Hansjörg Haber Vakası

Türkiye’ye atanması da oldukça sıkıntılı olan Haber’in istifası aslında sürpriz değildi. Göstere göstere geldi. Belli süredir yaşanan sıkıntılara, Haber’in geçen ay bir grup gazeteciye verdiği brifingde vize muafiyetiyle ilgili süreçte Türkiye’nin tavrını, özellikle de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarını eleştirerek, “Bir atasözümüz var, ‘Türk gibi başlayıp Alman gibi bitirmek’ diye, burada tersi oldu” ifadelerini kullanması eklendi. Bu açıklamalar sonrası yaşananları ise kontrolden çıkan bir iletişim kazası olarak nitelemek mümkün.

Gerçi bu kaza olmasaydı da Haber’in ipi Brüksel tarafından çekilmişti. Dönemin AB Bakanı Volkan Bozkır’ın sert tepkisi, Haber’in Dışişleri Bakanlığı’na çağrılması ve sonrasında yaşananlar bu istifayı hızlandırdı. İstifa gelmeseydi Brüksel, Haber’i görevden alacaktı.

Brüksel’in kurcalanmasından fazla hoşlanmadığı bu istifanın arka planını anlamak için kulislerden sızan bilgilere göz atmakta fayda var. Haber’in açıklamalarından ve çalışma tarzından duyulan rahatsızlık çeşitli kanallarla Brüksel’e iletilmiş, Bozkır ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun AB yetkilileriyle yaptığı temaslarda Haber’in tavrı şikayet edilmiş olsa da Türkiye’nin “Çekin bu adamı” mesajını doğrudan vermesi ya da istenmeyen kişi ilan etme yaklaşımı olmadı. Zaten bunlara gerek de kalmadı.

Brüksel’deki ana sıkıntı Haber’in çalışma sistemi ve performansıyla ilgili gözüküyor. Haber’in Türk makamlarla gerekli bağı kuramadığı ve ilişki düzeyinin tatmin edici seviyede olmadığı, sınırlı kaldığı görüşü hakim. AB Türkiye Delegasyonu’nun Haber’i yeterince iyi yönlendirememesi, kendisinin de gerektiği ölçüde proaktif olamaması da süreci hızlandıran unsurlar arasında sayılıyor. Açıklamaları öncesinde görevden alma yönünde bir niyet zemin kazanmıştı. Biriken bazı unsurlara yaptığı açıklamanın etkileri eklenince bardak taştı. AB Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Haber’den görevi ivedilikle bırakmasını talep etti. Gelen bilgilere göre Haber de istifasından doğrudan Mogherini’yi sorumlu tutuyor.

Haber’e ilişkin sıkıntı sadece Mogherini ile sınırlı değil. AB Komisyonu Birinci Başkan Yardımcısı Frans Timmermans’ın da durumdan rahatsız olduğu yönünde duyumlar var. Hatta Antalya’da 27 Mayıs’ta Timmermans, Çavuşoğlu ve AB Bakanı Ömer Çelik’in yaptığı üçlü toplantı marjında Timmermans’ın Haber için Türk yetkililere, “gayri profesyonel” ifadesini kullandığı söyleniyor.

Aslında Haber daha önce de Türkiye’de Alman diplomat olarak görev yaptı. Dolayısıyla Türkiye’yi tanıyan bir isim. Özellikle Almanlar tarafından “zor görevlerin adamı” olarak tanımlanan bir profili olan Haber, Türkiye’de görevlendirilmekten de mutluydu.

Yaşanan gelişmelerin ardından, özellikle de Mogherini’nin doğrudan hedefi olduktan sonra Haber’in Brüksel’de ve Avrupa Dış Eylem Servisi (EEAS) bünyesinde görev yapması pek ihtimal dahilinde görülmüyor. Dolayısıyla Brüksel’den ziyade Berlin’in uygun bulacağı, Alman Dışişleri Bakanlığı bünyesinde bir görev üstlenmesi bekleniyor.

Şu aşamada 1 Ağustos’ta Türkiye’den ayrılacak Haber’in yerine kimin gönderileceği konusunda tam bir netleşme yok. Yakın geçmişte Ankara’da Alman, Fransız ve İtalyan temsilcileri deneyen Brüksel’in bu kez nasıl bir profil tercih edeceğini önümüzdeki günlerdeki teatiler belirleyecek.