak yeni unvanı, daha çok yerli-yabancı turist çekmesine neden olacak gibi duruyor.

Özlem Köseoğlu, “Kafanızı dinlemek ya da şehrin stresinden kurtulmak istiyorsunuz diyelim... Şirince tam da öyle bir yer. İzmir’e yaklaşık 1,5 saat uzaklıktaki bu şirin adres, size tüm iş stresinizi ya da yorgunluğunuzu unutturacak” dedi.

Şirince’nin Rumlardan kalma pek çok eve sahip olduğunu, bu evlerin bazılarının butik otel olarak hizmet verdiğini söyleyen Köseoğlu, “Evlerin hepsi harika… Çekeceğiniz her ev fotoğrafının Instagram’da çok fazla beğenileceğinden eminim. Ama ben en çok köyün çarşısını seviyorum. Köy halkının kendi yaptığı el işi eşyaları, reçelleri ve taze Ege otlarını satın alabileceğiniz küçük ama çok fazla seçenek barındıran bir çarşı burası…  Vaftizci Yahya ve Vaftizci St. Jean Kilisesi, Rum mimarisinin izlerini taşıyan 150 yıllık okul binası ise görmeniz gereken tarihi adreslerden bazıları” ifadelerini kullandı.

Şirince sokakları

Doğu Ekspresi ile popüler oldu: KEMALİYE / ERZİNCAN

Erzincan’a bağlı Kemaliye’yi çoğu kişi son yıllarda popüler olan Doğu Ekspresi’nin güzergâhında olması ve Karanlık Kanyon fotoğraflarıyla tanıyor.

Hem UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan hem de Uluslararası Cittaslow Birliği’ne (sakin şehir) seçilen Kemaliye, şimdi de iyileştirme programı kapsamında, yani Birleşmiş Milletler Turizm Örgütü'nün 'En İyi Turizm Köyü' adaylarından biri…

Kemaliye

Peki nedir Kemaliye’yi bu kadar özel yapan? İşte Didem Mutçalıoğlu’nun görüşleri…

-- Kemaliye öylesine özel bir yer ki hem doğası hem tarihi hem de ünlü yollarıyla ziyaretçilerine birçok farklı güzellik sunuyor. Bir kere konumu muhteşem… Keban Baraj Gölü kıyısında nefis manzaralı bir vadinin içinde yer alıyor. Daha girişte Karanlık Kanyon sizi tüm heybetiyle karşılıyor. 

-- Kemaliye’nin içine girince ise sanki tarihte bir gezintiye çıkmış gibi hissediyorsunuz. Muhteşem manzaralı Karanlık Kanyon’a karşı yamaçlara kondurulmuş Osmanlı tarzı evleri, burayı eşsiz kılan şeylerden sadece bir tanesi. Bu tarihi evlerin bir kısmı, bugün butik otel olarak hizmet veriyor ve ziyaretçilerine tarihi bir atmosferde konaklama imkânı sunuyor.

Karanlık Kanyon

Huzur verici: ÜÇAĞIZ / ANTALYA

Antalya’nın Demre ilçesine bağlı Üçağız, Akdeniz kıyısında doğallığını korumayı başarmış; tarih, deniz ve doğanın iç içe olduğu, ülkemizin en güzel köylerinden biri. Adını üç farklı yerden denize çıkılabilmesinden alan Üçağız ve çevresi, Likya’nın en önemli eserlerine de ev sahipliği yapıyor. 

Nurgül Büyükkalay, “Üçağız’dan yürüyerek Kaleköy’e gidebilirsiniz. Bir diğer ulaşım yolu ise Üçağız’dan kalkan küçük tekneler. Rengârenk begonviller arasından sunduğu manzara insanın ömrünü uzatacak cinsten. Kaleköy’de antik mezarları görüp kaleye çıkabilirsiniz. Kaleden manzara nefes kesici. Sonrasında yöresel lezzetlerin, köyün meşhur dondurmacılarının ve hediyelik eşya tezgahlarının süslediği dar sokaklardan aşağı doğru sahile inebilirsiniz. Denizin ortasındaki tarihi lahdin etrafında kanoyla gezmek müthiş bir deneyim olacak” dedi.

Büyükkalay, önerilerine şöyle devam etti:

-- Güneşli ve sıcak bir Akdeniz gününe denk gelirseniz Kekova’nın eşsiz koylarını ve batık şehrini mutlaka keşfedin. Burası Akdeniz yat turizminin en güzel rotalarından biri ve Antalya çevresindeki en güzel koylar burada bulunuyor. Bu mevsimde bile Akdeniz’in berrak sularında yüzen insanları görebilirsiniz. Tekne ile gideceğiniz koylarda nefesinizi kesecek renklerle tanışacaksınız. Su o kadar berrak ki tekneyle gezerken antik şehirde suyun altında kalan kalıntıları çıplak gözle görebiliyorsunuz. Ayrıca tarihi merdivenler, kayıkhaneler ve kral mezarları da çıkıyor karşınıza. 

