Balkanlar’daki tanıdık Saraybosna

Doğu ile Batı’nın en güzel hali olan Saraybosna’yı tanımanız, güzelliklerini görmeniz, en ünlü yemeklerini yemeden dönmemeniz için mutlaka ziyaret etmeniz gereken çok yer var. Bu duraklar arasında gezmek en güzeli ancak dileyen önemli turistik noktalardan geçen tramvayla da yolculuk edebilir. Bunun için ‘Tisak’ büfelerinden 1 euro karşılığında bilet almak gerekiyor. Tramvayla belediye binası, Başçarşı, katedral, müzeler, Latin Köprüsü gibi birçok turistik noktayı ziyaret etmek mümkün. Havaalanından şehir merkezi taksiyle yarım saat, otobüsle biraz daha uzun bir zaman alıyor. Bu genel bilgilerden sonra şimdi gelin şehrin ruhunu anlamanıza yardımcı olacak tarihi ve turistik noktalarında birlikte bir tura çıkalım.

Başçarşı

500 YILLIK ÇARŞI
Başçarşı

Başçarşı, Saraybosna’nın en gözde turistik yerlerinden. 15’inci yüzyılda İsa Bey İshakoviç’in kenti inşa ederken kurduğu Başçarşı’da her ne kadar Avusturya-Macaristan yapıları da olsa Osmanlı’nın şehircilik anlayışı ön plana çıkıyor. Çarşının kalbindeki ‘Sebilj’ adı verilen çeşme, kahve ve Türk lokumu satan dükkânlar ve Bakırcılar Çarşısı, Osmanlı’nın izlerinden birkaçı. Çarşıdaki işletmelerin çoğu sabah 9’da açılıyor ve hareketlilik akşam geç saatlere kadar devam ediyor. Savaş döneminde bile çarşıda hareketlilik eksik olmadı.

Gazi Hüsrev Bey Yadigâr Camisi

KENTİN SİMGESİ
Gazi Hüsrev Bey Yadigâr Camisi

Saraybosna’da şöyle diyorlar: “Saraybosna demek, Gazi Hüsrev Bey, Gazi Hüsrev Bey demekse Saraybosna demek.” Bunun nedeni, Gazi Hüsrev Bey’in Saraybosna’da cami, medrese, kütüphane, müze, hamam, çarşı gibi birçok eser bırakmış olması. Kentin sembolü olan Gazi Hüsrev Bey Yadigâr Camisi ise bu eserlerin en önemlilerinden biri. Başçarşı’nın tam kalbindeki cami, hem bölge halkının ibadet merkezi hem de yerli ve yabancı turistin uğrak noktası. 1531’de Mimar Sinan tarafından inşa edilmiş. Hemen karşısındaki müze ve medrese de mutlaka görülmesi gereken yerlerden.

Bakırcılar Çarşısı

BABADAN OĞULA USTA-ÇIRAK İLİŞKİSİ
Bakırcılar Çarşısı

Görselliğiyle ziyaretçilerine nostaljik bir atmosfer sunan çarşıdaki dükkânlarda mesleği babadan devralmış ve hâlâ bakır döven ustalar var. Çarşıdaki esnaf için bakırcılık, hem kültürü koruyup gelecek nesillere aktarmak hem de ekmek kapısı demek. Cezveden kahve takımına, güğümden çay bardağına, tepsiden tencereye birçok bakır ürün satılıyor dükkânlarda. Tarihi çarşıda eski usul kahve dövenler de var. Bunlardan en bilineni en az 300 yıllık bakırlarla dükkânını adeta bir müzeye dönüştüren İsmet Huseyinoviç. Bakırcılar Çarşısı’na uğrarsanız, mutlaka ziyaret edin ve kahvenin, bakırın Saraybosna’daki hikâyesini kendisinden dinleyin.

Lediçi Köyü

NEHİR GİBİ AKAN TARİH
Sarı Tepe ve Kovaçi Şehit Mezarlığı

Sarı Tepe, eskiden topların atıldığı, sarı taşlarla inşa edilmiş bir kale ve şehrin manzarasını izlemek isteyenlerin uğrak noktası. Miljacka Nehri manzaranın önemli bir parçası. Birinci Dünya Savaşı’nı başlatan olayın gerçekleştiği Latin Köprüsü, eskiden Saraybosna’nın milli kütüphanesi olan fakat şu an belediye binası olarak hizmet veren Viyeçnitsa Kütüphanesi’ni izlerken koca bir tarih gözlerinizin önünden film şeridi gibi geçecek. Sarı Tepe’nin hemen solundaysa Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç ve 1.503 şehidin mezarının olduğu Kovaçi Şehit Mezarlığı var. Yakın tarihin en büyük soykırımının yaşandığı şehirde acıların taze olduğu mezarlıkta mutlaka birini yakınının mezarı başında dua ederken bulacaksınız.

Umut Tüneli

UMUT TÜNELİ
Tunel Spasa

Kolar ailesinin, Bosna Savaşı sırasında kuşatma altındaki Saraybosna’yı o sırada Birleşmiş Milletler kontrolünde olan Saraybosna Uluslararası Havalimanı’na bağlamak üzere 30 Temmuz 1993’te açtığı tünele ‘Umut Tüneli’ de deniyor. 800 metre uzunluğundaki tünel gıda, insani yardım ve cephanenin şehre ulaşması ve insanların şehirden çıkabilmesi için kullanılmış. Kolar ailesinin yaptığı bu yardım, savaşın seyrini de değiştirmiş. Bugün kurşun izlerinin olduğu görülen ev ve altındaki Umut Tüneli, yerli ve yabancı turistlerin ziyaret edebileceği, içinde askeri malzemelerin bulunduğu bir müze olarak hizmet veriyor.

