Anadolu'ya adanan hayat...

Bolkar Dağları’nın yamaçlarda yedi saattir yürüyorduk. Rehberimiz Gözneli Mustafa önde, Cüneyt Oğuztüzün ardında, ben de en arkadaydım. Bazen kayalara sarılarak, bazen sıçrayarak, bazen de yere yapışarak iki tepe aşmıştık. Hava kararmak üzereyken 'Kaplan Suyu' denilen, avuç içi kadar bulanık bir birikintinin başında kamp attık. Neden böylesine yorucu ve yıpratıcı bir yolculuğa çıkmıştık? Tabii ki, keşif ve fotoğraf için!

Bankacılığı 1993 yılında bırakan Cüneyt Oğuztüzün’ün 1994’te dergiye gidip geldiğini hayal meyal hatırlıyorum; yıl ortasına doğru da tümüyle Atlas için çalışmaya başlamıştı. Duyunca hepimiz hem şaşırmış hem de takdir etmiştik. Ayrıntıları bilmiyorduk tabii ki, hiçbir zaman da söz etmedi zaten. Ama işi bıraktığında bir bankanın teftiş kurulu başkanı olduğunu, Bağdat Caddesi’nde oturduğunu ve altında bankanın tahsis ettiği son model bir araba bulunduğunu öğrendiğim bugünlerde beni yine şaşırttı. Çünkü böylesine varlıklı bir hayatı hayalleri için bir yana itip alçak gönüllü, mütevazı bir yaşantıyı tercih etmek herkesin yapabileceği bir iş değildi. Ancak olağandışı özelliklere sahip kişiler böyle kararlar alabilirdi ki, onlar da zaten hep örnek insanlar olmuşlardır.

Cüneyt’in böyle bir seçim yapmasına yol açan nedenlerinden biri Anadolu olmalı. Bankacıyken fırsat buldukça geziye çıktığını, fotoğraf çekmek için çeşitli faaliyetlere katıldığını öğrendim. Sanırım bu sıralarda Anadolu’ya tutuldu. Çünkü onunla birçok coğrafyayı çalışmış biri olarak iyi biliyorum ki, Anadolu’nun kolları arasındayken sonsuz huzur buluyor, müthiş keyif duyuyordu. Mart 2015’te –hastalığının şiddetlendiği bir evredeydi- ziyaretimiz sırasında çalışmayı planladığı Bakır Çayı’ndan, Menderes Deltası’ndan dem vurmuş, “Anadolu yollarında olmayı öyle özledim ki!” demişti.

Gözden KaçmasınTürkiye'den aktarmasız uçuşla gidebileceğiniz 10 şahane yerHaberi görüntüle

Dergide masa başında çalışanlar -ki bunların çoğu kalem erbabıdır- fırsat buldukça fotoğrafçılarla alana çıkarlar. Ben de birçok fotoğrafçıyla çeşitli coğrafyalara gitmişimdir. Her fotoğrafçının kendine özgü çalışma şekli vardır. Cüneyt Oğuztüzün’ü ayrı bir yere koymak gerekir, çünkü yöntemi farklıydı. Örneğin gittiği yerde fotoğraf çekmeye girişmeden önce coğrafyayı soruşturur, öncelikle keşif sayılabilecek duyulmamış, bilinmeyen yerler üzerinde durur; o göl, bu kanyon, ya da şu orman nerede, nasıl gidilir ya da o aşiret hangi güzergâhı izleyecek, nerelerden geçecek gibi türlü türlü sorular sorardı… Bu bilgiler doğrultusunda keşfe çıkar, neyin ne kadar yerinde olduğuna bakar, fotoğraf durumunu, ışığı, rüzgârı vb. inceler, sonra fotoğraf çekmeye başlardı. Bu çabalarının sonunda yöreyi iyi bilir hale gelir ve bilgisiyle herkesi şaşırtırdı. Bunları afaki söylemiyorum, bire bir tanık oldum.

Gözden KaçmasınDünyanın en huzurlu 10 ülkesiHaberi görüntüle

Bolkarlar’ın eteğindeki, Mersin’e bağlı Çamlıyayla’ya (Namrun) gittiğimde de araştırmalarını çoktan bitirmişti. “Hüseyin, mucizevi bir olay var, onun peşine düşeceğiz. Tam bir keşif yapacağız” demiş ve eklemişti, “ama bir gün yürümemiz gerekecek!” Efsanevi şekilde anlatılan her olay riskler içerir. En başta geleni de yörelerindeki oluşumları abarttıkları için anlatılanların “fos” çıkmasıdır. Ama Cüneyt anlatılanların “sağlama”larını alarak hayal kırıklığına neden olmasına fırsat vermezdi.

