Konut yerine işyeri al 110 bin TL kiraya vergi ödeme

Örneğin ayda 5 bin, yılda 60 bin TL işyeri kira geliri elde eden kişi, bu gelirini beyan ettiğinde, (stopaj mahsubu nedeniyle) vergi ödemediği gibi, üste “vergi iadesi” alıyor.
“Konut kira geliri” elde edenler heyecanlanmasınlar; onlara vergi iadesi yok!
Vergi iadesi “işyeri kira geliri” elde edenler için söz konusu olabiliyor.

VERGİ KESİNTİSİ

Bazı özellikli durumlar (kiracının basit usule tabi mükellef olması, işyerinin bir şirketin aktifinde kayıtlı
olması vb. durumlar) dışında, kiracı kirayı öderken brüt kiradan yüzde 20 stopaj (vergi kesintisi) yapıyor. Uygulamada genellikle işyeri
sahibi, kiracı ile “net kira tutarı” üzerinden anlaştığı için stopajı (vergi kesintisini) kiracı üstleniyor. Ancak bu durumda da stopajı (hukuken) işyeri sahibi ödemiş gözüktüğü için kira geliri beyannamesinde bu vergileri beyan ediyor. Ardından da hesaplanan vergisinden stopajları “mahsup” ediyor.
Böyle olunca, 2012 yılında elde ettiği işyeri kirasını beyan edecek olanlar, 110 bin liraya kadar olan işyeri kira gelirleri nedeniyle “vergi iadesi” alıyorlar.

İŞYERİ KİRASI VE ALINACAK VERGİ İADESİ

2012 yılında, “işyeri kira geliri” örneğin ayda 6.000 lira kira geliri olanlar, bu gelirleri nedeniyle beyanname verdiklerinde, (yüzde 20 stopajın mahsubu nedeniyle), vergi ödemeyecekleri gibi, üste 2.070 TL “vergi iadesi” alacaklar.
2012 yılında sadece işyeri kira geliri olanların, alacakları vergi iadesi veya ödeyecekleri gelir vergisi tabloda gösterilmiştir.

İADE TALEBİ

İşyeri kira geliri nedeniyle alacaklı çıkacakların, ilgili vergi dairesine başvurarak “iade” talep etmeleri gerekiyor. Vergi dairesi, iadeyi yapabilmek için “stopajların kiracı tarafından yatırılmış olması” koşulunu arıyor.
Vergi dairesince,
iade yapılacağının mükellefe tebliğinden itibaren “bir yıl içinde” mükellefin başvurup parasını alması gerekiyor. Bu süre geçerse, iade yapılmaz.

Miras ve bağışta gelir vergisi yok

MİRAS kalan veya bağış yolu ile edinilen gayrimenkulün elden çıkartılması olayında, “değer artışı kazancı” söz konusu değil. Bu nedenle gelir vergisi de ödenmeyecek. (Bakınız Gelir Vergisi Kanunu, Mükerrer Madde 80/6, parantez içi hüküm).
ÖRNEK: Turgut Bey, 2000 yılında vefat eden babasından miras kalan 500 bin lira değerindeki arsayı, 9 Mayıs 2012 tarihinde
1 milyon 600 bin liraya satmıştır.
Bu durumda, Turgut Bey aradaki fark olan 1 milyon 100 bin lira nedeniyle, kazanç elde etmiş sayılmayacak, dolayısıyla 1 lira dahi gelir vergisi ödemeyecek.
Bu durum, bağış (hibe) yolu ile edinilen gayrimenkuller için de aynen geçerli.

Neriman Teyze evini sattı, vergisi var mı?

SADECE ev değil, büro dükkan, mağaza, arsa ve arazilerin edinme tarihinden itibaren “beş yıl içinde” elden çıkartılmasından doğan kazanç “değer artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabi.
Buna göre, Neriman Teyze’nin 14 Şubat 2009 tarihinde 210 bin liraya satın aldığı evi, 16 Mayıs 2012’de 350 bin liraya satması nedeniyle sağladığı kazanç, gelir vergisine tabi olacak.

BEŞ YILLIK SÜRENİN HESABI

Yukarıda belirtilen 5 yıllık sürenin hesaplanmasında, iktisap (edinme) tarihi önem taşıyor. Edinme tarihi;
- Satın alınan gayrimenkullerde, “tapu tescil tarihi”,
- Kooperatif ortaklarında “gayrimenkulün tahsis tarihi”,
- İnşa edilen gayrimenkullerde, “yapı kullanma belgesinin alındığı tarih”,
- Arsa karşılığı daire alanlarda, inşaatın tamamlanıp “yapı kullanma izin belgesinin alındığı tarih”,
olmaktadır.

Satış kazancında edinme ve satış bedeli farkına bakılır

GAYRİMENKULÜN satış kazancının hesaplanmasında, edinme bedeli ile satış bedeli arasındaki fark esas alınır.  Ancak, hesaplama sırasında;
- Gayrimenkulün edinme bedeli, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere, alındığı tarihten itibaren, Türkiye İstatistik Kurumu’nca ÜFE artış oranına göre yükseltilir.
- Yükseltilen değer, satış bedeli ile kıyaslanır (Uygulama örneği için 15 Mart 2012 tarihli Hürriyet’teki yazımıza bakılmasında yarar var).
- Aradaki farktan; satış sırasında ödenen vergi, harç ve giderler ile 8.800 TL “istisna” düşülür.
- Kalan kısım üzerinden, yüzde 15-35 arasında değişen tarifeye göre Gelir Vergisi ödenir.

YARIN: ARSASINI KAT KARŞILIĞI MÜTEAHHİDE VERENLERLE İLGİLİ İNCE NOKTALAR, HASILAT PAYLAŞIMI ANLAŞMASI VE SIFIR VERGİ