Berlin’de çay vakti
Çay deyip geçmeyin. Hepsi ayrı tat ayrı karakter. Ustasından, usulüne göre içmek şart. Bunun için de doğru adres gerek. Gurbette çay aşkıyla dükkân dükkân gezdim. İşte not defterimdeki bilgiler ve adresler.
Çin efsanesine göre milattan önce 2737’de yabani bir çay ağacının altında dinlenirken sıcak su dolu bardağının içine düşen birkaç yaprakla ‘demlenen’ ilk çayı içen İmparator Chen-Nung’ın üzerinden hayli zaman geçti. Bu arada ‘çay’ bütün gezegene yayılıp, en muteber içeceklerden biri oldu. Siyah çayın gelip Rize’ye kurulması ve sudan sonra en çok tüketilen içecek olması ise çok daha yakın bir zaman.
Kahve sonrası gerileme dönemi dışında çay hâlâ daha birçok form ve renkte etkinliğini sürdürmeye çalışıyor. Hatta ‘yavaş yaşam’ söylemi ile de vals ediyor bu aralar. En azından Berlin’in Kreuzberg mahallesindeki bir iç avluda eski reçetelerden çay blend’leri yapan Manu Kumar’ın çaya dair anlattıklarının özeti bu. Berlin’deki Manu Tee Factur’de (Manu’nun çay fabrikası), sabah saatlerinde buluşup, nehir kenarında güneş tutulmasını izliyoruz. Hava çok güzel, elimizde Manu’nun ‘derlediği’ çaylar... Hem içip hem de Manu’nun çay yolculuğu hakkında konuşuyoruz. Kahvenin egemenliği altında olan sokaklarda, küçük bir çaplı bir ‘aydınlanma hareketi’ gibi anlatıyor, çayı ve tüm o gezilerinden topladığı geleneksel reçeteleri.
Manu Kumar
Aslen mimar ve sanatçı olan Manu’nun hayatında ‘yolculuklar’ çok mühim. Zira tamamı ‘geleneksel’ reçetelerden ibaret çaylar, bu ziyaret ve keşiflerin ürünü. Çay derken de sadece siyah çay anlaşılmasın. Birçok çay türüne, baharat ve çeşit çeşit kuru bitki eklenmesi ile yapılan özel karışımlar bunlar. Babası Hintli bir tıp hekimi, annesi ise Rusya’nın Almanca konuşan Kaliningrad/Königsberg diyarından. Kendisi de bir nevi ‘blend’ yani. İlk çay deneyimlerini de bu kültürel karışımın mutfağında öğreniyor. 10 yıldan fazladır Berlin’de yaşıyor ve 2012’den beri de sadece çay fabrikasıyla meşgul. Ürünlerinin tümünü Berlin’in organik üretim yapan bahçe ve çiftliklerinden temin ediyor. Sonrası ise karıştırma, kaynatma ve bekletme. Ki her birine dair ayrı derece ve bekletme süreleri mevcut. Şişelerinin, kavanozlarının etiket tasarımı ve şişeleme her şey kendisine ait. Atölyenin baş köşesinde bulunan kocaman damacana şişeleri içindeki Kombucha (Kombu çayı) ise ortamın en fiyakalısı. Kombucha malum, aynı adlı mantarla ferment edilen, bakteri ve mayalardan oluşan özel bir çay.
Velhasıl Berlin’de yapılacak ‘yavaş’ bir gezinin önemli durağı da Manu Çay Fabrikası. Ürünleri atölyeden alacağınız gibi, bazı özel kafelerde de bulabilirsiniz. Sadece sıcak çay olarak da düşünmeyin. Hal böyle olunca, biraz da tüyo vermek lazım gelir: Kahwah Kashmiri Chai (Keşmir vadisinden; evde var, lezzeti tecrübeyle sabit), Indian Masala Chai. Soğuklar: Lemon Grass Tea, Tuareg Mint Tea.
Slogan: Drink Global, Invest Local.
Adres: Paul-Lincke-Ufer 44A, 2.Hinterhof, 10999 Berlin-Kreuzberg
BERLİN'DE BAZI ÇAY DURAKLARI
CAFE KATULKİ
İtalyan-Polonya karışımı bir mekân. 7-8 çeşit çay var. Çayım: Rooibusch (G.Afrika çayı daha doğrusu çalısı). Dem süresi 3 dakika. Friedelstrasse 40, Neukölln.
TEE
Hayata nasıl bakıyorlarsa çaya da öyle bakanların mekânı. Tee, hem bir çay dükkânı hem de yan salonu ile bir atölye. Toplum destekli tarım projelerine katkı veriyorlar, tohum takası yapıyorlar. Çayım: Hindistan Darjeeling bölgesinden, ilk hasat ‘Phuguri’ çayı. 80 derecede 2-2.5 dakika arası demleniyor. İkram olduğu için fiyat alamadık, ama ödenen her kuruş dayanışma ekonomisine gitmektedir... Lenaustrasse 25, Neukölln.
MAMECHA BEAN TEA
Tüm ritüelleri ile birlikte Japon çayı (yeşil çay ağırlıklı) mekânı. Çay çeşitleri pek bir zengin. Yiyecek pasta, kurabiye, kek mevcut. Japon çay takımı tasarımları pek güzel ve satılıyor. Çayım: Genmaicha (gevrek, kavrulmuş kepekli pirinç ve sencha karışımı). Aklı ve bedeni dinlendiriyormuş. Dem süresi 3 dakika. Fiyat 2,9 Euro. Mulackstrasse 33, Mitte.
CAFE GOLD MARIE
13 çeşit çayları var. her birinin fiyatı 2,3 Euro. Çayım: Bir Çin çayı olan yeşil kaktüs çayı. Dem süresi 2-2.5 dakika. Grimmstrasse Bökstrasse kesişiminde, Kreuzberg.
THE BARN
Nevi şahsına münhasır bir mekân. Çayım: Oolong, Vietnam. Demlenme süresi 2.5 dakika. Fiyatlar 3 Euro civarlarında. Schönhauser Alle 8, Mitte.
PAPER AND TEA (P&T)
Butik çay marketi. Mekânda envai çeşit çay ve bitki çayı mevcut. Fiyatlar biraz yüksek.
Diğer mekanlar: Tee Tea Thé, Goltzstrasse 2 Schönberg, T Berlin, Fidicnstrasse 38 Kreuzberg, Berlin Tee Salon Stuttgarter Platz 15, Charlottenburg.