Bir diğer önemli nokta da bu tür keşiflerde izleyeceğiniz rehberdir. Yürüyüş, Cehennemdere Vadisi’nde ve onun ormanlarla kaplı yamaçlarında geçeceği ve bir gün süreceği için rehberin yolu iyi bilmesi gerekiyordu. Yanlış patikaya sapmak bizi alakasız yerlere çıkartabilirdi. Cüneyt bunu da sorup soruşturmuş ve adaylar arasında –yörenin orman işletmelerinin de onayladığı- Gözneli’de karar kılmıştı. Anlayacağınız hazırlıklar yapılmış, bana sadece çantamı omuzlayıp yürümek kalmıştı.

Hava kararana, Kaplan Suyu’na varana dek yürümüştük. Ne kadar yorgun olsak da Gözneli, “Bizi yaban hayvanlardan koruyacak bir ateş yakmamız gerek” demişti. Bunun üzerine devrik bir sedir ağacının bir bölümünü kesip sürüklemiş, kamp alanına getirip tutuşturmuştuk. Alevler ormanın ve gecenin karanlığını biraz ışıtıp içimize güven salmıştı. Kısa sürede de konservelerimizi yemiş, Kaplan Suyu’ndan içip uyku tulumlarına girmiş ve ateşin başında uykuya dalmıştık.

Düşünüyorum da bütün bunları o zamanlar ne kadar normal bulmuştum. Başında bir kasket, üzerinde gri bir gömlek, fotoğraf çantası belinde, sırt çantası sırtında, uzun adımlarla hızlı hızlı yürüyen senin benim gibi biri…

O sabah saat kaçta kalktığımızı, kahvaltı yapıp yapmadığımızı o zaman dahi hatırlayamamıştım, çünkü yarı uykulu halimi üzerimden atıp kendime geldiğimde sabah saat 7'ydi ve biz yine art arda sıralanmış bir yamacı tırmanıyorduk. Neden diyeceksiniz, çünkü önemli olan tek şey ışıktı; onu kaçırdık mı bunca yolu boşuna gelmiş olacaktık!

Elimde olmadan arada oflayıp pufluyordum, yürümekten ve tırmanmaktan bunalmıştım. Oysa Cüneyt? Makineler ve tripottan dolayı taşıdığı onca kilo yüke karşın gayet keyifli ve heyecanlıydı; yer yer çevreyi kolaçan ediyor, zaman zaman Gözneli’ye soru soruyordu. Doğayı fotoğraflamaktan bu denli keyif alan ikinci bir kişi tanımamışımdır.

“İşte burası” demişti Gözneli. İlk bakışta gördüğümün gerçek olduğuna inanamadım. Ayaklarımızın ucunda tahminen 300-400 metre derinliğinde ama dibi görünmeyen bir uçurum vardı. Karşı yakada ise 700-800 metre boyunda ve kilometrelerce uzunluğunda müthiş bir kaya bloğu yükseliyordu ki, işte onun da ortasındaki devasa bir delikten büyük bir gürültüyle muazzam bir su kütlesi fışkırıyor ve yerçekimine boyun eğip yine büyük bir gürültüyle aşağıya düşüyordu. Gerçekten mucizeydi gördüğümüz! Cehennemdere’nin gözüydü işte orasıydı.

Cüneyt bu oluşumu aradaki muazzam uçurum nedeniyle istediği gibi fotoğraflayamamıştı, ama en azından kapı gibi belgelemişti. Bu kare Atlas’ın Kasım 1997, Sayı 56’da, Namrun konusunda yayımlanmıştır.

Oğuztüzün bir şekilde Anadolu mucizelerinin kokusunu alır ve onların peşinde koşmaktan yorulmazdı. Böyle olaylardan birine de 2000 yılının ortalarında Erzurum-İspir’de tanık oldum. Moryayla köyünde bir evde muhtarın konuğu olmuştuk. İklimin değiştiğinden, yağışların şaşırdığından, kar yağmadığından, suların azaldığından söz etmişti muhtar. Eşi yemek hazırlamış, sonra da bizim için yere döşek serilmişti. 

Yedigöller’e de işte o köyden, Moryayla’dan gitmiştik. Her ne kadar adı Yedigöller olsa da etrafında büyüklü küçüklü pek çok göl vardı. Sayıları yağış miktarına ve mevsime göre değişiyordu. Kimine göre bu sayı 25’e kadar çıkıyordu. Biz doğal mücevherlerle dolu bu çanağı 3 bin 250 metreden seyrettik.

