750 yıllık köyde sakin bir mola verelim

Bir diziyle gelen tanınmışlık sayesinde herkeste merak ve hayranlık uyandıran bir köy oldu Cumalıkızık. İri ve parlak taş döşeli köy sokakları, geniş avlulu, cumbalı evleri ve köy meydanıyla, hâlâ hafızalarımızdan silinmeyen film sahneleriyle turistik cazibe merkezlerinden biri oldu. Haksız da sayılmazdı elbette bu şirin köy. Zira Bursa’nın Yıldırım ilçesine bağlı, geçmişi 1300’lü yıllara dayanan Cumalıkızık, tarihiyle, kültürüyle bir Osmanlı mirası. Osmanlı Beyliği’nin kuruluş aşamasında, Kayı Boyu Türklerinden Kızıkların kurduğu 7 köyden biri olarak gösteriliyor Cumalıkızık. Rivayete göre Uludağ’ın eteklerinde ve vadilerinde kurulan Türk köyleri ‘kızık’ adıyla tanımlanırmış.

Birbirinden farkını belirtmek için de örneğin dere yakınındakine Derekızık, çevre köylerden topluca cuma namazına gidilene ‘Cumalıkızık’ gibi adlar verilirmiş.… Adının nereden geldiği kesin olmasa da kesin olan şu ki yaklaşık 700 yıllık geçmişi olan bu köyler içinde dokusu bozulmadan orijinal haliyle günümüze kadar gelen köy, sadece burası olmuş… Cumalıkızık, 1981’de Kentsel ve Doğal Sit Alanı olarak belirlenmiş, 2014’te UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmiş. Köydeki 100’ün üzerinde tescilli evin yarısından fazlası kullanılıyor ve birçoğunda restorasyon çalışmaları sürüyor. Köy, adeta bir açık hava müzesi…

Mavi, yeşil, sarı renklerle boyalı evlerin arasında, sokaklarda gezip meydandan alışveriş yapabilirsiniz.

Geleneksel Osmanlı yerleşimlerinde mevcut olan ‘cami, ulu çınar ve köy kahvesi’ üçlemesi Cumalıkızık’ta da var. Meydandan tatlı bir yokuşla içlere doğru uzanan taş döşeli dar sokaklara sıralanmış cumbalı evler davetkâr haliyle içine doğru çekiyor ziyaretçilerini… Evler çoğunlukla iki ya da üç katlı. Özellikle Bursa’ya özgü çivit mavisi başta olmak üzere, sarı, mavi, beyaz renklere boyanmış evler adeta insanın içini ısıtıyor. Üst kattaki pencereler cumbalı ve kafesli... Kafesler aile mahremiyetini simgeliyor. Dövme demirden kapı kolları, tokmakları olan evlerin giriş kapıları çift kanatlı; demir kuşaklar ve iri başlı çivilerle bağlanmış. Köyün ana girişinde asırlık çınar ağaçları karşılıyor ziyaretçilerini. Bir de sağlı sollu kurulmuş tezgâhlarda güler yüzlü köylü kadınların “Hoşgeldiniz” nidaları… Tezgâhlarda şifalı otlardan köy ekmeğine, tarhanadan dantellere, oyalara her şey var… Bölgede bol miktarda yetişen ahududu bir de…

2015’ten beri haziran ayında Uluslararası Ahududu Festivali yapılıyor. Anıt çeşme, anıt hamam, tarihi mezarlık, köy gündelik hayatında kullanılan eşyanın sergilendiği ve ev düzenini görebileceğimiz Küpeli Ev UNESCO Derneği Proje Uygulama Evi, köy camisi gezip görebileceğiniz yerlerden bazıları… Neredeyse çatıların birbirine değdiği dar sokaklar içinde en dikkati çeken ve hakkında efsanevi hikâyeleriyle nam salmış, ancak tek bir insanın geçebileceği dünyanın en dar sokaklarından biri olan Cin Aralığı’ndan geçmekse ritüele dönüşmüş artık Cumalıkızık’ta. Köy birkaç saatte gezip dolaşılabilecek bir yer olsa da saatlerce vakit geçirilebilecek atmosferi, sizi çocukluğunuza alıp götürecek köy havası ve yaşamıyla hayranlık uyandırıyor. Zamanın nasıl akıp gittiği anlaşılmıyor bile.

Konaklama ve kahvaltı

Cumalıkızık, köy kahvaltısı dendiğinde özellikle Bursa ve yakın çevresindekilerin tercih ettikleri yerlerden biri... Butik konaklama hizmeti veren köy evlerinde kalabilir, maharetli eller tarafından hazırlanan gözleme, türlü hamur işleri başta olmak üzere, yöresel ürünlerle donatılmış lezzetli sofralarda kahvaltınızı yapabilir, güzel bir hafta sonu geçirebilirsiniz.