Doğanın bahar şenliği alanları

Türkiye’nin Avrupa, Asya, Akdeniz ve Afrika arasındaki köprü konumu, ülkemiz topraklarını birçok canlı için eşsiz kılan bir özellik. Bu nedenle neredeyse bir kıtanın sahip olabileceği kadar çok ve farklılıkların getirdiği eşsiz bir canlılığa sahibiz. Örneğin ülkemizin güneyine indiğimizde Akdeniz’e kıyısı olan ve bu iklimin etkisi altındaki 21 ülkenin doğasında görebileceğimiz her şeyi, kuzeyine çıktığımızda Sibirya’dan Avrupa’nın birçok ülkesine kadar uzanan devasa bir coğrafyaya dağılmış canlı çeşitliliğini bir arada görmemiz mümkün. Bozkır ikliminin hâkim olduğu Orta ve Güneydoğu Anadolu’da ise Afrika’dan, Ortadoğu ülkelerinden enstantaneler ve canlılar görmek mümkün. Üstelik çok da şanslıyız… Türkiye’nin farklı bölgelerine dağılmış birçok eşsiz güzellikteki alan hem göç döneminde hem de kalıcı olarak birçok türe ev sahipliği yapıyor. Biz de bahar göçünü fırsat bilip Türkiye’nin en güzel doğal alanlarında sizi bir geziye çıkarmak istedik.

Rengârenk kuşlar ve hayatlar
Kızılırmak Deltası

300’ün üzerinde kuÅŸ türünün yıl boyunca görülebildiÄŸi delta, bahar aylarında leylekleri, mandaları ve Avrupa-Afrika düzleminde göç eden binlerce ötücü kuÅŸu ağırlayan, uluslararası öneme sahip bir doÄŸa harikası. Türkiye’deki halkalama gibi ornitolojik araÅŸtırmaların yürütüldüğü alan yeni türleri de kendine çeken bir özelliÄŸe sahip. Delta, Samsun’un doÄŸusunda Bafra, Alaçam ve Engiz sınırlarına yayılıyor. Alanda tatlı ve hafif tuzlu göller, nehir ekosistemi, kuru ve subasar çayırlar, sazlıklar, çamur düzlükleri, çok geniÅŸ bir kumul ÅŸeridi ve tarım alanları var. Delta sınırları içinde Türkiye’nin ender subasar ormanlarından biri olan Galeriç Ormanı da görülmeye deÄŸer güzellikte. Gastronomi açısından önem taşıyan bölge, ünü uluslararası boyuta ulaÅŸan Bafra pidesi, manda kaymağından lokum ve manda sütünden dondurma gibi lezzetlerle de öne çıkıyor. Etkileyici bir günbatımı görmek istiyorsanız doÄŸru yerdesiniz. Hele bir de gökyüzünün kızıllığı altında atının üstünde mandaları süren ve kovboyları anımsatan çobanlara denk gelirseniz ne âlâ…Â

Doğu Anadolu’nun denizi Van Gölü, gerek kıyıları gerek üzerindeki adalar, baharda açan çiçek ve ötüşen kuşlarla bambaşka bir güzelliğe bürünüyor. Bendimahi ve Edremit sazlıklarıyla Kavuştuk Yarımadası manzaranın en güzel, kuşların en yoğun olduğu noktalar. Gölün doğusundaki Erçek Gölü de flamingo ve dikkuyruk başta olmak üzere çok sayıda güzel canlıya ev sahipliği yapıyor. Van Gölü kültürel değerler açısından da son derece büyük öneme sahip. Akdamar Adası’ndaki Akdamar Kilisesi adadaki badem çiçeklerinin de açmasıyla karşısındaki karlı zirvelerle birlikte masalsı bir görünüme kavuşuyor. Gölün kıyısındaki Van da tarihi, başta kahvaltısı olmak üzere yemekleri ve diğer doğal güzellikleriyle ayrıca ilgiyi hak ediyor.

Doğa ve tarih iç içe
Demre KuÅŸ Cenneti

Çayağzı Limanı Yolu ile Andriake Antik Kenti arasında kalan 1.000 hektarlık bölge, 1989’da Demre Belediyesi tarafından ‘Kuş Cenneti’ ilan edildi. Kükürtlü ve soğuk suyu olan alanda 150’nin üzerinde kuş türü yaşıyor. Özellikle karabatak, çeşitli yabanördeği türleri, balıkçıllar alanda yaşayan kuşların bazıları. Orkide gibi yumrulu ve soğanlı bitki türleri açısından uluslararası önem sahip olan bölgede çok sayıda endemik bitki baharda görülebilir. Andriake Antik Kenti’yle iç içe olan Kuş Cenneti’nde doğayla tarih birleşiyor.

Mogan Gölü, Ankara sınırları içinde, Orta Anadolu’nun en önemli doğal yaşam alanlarından. Çok sayıda sukuşunun görüldüğü alan, özellikle nesli tehlike altındaki dikkuyruk için büyük önem taşıyor. Gölbaşı yerleşimi içinde kalan bölge göç döneminin de önemli duraklarından. 2004 yılından geçen seneye kadar ülkemizden üreme kaydı alınamayan telliturnalar, Mogan Gölü ve çevresindeki tarım alanlarında her yıl düzenli olarak görülüyor. Mogan Gölü’nün hemen yanı başındaki Eymir Gölü’ne de mutlaka uğrayın. Çünkü ilkbaharda her yanı sarı renge bürüyen Ankara çiğdemlerini dünyada sadece burada görebilirsiniz. Yine dünyada sadece Gölbaşı’nda görülebilecek nadide bir güzellik olan yanardöner çiçeğinin de (sevgi çiçeği) arzı endam ettiği günlerdeyiz.