Yani ben seyrettim. Cüneyt bir o tepeye, bir bu tepeye çıkıp iniyordu. Ya ışığın bütün gölleri aydınlatmasını bekliyor ya da bulutların fotoğrafa zenginlik katmasını. O sırada ben de çimenlere uzanmış böceklerin vızıltısını, kuşların şakımasını dinliyor, ya da olmadı bir taraflara doğru yürüyor, sonra geri dönüyordum. İyi bir kare yakalayabilmesi, o oluşumları gerçek güzelliğiyle yansıtabilmesi için saatlerce bekledik. Ama bütün bunlara değmiş, Erzincan Yedigöller ilk kez Atlas’ta yayımlanmıştı.

Onunla çıktığım bütün foto röportajlarda benzer olaylar yaşardım. Hatta bu bekleyişlerden birinde onun fotoğrafını çektim. Rize’de 1999’da, Hemşin ile Cimil arasındaki bir gedikte pusuya yatmış, tripotun başında saatlerdir uygun ışık ve bulut bekliyordu. Halinden memnundu, çünkü Fırtına Deresi’nin gözeleri o noktadan daha önce hiç fotoğraflanmamıştı. Ama ben beklemekten sıkılmış, vakit geçirmeye yönelik eylemleri denedikten sonra bir de onun fotoğrafını çekmiştim. “Görev Başında” sayfasında yayımlanan bu fotoğrafın altında bile, “Cüneyt Oğuztüzün… Fırtına Vadisi’nin ‘gözlerini’ fotoğraflayabilmek için uzun bir süre uygun ışığı ve anı bekledi…” yazılmıştı.

Zigana Dağları konusunda da böyle bir olay yaşamıştım. 2005 yılıydı. Kâh Ziganalar’ın doruklarında gezinmiş, kâh derin vadilerine dalıp çıkmış, gelenekler ve çiçeklerle bezeli yaylalarda konaklamış, çeşit çeşit olayla karşılaşmıştık. Fakat Gümüşhane’nin Dumanlı köyü sınırları içinde kalan Santa harabelerini görünce küçük dilimizi yutmuştuk. Birkaç mahalle ve 300’ü aşkın binadan oluşan harabelerin görünüşü büyüleyiciydi. Ama Cüneyt için bulunduğumuz açı yetersizdi ve daha iyisini bulabilmek için harabeleri çeviren her yamaç ve tepelerde dolaşıp durmuş, bir noktadan diğerine koşturmuştuk. Tabii ki sonuçta ortaya harika bir fotoğraf çıkmış ve dergide çift sayfa açılmıştı. (Sayı 150, Eylül 2005’te.)

Demek istemem o ki, Cüneyt fotoğrafçılığı ciddiye alır, titizlenirdi. Fotoğrafçılığın önem ve etkisini böylesine derinden kavramasında ne denli etkili olmuştur bilemiyorum ama hem çok kitap okur, hem de fotoğraf konusunu dünya ölçeğinde takip ederdi. Özellikle ABD’den her ay birkaç kitap ve fotoğraf dergisi gelirdi.

Gözden KaçmasınATLAS DERGİSİ'NİN ACI GÜNÜHaberi görüntüle

Cüneyt sadece bir kâşif fotoğrafçı değil, yılmaz bir doğa korumacıydı da. Sanırım sulak alanları böylesine çarpıcı karelerle dergi sayfalarına ilk taşıyan da oydu. Türkiye’nin tüm deltaları, nehirleri, kuşları, böcekleri, kelebekleri onun fotoğrafları sayesinde eşsiz ve benzersiz olduklarını göstermişlerdi. Aynı zamanda o fotoğraflarıyla, Karadeniz’den Akdeniz’e, Lazlardan Yörüklere kadar Anadolu’nun kültürel çeşitliliğinin hem belgelenmesi, hem de korunmasına fotoğraflarıyla katkılarda bulunmuştur. Sarıkeçililer onun vefatı üzerine duydukları üzüntüyü şöyle dile getirdiler:

“Toroslar’da yalnız yaşayan biz Sarıkeçilileri gün yüzüne çıkaran, yürekli, duygusal, hassas bir kişiliği olan, fotoğraf sanatçısı değerli abimiz Cüneyt Oğuztüzün’ün aramızdan ayrıldığı haberini almamız bizleri çok üzdü... Dağları birlikte adımladık. Birlikte konakladık. Biz var oldukça yüreklerimizde yaşayacak... Bizlere katkıların için teşekkürler Cüneyt Oğuztüzün…”

Sevgili Cüneyt… Her türlü olumsuzluğu göğüsleyerek var gücünü Anadolu’nun doğasının, biyolojik ve kültürel çeşitliliğinin korunması ve belgelenmesi için harcadın. Senin gibi birini tanıdığımız için kendimizi şanslı sayıyor ve sana sonsuz bir minnettarlık duyuyoruz. Deneyimsiz olarak bu dünyaya geldin ama usta olarak gittin. Yüreğimizdeki yerin daim olacak, ışıklar içinde yat! 

www.atlasdergisi.com TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR.