4.000 yıl önce Anadolu’da kadın hakları yazılı tabletler!

Kayseri’deki Kültepe-Kaniş Karum ören yerinde 2015 yılında elde edilen bulgulara göre günümüzden 4000 yıl öncesinde kadınların hakları vardı. Üstelik yazılı olarak. Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu’nun yönetimindeki kazı çalışmalarında görev yapan Asuriyolog Yard. Doç. Dr. Hakan Erol ve Yard. Doç. Dr. Murat Çayır kazılarda ortaya çıkan tabletler hakkında ilginç bilgiler verdi. Örneğin bu yazılı tabletlerde 2. bir eşle birlikte olmak yasaktı. Aksi takdirde erkekler para cezasına çarptırılıyordu. 

Bahsedilen dönem: MÖ 1950 – MÖ 1750 yıllarına denk geliyor. O dönemde yazılan Kültepe tabletleri arasında evlenme, boşanma, miras, nafaka ve evlat alma gibi aile içi hukukuyla alakalı belgeler bulunuyor. İşte hukuksal anlamda devrim niteliğindeki tabletlerde yazanlar:

ERKEĞİN İKİNCİ BİR EŞLE EVLENMESİ YASAK

• Belgelerde, boşanma durumunda her iki tarafın da hukuki hakları olduğu bilgisi yer alıyor.
• Boşanma sonrası tarafların din veya ırk fark etmeden gönlü kimi isterse onunla evlenebileceği, herhangi bir kısıtlamanın olmadığı belirtiliyor.
• Tabletlerde yer alan boşanma belgelerinde mal paylaşımı, miras ve nafaka konularına değiniliyor. Evli bir çiftin boşanması durumunda, evin her ikisinin olduğu, öldükleri zaman evlerinin çocuklarına kalacağı gibi bilgiler bulunuyor.

Gözden KaçmasınSoyun kadınlardan devam ettiği bir toplum: TuareglerHaberi görüntüle

• Günümüzde de boşanmaların en önemli sorunları arasında gösterilen ‘nafaka’, o yıllarda ‘hukuk çerçevesinde’ işleniyor.
• Eşlerinden boşanan kadınların ileride geçim sorunu yaşamaması için ‘nafaka’ aldığı bilgisi tabletlerde yer alıyor.
• Bir çiftin boşanma belgesinde, erkeğin kadına ekonomik yardım sağlayacağı sözünün verilmesi, kadın erkek eşitliğinin o yıllarda da varlığını gösteriyor.

• Günümüzde Anadolu’nun bazı yörelerinde yaygın olan, kocası ölen kadının kayınpederi veya kayınbiraderi ile evlendirilmesi geleneğinin o yıllarda var olduğuna dair hiçbir iz olmaması ise eski Anadolu’nun hukuksal gücünü ortaya koyuyor.
• Miras konusunda ise, ‘çocukların anne ve babalarına bakma yükümlülüğü olduğu ve mirasın anca anne ve baba öldükten sonra paylaşılabileceği’ bilgileri yer alıyor.
• Miras yüzünden çıkan kardeş kavgalarıyla ilgili hukuksal düzenlemeler mahkemeye taşınıyor. Durum, o dönemin hukuksal gücünü ortaya koyuyor.