Dün, Bugün, Yarın Bu Binada

Gaziantep en çağdaş yüzünü Kültür ve Sanat Merkezi’nde gösteriyor. Kesme taştan yapılan bu U şeklinde yapı, 1950’de Adliye binası olarak inşa edilmiş ve 5 yıllık inşaat süreci sonunda 1955’te Hükümet Konağı olarak hizmet vermeye başlamış. Kullanıldığı dönemde Gaziantep Adliyesi’ne de ev sahipliği yapmış, konumu ve mimarisi ile kent belleğinin önemli bir simgesi olarak zihinlerde yer edinmiş. Cephe düzenlemesi ve pencere düzenine bakıldığında tasarım amacı anlaşılıyor. Binada, Cumhuriyet döneminin sütunlu anıtsal mimari akımının etkisi bariz. Hükümet Konağı ve Adliye yeni yapılan hizmet binasına taşınınca bu bina işlevini keybetti ve atıl bir vaziyette eskimeye bırakıldı. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin girişimiyle 2014’te binanın Kültür ve Sanat Merkezi’ne dönüştürülmesine karar verildi ve bu amaçla Maliye Bakanlığı’ndan Büyükşehir Belediyesi’ne tahsis edildi. Belediye Başkanı Fatma Şahin’in çabasıyla 2015’te başlanan restorasyon çalışmaları projelendirildi ve mimar Erden Güven’in yönettiği inşa süreci başladı. 10 bin metrekare bina şu anda, içinde sergi salonları, çocuk sanat merkezi, çocuk kütüphanesi ve kent arşivi olan bir kültür ve sanat merkezi.

Etkileyici yanı şu ki, renove edilirken binanın hafızası muhafaza edilmiş. Geçmişten günümüze yüklenen tüm fonksiyonları bellek izleri olarak merkezin koridorlarında, duvarlarında ve avlusunda görsel, işitsel ve sanatsal yorumlarla yer bulmuş. Tavan, döşeme ve duvardaki uygulamalarda kullanılan, insan sağlığına zararsız tekniklerle paslandırılmış metal profiler yapının geçmişini ve kent belleğinde yer edinen ‘yaşanmışlığını’ vurguluyor. Güven, mimari elemanların neredeyse tamamını bizzat kendisi tasarlayıp uygulamaya geçirtmiş. Duvarlardaki rölyefler, konusunda uzman heykeltraşlar ile Güven’in ortak çalışması sonucu hayat bulmuş.

Binanın mimari konsepti, Dülük Antik Kenti’nden bugüne Gaziantep’in üzerine oturduğu çok katmanlı ve binlerce yıla yayılan kültürel mirasına göndermelerde bulunuyor. Güven, bu çok sesli göndermeleri tek bir dilde birleştirmiş ve bu dili oluştururken Zeugma Antik Kenti’nin kendine has mozaik dilinden esinlenmiş. Yer döşemelerinde dikkat çeken mozaikler için, geri dönüştürmek çok pahalı olduğundan fabrikaların artık kullanamadıkları 100 ton tamperli cam malzeme toplanmış. Cam malzemelerden yapılan döşeme bordürleri, madde bağımlısı çocuklar ve sığınma evindeki kadınlar tarafından, onları sosyal hayatla barıştırma ve meslek edindirme amaçlı çalışmalar kapsamında, elle uygulanarak yapılmış.

Gaziantep Kültür ve Sanat Merkezi sanatı ve tasarımı halkla buluşturmanın yanı sıra, kadınları meslek sahibi yaparak özellikle kadın istihdamına yönelik sorunlara doğrudan dokunuyor ve kendince merhem oluyor. En basitinden, 12 kadın ve 16 genç eğitilerek ve sigortalı olarak bu projede çalıştı. Gaziantep Kültüryolu kapsamında gerçekleştirilen koruma çalışmalarının devamı niteliğindeki Gaziantep Kültür Sanat Merkezi Renovasyonu kasımda Tarihi Kentler Birliği jürisi tarafından ‘Süreklilik Ödülü’ne layık görüldü.