Yelda Başaran 
Ömür GEDİK
Savaş ÖZBEY
36 saatte Dolomitler
Keskin virajlı, dik, sürekli dikkat gerektiren Dolomit yollarında direksiyon sallamak yerine yolcu koltuğunda oturmakta yarar var. Bu sayede karşınıza bir grup İtalyan bisikletli çıktığında strese girmez, müthiş dağ manzarası içinde yol alan sporcuları keyifle seyredebilirsiniz. Dolomitler, yani İtalyan Alpleri ülkenin kuzeydoğusunda. Doğasever, yürüyüşçü, dağcı, kayakçı ve motosikletçilerin gözdesi. Coğrafyası kadar kültürel mirasıyla da göz kamaştırıcı. 1. Dünya Savaşı öncesinde Avusturya’ya ait bölgenin mutfak kültüründe bu özellik belirgin. Vadiden vadiye, köyden köye gezerken Alman, İtalyan ve antik Ladin kültürel kimlikleri sürekli yer değiştiriyor. Trafik tabelaları bile üç dilde. Ingrid K. Williams / The New York Times Çeviren: Serhan YEDİG
Cuma
15.00
Savaş ve barış
Bölgeyi anlamak için önce tarihini bilmek gerek. Bir yamaçtaki soğuk savaş günlerinden kalma hangara kurulan Bunker Museum (37.5 TL) bağımsızlık mücadelesinden Mussolini faşizmine Güney Trol bölgesinin tarihini ele alıyor. Bir tepenin zirvesindeki Forte Tre Sassi (52.5 TL) ise 1. Dünya Savaşı’nda dağları savaş meydanına çeviren operasyonları, askerlerin yaşadıkları zorlukları yansıtıyor. Eğer zamanınız varsa Büyük Savaş Müzesi’nde orijinal siperler, tüneller arasında gezerken İtalyan askerlerinin Avusturya-Macaristan İmparatorluğu birliklerine karşı nasıl mücadele ettiğini öğrenebilirsiniz. Diğer seçenek bölgeye batıdan girdiğinizde karşınıza çıkacak Forze di Fortezza. Labirenti andıran kale 20 hektarlık araziye kurulmuş. Bu müthiş yapıyı 19.yy’da Fransızlar, Avusturyalılara karşı inşa etmiş. Kalede yeni açılan bir de müze bulunuyor (52.5 TL).
17.30
Büyük göl
Dağların arasındaki Lago di Braies, maviyle yeşili buluşturan baş döndürücü görünüme sahip. 4,5 kilometrelik parkurda yürürken gölün güneşin durumuna göre puslu zümrüt ile parlak safir arasında renk değiştirdiğine tanık olacaksınız. Yaz aylarında cilalı ahşap sandal kiralayıp gölde gezebilirsiniz (saati 170 TL). Kışın kar ayakkabısıyla yüzeyinde yürüyebilirsiniz.
20.00
Dolomit usulü akşam yemeği
Bruneck kasabasının üstünde, ahşaptan yapılmış Alp köşkünde hizmet veren Oberraut, mönüsünü geleneksel yöre yemeklerinden oluşturmuş. Bahçesinde yetişen malzemeleri kullanıyor mutfağında. Örneğin leziz ekmek köftesinin (canadel) baharatları, üstüne serpilen yeşillikler bahçeden (85 TL). Diğer restoran seçeneği bir aile işletmesi. Osteria Garsun’un tadım mönüsü Ladin mutfağına odaklanmış (170 TL): Sebzeli, arpalı çorba (panicia), üstünde erimiş tereyağı gezdirilmiş taze ravioli (casunziei), öğütülmüş gelincik tohumu ve Parmigiano peyniri... Tatlıya da mutlaka yer ayırın. Elmalı turtaya bir kadeh grappa eşlik ediyor.
22.30
Bar atmosferi
Yemekten sonra halkın arasına karışın. Bruneck’te, nehrin kıyısındaki Brunegg’de sahneye çıkan topluluklardan folk ve rock dinlerken içkinizi yudumlayın. Özellikle terastaki masalarda yer bulmaya çalışın. Yerel biracılardan Batzen Brau’nun Colonial I.P.A. Birasını (40 TL) ya da kara mürver aromasıyla öne çıkan gazlı Tirol kokteyli Hugo Mango’yu deneyin (€4.50).
Cumartesi
8.00
Üçlü zirve
Yarım günde yürüyerek keşfedebileceğiniz en güzel bölgelerden biri Cime di Lavaredo. 10 kilometrelik parkur başladığı noktaya dönüyor ve üç görkemli zirveyi görme imkanı sunuyor. Yürüyüşçülerin işaretlerle yönlendirildiği, görece kolay patika bu özellikleri nedeniyle çok popüler. Rifugio Auronzo’dan başlıyor, kıvrılarak küçük göllerin yanından, yaban çiçekleriyle dolu geniş çayırlardan, dağ kulübelerinin yanından geçiyor. Başlangıçta geniş bir otopark bulunuyor, parkura giriş için otomobil başına 225 TL ödemek gerekiyor.
