2 bin 500 yıldır aktif olan doğa harikası: Chimaera

Akdeniz Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi, Jeoloji Yüksek Mühendisi Doç. Dr. Fuat Erkül, Antalya'nın Kemer ilçesi Çıralı bölgesindeki Yanartaş'ın 50 metan gazı çıkış bacasıyla dünyada eşi olmayan bir doğa harikası olduğunu söyledi. Yeryüzünde metan gazı çıkışlarının okyanus ortası sıcak su kaynaklarında yaygın izlendiğini belirten Doç. Dr. Erkül, karada organik olmayan metan gazı oluşumlarının ise oldukça sınırlı, çok az bölgede görüldüğünü ifade etti. 

Çıralı'daki doğa olayının ABD, Kanada, İtalya ve Romanya'da görüldüğünü kaydeden Doç. Dr. Erkül, "Ancak o ülkelerde metan gaz çıkış bacaları olmasına karşın gaz çıkışı yok. Yanartaş, yanan metan gazı çıkışının olduğu, dünyada eşi olmayan bir yer. Bu oluşum dünyada sadece Çıralı'da görülebiliyor" dedi. 

BENZERSİZ ÖZELLİKLERE SAHİP BİR ALAN

Yunan mitolojisi kahramanı Bellerophon tarafından öldürülen ateş püskürten yaratığa ithafen antik çağlarda 'Chimaera', günümüzde Yanartaş olarak adlandırılan metan çıkışlarının olduğu yerin, Toros dağ kuşağının batı kesiminde, Olimpos Beydağları Milli Parkı'nda arkeolojik sit alanı olduğunu belirten Doç. Dr. Erkül, Yanartaş'ta gözlenen metan sızıntılarının en az 2 bin 500 yıldır aktif olduğunu ifade etti. 

İLK OLİMPİYAT ATEŞİ

Doç. Dr. Erkül, arkeolojik kanıtlarda ve Romalı araştırmacı Pliny the Elder tarafından yazılan Historia Naturalis eserinde 2 bin 500 yıldır aktif olduğu belirtilen Yanartaş'ın, Hellenistik dönemde ilk olimpiyat ateşinin kaynağı olduğundan söz edildiğini hatırlattı. Yanartaş çevresindeki Olympos Antik Kenti'nin adını Olympos Dağı'ndan aldığını ve Helenistik dönemde MÖ 2. yüzyıla kadar varlığını sürdürdüğünü ifade eden Doç. Dr. Erkül, "Bu denli uzun bir zaman boyunca metan gazının çıkışı, Yanartaş'ı daha da olağanüstü bir arkeolojik alan kılmaktadır" diye konuştu.  

TOPLAM 50 GAZ ÇIKIŞ BACASI VAR

Çıralı Yanartaş alanında 20'si aktif yanan 50 metan gaz çıkış bacası belirlendiğini sözlerine ekleyen Doç. Dr. Erkül, sözlerini şöyle sürdürdü: "Çıkışların olduğu yaklaşık 500 metre genişliğindeki alanda kışın alevler daha kuvvetli. Tarih boyunca devam eden faaliyet, büyük basınçlı bir gaz rezervuarının varlığı ile açıklanmaktadır. Çıralı çevresindeki metan çıkışlarının kökenini araştırmak amacıyla yapılan bilimsel çalışmalar, metan kaynağının okyanusal kabuğu oluşturan kayaçların düşük sıcaklıklarda serpantinit adı verilen bir kayaca dönüşümü sırasında büyük oranda inorganik yollarla metan gazının üretildiğini işaret etmektedir. Ayrıca, kırıklarda ve sıcak su kaynaklarında yaşayan mikroorganizmaların ürettiği metan gazının da kayaçların dönüşümü sonucu oluşan metan kaynağına eklendiği düşünülmektedir. Yapılan farklı bir araştırmada da yerin derin kesimlerinde bir magma odasının oluşturduğu ısı nedeniyle serpantinite dönüşüm sırasında oluşan metanın, Çıralı'da yüzeye çıktığı öne sürülmektedir."