-- Kekova’da zamanınızı en keyifli şekilde değerlendireceğiniz bir başka seçenek Likya Yolu’nun en güzel etaplarından Üçağız-Aperlai arasını yürümek. Aperlai, Kaş ile Kekova arasında yer alan MÖ 400’lerde kurulmuş bir antik kent. Rıhtımı sular altında kalan Aperlai Antik Kenti’nin kalıntıları denize doğru inen tepenin eteklerinde yer alıyor. Lahitlerin bir kısmı günümüze kadar gelebilmiş. Eşsiz bir manzarası var. Hele bir de koyun ortasındaki taş ev duruşuyla huzur veriyor.

Konaklamak için Üçağız’daki ya da Kaleköy’deki pansiyonları tercih edebileceğinizi vurgulayan Büyükkalay, “Üçağız, dingin bir balıkçı köyü. Huzuru arayanların mutlaka görmesi gereken bir köy” dedi.

Üçağız

Dizi ve filmlerin adresi: MUSTAFAPAŞA / NEVŞEHİR

Mustafapaşa, antik dönemde adı ‘Sinasos’ olan eski bir Rum köyü… Kapadokya’nın en doğal kalmış yerlerinden olan köy, Ürgüp’e 6, Nevşehir’e ise 25 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Mustafapaşa, UNWTO'nun programının başladığı 2021 yılında 'En İyi Turizm Köyleri' listesine seçildi.

Köyde görülmesi gereken pek çok adres olduğunu söyleyen Özlem Köseoğlu, “Tarihi Mustafapaşa konakları, Rum döneminden kalan Aziz Gregorios Kilisesi, Aziz Basileios Kilisesi ve Aziz Nikolas Manastır Kilisesi, tarih ve kültür kokan noktalardan sadece bazıları. En çok ilgi gören yerler ise birkaç filmin çekildiği Gomeda Vadisi ile Özcan Deniz ve Nurgül Yeşilçay’ın rol aldığı 2000’li yılların meşhur Asmalı Konak dizisinin çekildiği konak…” dedi. 

“Mustafapaşa’ya kadar gelmişken, Ürgüp’ün nefis tatlarını denemeden olmaz” hatırlatması yapan Köseoğlu, “Yörenin ünlü çömlek fasulyesi, yaprak sarma, sütlü çorba, köfte, kebap, pirzola ve muhacir böreği damak çatlatan lezzetlerden sadece birkaçı” ifadelerini kullandı.

Bir Osmanlı mirası: CUMALIKIZIK / BURSA

İri ve parlak taş döşeli köy sokakları, üç katlı cumbalı evleri ve köy meydanıyla Cumalıkızık, turistik cazibe merkezlerinden biri… Bursa’nın Yıldırım ilçesine bağlı, tarihi geçmişi 1300’lü yıllara dayanan köy, bir Osmanlı mirası…

1981’de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ‘Kentsel ve Doğal Sit Alanı’ olarak belirlenen Cumalıkızık, 2014’te UNESCO Dünya Miras Listesi’ne, 2022'de de 'En İyi Turizm Köyleri' seçkisi kapsamında 'İyileştirme Programı'na girmeyi başardı.

“Köyün neredeyse tamamının orijinal dokusu hiç bozulmamış” diyen Erdoğan Gümüş, “Kente göçle birlikte birçok köy boşalırken, burada yaşayan halkın küçümsenmeyecek bir kısmı hâlâ köy yaşamını sürdürüyor. Osmanlı döneminin sivil mimarisini yansıtan dokusuyla Cumalıkızık, adeta bir açık hava müzesi niteliği taşıyor” dedi.

Cumalıkızık 

Özellikle Bursa’ya özgü çivit mavisi başta olmak üzere, sarı, mavi, beyaz, renklere boyanmış evlerin adeta insanın içini ısıttığının altını çizen Gümüş, “Üst kattaki pencereler cumbalı ve kafesli... Kafesler aile mahremiyetini simgeliyor. Cumalıkızık evlerinde genellikle iki türlü plan dikkati çekiyor. Birincisi etrafı moloz taşlarla örülmüş ve çevrelenmiş dış avlu, ikincisi ise dış avlusu olmayan ve dışarıdan doğrudan günlük yaşamın geçtiği hayat kısmına girilen evler… Dövme demirden kapı kolları ve tokmakları olan evlerin giriş kapıları çift kanatlı. Ayrıca demir kuşaklar ve iri başlı çivilerle bağlanmış bu kapılar. Gerçekten de görülmeye değer” ifadelerini kullandı. 

