Binlerce yıldan günümüze gizemleriyle Mısır

O kadar eski, o kadar sırlarla dolu ki Mısır’ın tarihi... Nerede başladığı bile kesin değil; kimileri 7 bin yıl öncesine dayandırıyor. Mumyaları, piramitleri, hiyeroglifleri, firavunları, Kleopatra’sıyla yüzlerce filme ve kitaba konu olan gizemlere bir göz atalım.

Mısırlılar, karşısında güçsüz olduğuna inandığı her şey için bir tanrı belirlemiş. Ateşin, suyun, güneşin... Onlarca tanrı var. Kutsal kabul edilen yönetici firavun da hem tüm bu tanrıların temsilcisi hem de ülkenin başı. Böylece aynı anda hem çoktanrı hem de tektanrı kavramı yaratılmış. Yüzyıllar boyunca Mısır’ı yöneten firavunlar toplam 26 hanedandan geliyor. Ptolemaios Hanedanı’nın son hükümdarı Kleopatra. Firavunların tanrılar ve insanlar arasında aracılık ettiğine inanılırmış. Yasaları çıkarıyor, vergileri topluyor, tapınakları ve mezarları yaptırıyor, tanrılar aracılığıyla iklimi, ürünlerin verimliliğini, dengeyi, düzeni, uyumu, ahlakı hep onlar belirliyormuş. Firavun olmak için anneden soylu bir kan taşımak zorunluymuş.

Bulmaca tanrısı ‘Ra’

Eski Mısır siyasi tarih içinde temelde üç kısma ayrılmış: Eski Krallık, Orta Krallık, Yeni Krallık. Aralarda da ‘Geçiş Dönemleri’ olmuş. Mısır’da tanrıların farklı görevleri var. En çok tapınılan, bulmacalardan adını bildiğimiz ‘Ra’. Başlangıçta gökyüzü tanrıçası Nut ile yeryüzü tanrısı Geb arasındaki birliktelikten Osiris, İsis, Seth ve Neftis doğuyor. Başlıca büyük tanrılar, Osiris, eşi İsis ve oğulları Horus. Ama Osiris kardeşi Seth tarafından öldürülüyor ve yeraltı dünyasının hükümdarı oluyor. Neyse ki oğlu iyi evlat Horus, amcasını devirip dünyanın hükümdarı oluyor ve bütün firavunlar onun vücutlaşmış şekli sayılıyor. Bu tanrılara adanmış pek çok tapınak var ülkede.

Baştanrı, ilk tanrı, tanrıların tanrısı Amon için yapılan Karnak’taki tapınak, dünyanın en büyük dini yapısı kabul ediliyor. Tamamlanması 2 bin yıldan fazla süren 20 metre yüksekliğinde duvarlarla çevrili tapınak, 800 metre genişliğinde ve 1.5 km uzunluğunda bir alana kurulmuş.

Firavunlar temsil ettikleri tanrılara tapınaklar inşa ettirirken içleri öteki dünyada kullanacakları kıymetli eşyayla dolu lahitleri için de o gizemli piramitleri yaptırmışlar. Şu ana dek yaklaşık 140 tanesi bulunan piramitlerin en ünlüleri Kefren, Keops ve Mikerinos yani Gize Piramitleri.

İçlerinden Keops dünyanın yedi harikasından biri. Üstelik de o harikalardan günümüze kadar gelebilen tek eser. MÖ 2500’lü yıllarda tamamlanan piramidin yapımında tam 2 milyon 300 bin tane taş blok kullanılmış. Sanılanın aksine bu piramidi de diğerleri gibi köleler değil maaşlı işçiler inşa etmiş. 6 milyon tonluk, 140 metre yüksekliğe sahip olan piramidin açıları Nil Nehri’nin deltasını iki eşit parçaya bölüyormuş.

Piramitlerin sırları...

Bir başka şaşırtıcı bilgi ise piramidin taban çevresinin yüksekliğinin iki katına bölünmesinin Pi Sayısı’nı vermesi. Bu piramit aynı zamanda dev bir güneş saati de. Ekim ortasından mart başına dek düşürdüğü gölgeler yılın uzunluğunu ve mevsimleri gösteriyor. Piramidi çeviren taş levhaların uzunluğu bir günün gölge uzunluğuna eşdeğer. Diğer piramit Kefren de tıpkı Keops gibi gizemlerle dolu. O da pusulanın yönlerine oturtulup aynı yükseklik oranıyla Pisagor’un ünlü 3:4:5 üçgenine (geometrideki özel dik üçgenlerden biri) uyumlu inşa edilmiş. Tüm piramitler gibi Kefren’in de girişi kuzey yönüne bakıyor.

Mısır turlarının vazgeçilmezlerinden Sfenks de bu bölgede. Sfenks’in ön ayaklarının arasında bir tapınak var.