Igman Kayak Merkezi

BALKANLAR’IN ALPLER’İ
Byelaşnitsa ve Igman Dağı

Saraybosna’nın Alpler’i olarak tanımlayabileceğimiz iki dağ; Byelaşnitsa ve Igman Dağı. Byelaşnitsa Dağı, Bosna-Hersek’in ortasında, Saraybosna’nın güneybatısında yürüyüş ve kayak için popüler cazibe merkezi. 1984’e damga vuran olimpiyatlarda ödüller, sahiplerini Byelaşnitsa’da bulmuştu. Fakat dağın sadece sporcular tarafından tercih edildiğini söylemek doğru olmaz. Aileler burayı çocuklarıyla vakit geçirip telesiyejle manzarayı izlemek, köylerini görmek ve tabii lezzetlerini tatmak için de ziyaret ediyor. Özellikle Lediçi Köyü turistlerin uğrak noktası. Çünkü köy, dışarıdan ürün satın almamasıyla biliniyor. Yaz-kış kartpostallık görüntülerin oluştuğu köyde yaşayanlar eti, sütü kendileri üretip ekmeklerini kendileri yapıyor. Köyde konaklama ve yemek hizmeti veren evler de var. Bu evlerin öncüsü ise ‘Planinski Biser’. Igman Dağı’ysa, Saraybosna’nın güneybatısında, Byelaşnitsa Dağı’nın yanında. Jeolojik olarak Dinar Alpleri’nin bir parçası. 1.500 rakımlı dağ, kayak merkezleriyle öne çıkıyor.

Galatasaray Köftecisi

KÖFTE YİYİP SEVDALİNKA DİNLEMELİ

Cimbom Restoran (Galatasaray Köftecisi)

Bosnalı eski futbolcu Tarık Hodzic’in işlettiği küçük, mütevazı dükkânda Balkanlar’ın en meşhur lezzeti olan köftesi ‘çevape’ başrol oynuyor. Birçok et çeşidi arasından ‘pleskavica’ öne çıkan lezzetlerden. Bir porsiyon köftenin fiyatı 8 konvertibl mark (KM). 1 KM, şu sıralarda yaklaşık 7.5 lira... Diğer seçeneklerse 10-20 KM arasında değişiyor.

Sac Burekdzinica (Sac Börekçisi)

Bosna Hersek’te ‘börek’ veya ‘pita’ diye bir kavram yok. ‘Burek’, Boşnakların ‘kıymalı’ anlamında kullandığı bir tanımlama. Peynirli, patatesli, ıspanaklı börekler için Boşnakçalarını kullanıyorlar. Bir börekçiye gittiğinizde sirnica (peynirli), kopirnak (patatesli), zeljanik (ıspanaklı) şeklinde sipariş vermeniz gerekiyor. İsmi fark etmeksizin tüm bu lezzetleri tadabileceğiniz en ünlü mekânsa Sac Burekdzinica. Buradaki böreklerin nefaseti üzerinde piştiği kömür ateşinden geliyor.

Pekara Imaret (Fırın İmaret)

Saraybosna’nın en eski fırınlarından. Çeşit çeşit ekmek, kruvasan ve gevreğin satıldığı fırın, tarihi Saat Kulesi’nin hemen altında. 7’den 70’e birçok kişi buradan alışveriş yapıyor. Fiyatlarsa 2 KM’den başlayarak malzemeye göre değişkenlik gösterebiliyor. Park Princeva Restoran Şehrin manzarasını izleyip fonda Boşnakça şarkılar dinleyeceğiniz bir mekân. Boşnak kültürünü yansıtan zengin menüsüyle gelenekselliğin ve modernizmin harmanlandığı atmosfere sahip. Lezzetleri de manzarası kadar güzel. Bir kişi çorba, ara sıcak, ana yemek, tatlı ve içecek ısmarlayarak ortalama 30 KM ödüyor.

Park Princeva Restoran

Şehrin manzarasını izleyip fonda Boşnakça şarkılar dinleyeceğiniz bir mekân. Boşnak kültürünü yansıtan zengin menüsüyle gelenekselliğin ve modernizmin harmanlandığı atmosfere sahip. Lezzetleri de manzarası kadar güzel. Bir kişi çorba, ara sıcak, ana yemek, tatlı ve içecek ısmarlayarak ortalama 30 KM ödüyor.

Kuça Sevdaha (Sevda Evi)

Meşhur Boşnak kahvesini, fondaki ‘sevdalinka’lar (Boşnak anonim türküleri) ile yudumlayabileceğiniz bir kahveci. Tarih kokan mimari yapısı, duvarlarda sevdalinka sanatçıları posterleri, sıcacık atmosferiyle uğranması gereken yerlerden. Ev baklavası, sütlaç, trileçe gibi geleneksel tatlılar da kahveye eşlik edebilecek lezzetlerden. Kahvenin fiyatı 2 KM, tatlı fiyatlarıysa 4 KM’den başlıyor.