Cumalıkızık’ın çok iyi bir köy kahvaltısı kültürü olduğuna da değinen Gümüş, “Köy kahvaltısı denildiğinde özellikle Bursa ve yakın çevresindekilerin tercih ettikleri yerlerden burası. Restore edilen bazı köy evleri, otantik dekorlarıyla kahvaltı yapmak üzere bir hayli rağbet görüyor. Şayet köy hayatına bir özleminiz varsa burada yer alan butik otele dönüştürülmüş köy evlerinde kalmanızı öneririm” dedi.

Son yıllarda termal turizmiyle popüler: TARAKLI / SAKARYA

2011 yılında uluslararası Cittaslow Birliği’ne (sakin şehir) kabul edilen Taraklı, Sakarya’nın ilçesi ve ülkemizin beşinci sakin beldesi. İstanbul’a 210, Ankara’ya da 250 kilometre mesafede bulunuyor. Son yıllarda Taraklı, kültür ve termal turizmi denince ilk akla gelen yerlerden biri oldu ve tıpkı Mustafapaşa gibi 2021 yılında 'En İyi Turizm Köyleri' listesine adını yazdırdı.

Osmanlı dönemi sivil mimari örneklerinin Taraklı’da çok fazla olduğunu söyleyen Erdoğan Gümüş, “Dar sokaklarına girmeden önce, Taraklı’yı kuş bakışı seyretmek ve fotoğraflamak için en güzel noktalardan biri olan Hisar Tepesi’ne çıkmalısınız. 100’ün üzerinde tescil edilmiş ev ve konak bulunuyor. Kadirler Konağı, Hanımeli Konağı, Çakırlar Konağı ve Hacı Rıfatlar Konağı en çok ilgi çekenler” dedi.

Gümüş, “Geleneksel el ürünlerinin, Taraklı evleri maketlerinin, el dokuması Taraklı bezlerinin, artık Taraklı’nın simgesi hâline gelmiş uhut (uğut) tatlısının ve köpük helvasının, köylerde yapılmış ekmeklerin, kuru sebze ve baharatların dizi dizi tezgâhlarda sergilendiği çarşı içinde dolaşmak da tatilinize ayrı bir keyif katacak” ifadelerini kullandı.

Taraklı

Açık hava müzesi: BİRGİ / İZMİR

İzmir’de Ödemiş yakınlarında ve Bozdağ eteklerinde bulunan Birgi, zamanında Aydınoğulları Beyliği’nin başkentiydi. Bugün ise iyi korunmuş tarihi dokusuyla Ege'nin mutlaka görülmesi gereken köylerinden biri olarak ön plana çıkıyor.

“‘2022’de En İyi Turizm Köyleri listesine dahil edilen Birgi’nin güzelliği ülkemizin sınırlarını aşıyor” diyen Didem Mutçalıoğlu, “Birgi, tarihi dokusunu korumayı başarmış özel adreslerimizden biri. Köyde yer alan 200 kadar tescillenmiş tarihi yapı hâlâ dimdik ayakta. Sokaklarda nereye baksanız taş ve ahşabın en güzel örnekleri olan Osmanlı evleri karşınıza çıkacak. Her birini fotoğraflamak için bile buraya gelmeye değer” dedi.

Mutçalıoğlu, şu önerilerin altını çizdi:

“Bu evlerin arasında yürürken tarihe tanıklık etmiş dev fıstık çamları ve asırlık çınarlar size eşlik edecek. Köy içinde tarihi medrese, cami ve hamam gibi yapılar harika. Köyün açık hava müzesi gibi sokaklarında gezerken, 300 yıldır ayakta olan ve müze ev olarak hizmet veren Çakıroğlu Konağı, tarihiyle dikkat çekiyor. Yine bu tarihi doku içinde kahvenizi ya da çayınızı yudumlayacağınız birçok çay bahçesi de köyde sizleri bekliyor.”

Birgi

Çok otantik: ANITLI / MARDİN

Mardin’in Midyat ilçesine bağlı olan Anıtlı köyü, otantik atmosferiyle adeta bir hazine. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün 2022’deki ‘En İyi Turizm Köyü’ ödüllerinde ‘İyileştirme Programı’na girmeye hak kazanan Anıtlı, UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi’nde de yer alıyor.

Özlem Köseoğlu, “Çok eskilere dayanan Meryem Ana Kilisesi’nin bile bu bölgede olduğu ve tahminen MS 1'inci yüzyılda yapıldığı biliniyor. Tarihi olarak çok değerli unsurları bünyesinde barındıran Anıtlı, muhteşem bakırları, kestane ve inciri ile oldukça meşhur" dedi.

Fotoğraflar: iStock