Zonguldak il sınırları içindeki Filyos Kuş Cenneti, 200’ün üzerinde kuş türünü barındırıyor. Kuşların Karadeniz’i geçmeden önce ya da geçip geldikten sonra dinlenmek için kullandığı alan özellikle ilkbaharda tam bir şenlik alanına dönüşüyor. Saz horozu ve bıyıklı baştankara gibi ikonik türlere de ev sahipliği yapan bölge, günümüzde birçok tehditle uğraşıyor. Deltanın denize açıldığı bölgeyse tarakdiş, altıngöz, kadife ve kara ördek gibi denizel kuş türlerin barınma ve üreme alanı.

Erciyes’in kuzeyinde, Kayseri merkeze 70 kilometre uzaklıktaki Sultan Sazlığı 300 civarında kuş türü ve 400’e yakın bitki çeşidiyle doğayı gözlemlemek isteyenler için adeta bir cennet. Aralarında turna, filamingo ve büyük cılıbıt gibi özel türlerin olduğu kuşların kimi yaşam alanı olarak, kimi durup dinlenmek amacıyla, kimi de yavrularını dünyaya getirmek için sazlığı kullanıyor. Bu ilginin nedeniyse alanın Erciyes ve Toros Dağları arasındaki konumuyla Orta Anadolu ve Akdeniz’i birbirine bağlaması. Sazlıklar arasında kayıkla gezilebilir; yeşil, mavi ve sarının yarattığı büyüleyici bir fonda kuşları fotoğraflayabilirsiniz. Sultan Sazlığı’na gidip de Develi cıvıklısı yemeden olmaz.

Akdeniz’in buluşma noktaları
Akyatan ve Yumurtalık lagünleri, Göksu Deltası

Ülkenin güneyinde, Akdeniz kıyısındaki üç alan hem ülkemiz hem de tüm dünya için son derece önemli. Adana’nın Karataş ve Yumurtalık ilçelerindeki Akyatan ve Yumurtalık lagünleri, Mersin ilinin Silifke ilçesinde konumlanan Göksu Deltası, yıl boyunca ülkemizin en çok sukuşu barındıran alanları arasında. Dünyanın en önemli kuş göç rotalarından biri olan bölge, Afrika-Avrupa-Asya arasında yüz binlerce kuş türüne uzun göçleri esnasında konaklama olanağı sağlıyor. Özellikle turnalar bu alanlar üzerinden göçerken konaklayan özel kuşlardan. Yumurtalık’taki Halep Çamlığı Tabiat Parkı da görülecekler listenizde olsun. Halep çamı, orkideler ve birbirinden özel kumul bitkileri gününüze güzellik katacak. Göksu Deltası ziyaretinizdeyse menülerde denk geleceğiniz mavi yengeç tadına bakmanız ve Kız Kalesi de görmeniz gereken Akdeniz değerleri arasında.

Ege Bölgesi’nin en önemli doğal değerlerinden olan delta, nüfusu 4 buçuk milyona varan İzmir’in neredeyse kent merkezindeki konumuyla son derece özel bir yere sahip. Bisiklet ve yürüyüş meraklıları için de cazip alanda, flamingo gibi 300’ün üzerinde farklı kuş türüyle birlikte özellikle ilkbaharda çiçek açan orkide türleri görülmeye değer güzellikler arasında. Çakal, yabantavşanı, domuz, sansar ve tilki gibi memeli canlılar için de son derece önemli olan alan, İzmir’in en özel günbatımına ev sahipliği yapmasıyla da ön plana çıkıyor. Üç Tepeler bölgesindeki Lodos Tepe, Akdeniz’in en büyük tepeli pelikan üreme kolonisini izlemek için balkon işlevi görüyor. Ege’nin en güzel kasabalarından biri olan Foça’yla sınır olan delta, Foça’nın kültürel, arkeolojik ve gastronomi değerlerini keşfetmek açısından da büyük fırsat sunuyor.

Alanda vadiler, menderesler, taşkın sahaları ve sazlıklar var. Bölgenin en özel canlısı elbette bu günlerde Birecik semalarında özgürce uçan kelaynaklar. Kıyı kumulları da yine nesli tehlike altında olan Fırat kaplumbağasının yaşam alanları arasında. Birecik ilçesinin sembol köprüsü üzerinden görebileceğiniz Fırat Nehri’nin ortasında kalan adacıklar sığır balıkçılı, küçük akbalıkçıl, gri balıkçıl, küçük karabatak, alaca balıkçıl gibi koloniyel üreyen sukuşlarına ev sahipliği yapıyor. Komşu Halfeti de ziyaret edilmeli.

İstanbul’daki Küçükçekmece, Büyükçekmece ve Terkos gölleri ulusal ve uluslararası ölçekte önemli sulak alanlar. Jeopolitik açıdan Asya ve Avrupa arasında köprü olan İstanbul, aynı özelliği doğal açıdan da taşıyor. Kuşların geçiş güzergâhındaki Büyükçekmece, Terkos ve Küçükçekmece gölleri devasa kentin içinde kuşlar için birer vaha adeta. Binlerce leylekle birlikte kartal, şahin ve doğan gibi çok sayıda yırtıcı kuş bugünlerde göllerin etrafında görülebilir.