12.30
Yerel tadım
Yürüyüş sonrası acıkırsanız Pur Südritol’a gidin, piknik alışverişi yapın. Bu küçük bakkal-kafedeki peynirden yoğurta, meyvelere kadar her şey yerel ürün. Örneğin ismini gri kabuğundan alan yerel peynir graukäse, elma şarabı, bir somun çıtır yulaf ekmeğine ne dersiniz? Arzu ederseniz kafede salata, lahana yatağında ekmek köftesi gibi günün spesyalitesini de tadabilirsiniz (ortalama 80 TL).
14.00
Dağ yüksekliğinde
Beş yaşında ilk zirve tırmanışını yapan Reinhold Messner daha sonra çok ünlü bir dağcı olmuştu. Everest dahil dünyanın tüm önemli 8 bin metrelik dağlarına tek başına ilk o çıkmıştı. Şimdi 70’lerinde. Dolomitler’e pek çok müze kurdu. Bunlardan Messner Mountain Museum Corones’i ünlü mimar Zaha Hadid tasarladı. Kronplatz’ın 1200 metrelik zirvesindeki müzenin teleferiğinde manzaranın keyfini çıkarın, daha sonra dünyanın önde gelen dağcılarıyla tanışın, maceralarına tanık olun (76 TL). Sonra çevrede atların otladığı, yaban çiçeklerinin renklendirdiği çayırlarda yürüyüşe çıkın. Arzu ederseniz zirve tırmanışçıları için yapılan çelik kablolu yoldan yukarılara doğru tırmanmayı deneyin.
17.00
Ruhani yudumlar
Beyaz şarabıyla ünlü bölgede tadım yaparken riesling, sylvaner yerine özgün yerel üzüm türlerine yönelin. Örneğin 12.yy’da Agustin keşişlerinin kurduğu, bağlar arasındaki Abbazia di Novacella Manastırı’nda Alto Adige üzümünden üretilen kırmızıları deneyin. Daha gösterişli Sanda Maddalena, tatlı schiava, aromatik lagrein, narenciye çağrışımlı zweigelt seçenekler arasında. Manastırın şık kantini Stiftskeller’de tattığınız şarapları beğenirseniz mağazasından satın alabilirsiniz.
20.00
Yıldızlı sofra
Küçük, sevimli tatil köyleriyle dolu güzelim Alta Badia Vadisi’ne adeta Michelin yıldızı yağmış. İyi korunmuş köylerden Santa Cassiano’daki Hotel Rose Alpina’ya gittiğinizde Porche otomobillerin arasında park yeri bulmakta zorlanacaksınız. Otelin restoranı St. Hubertus geçen yıl Norbert Niederkofler’in özgün dağ mutfağı seçenekleriyle üçüncü Michelin yıldızını aldı (tadım mönüleri 1350 TL’den başlıyor). Biraz ötedeki Ciasa Salares otelinin şefi St. Hubertus’ta yetişti ve 30 yaşına gelmeden şöhret basamaklarını hızla tırmanmaya başladı. Matteo Metullio geçen yıl av etlerinden oluşan mönüsüyle ikinci Michelin yıldızını aldı. Otelin restoranı La Siriola’da tadım mönüsü 900 TL’den başlıyor.
Pazar
9.00
Fresk bulguları
Brixen (Bressanone) bölgenin kültürel ve dini merkezi. 980 yılında inşa edilen katedral sabahın yumuşak ışığında daha güzel görünüyor. Avusturya baroğu stili cephesi, gözalıcı freskleri, mermer kaplı altarıyla etkileyici bir yapı... Bitişiğindeki bölümde yer alan, 14 ve 15.yy fatihlerini resmeden gotik freskler de görülmeye değer.
11.00
Uçuş planı
Birkaç adım koşup kendinizi dağın tepesinden boşluğa bırakın. Tabii öncesinde yamaç paraşütü pilotu kemerinizi bağlarken dua etmeyi unutmayın... Havalandıktan sonra kuşbakışı İtalyan Alpleri’nin zirvelerini, gölleri, zümrüt yeşili vadileri seyredin. En deneyimli paraşüt firmalarından biri Fly2, 20 yıldır Val Gardena’da uçuş yapıyor. Farklı kalkış ve uçuş rotalarının fiyatı 750 TL’den başlıyor.
13.00
Platolar ve çukurlar
Yamaç paraşütünden adrenalin yüklenip indikten sonra Ortisei’den kıpkırmızı “gondola”ya atlayıp Mont Seuc’un zirvesine çıkın (gidiş-dönüş 130 TL). 1981 metre yüksekten Avrupa’nın en büyük Alp yaylası Alpe di Siusi seyredin. Arkasındaki çayırlar sivri Sasolungo, üstü düz Sasso Piatto gibi zirvelerle birleşiyor. Teleferikten yürüyerek ya da bisiklet kiralayarak çayırlarda turlayabilirsiniz. Ya da Ristorante Mont Sëuc’un panoramik terasındaki masalardan birine oturup buz gibi weissbiers eşliğinde en güzel Dolomit manzaralarından birini seyredebilirsiniz.
Nasıl gidilir?
Eylülün son haftasında Alitalia Havayolları’nın, İstanbul’dan Verona’ya bir aktarmalı uçuşlarında gidiş-dönüş biletler 2100 TL’den başlıyor. Aynı tarihte THY’nin İstanbul’dan Venedik Marco Polo Havalimanı’na direkt uçuşlarında gidiş-dönüş biletler 3 bin TL’den başlıyor.