UNESCO’nun yayımladığı ‘Tehlike Altındaki Diller Atlası’na göre Türkiye’de 11 dil kaybolma tehlikesi altında, üç tanesi de çoktan öldü. “Bir dil niçin kaybolur?” sorusunun ve Türkiye’de kaybolma tehlikesi altında olan dillerin peşine düştük; bu dillerin son temsilcileriyle görüştük.
#Türkiye’Nin Kaybolan DilleriUNESCO tarafından yok olma tehlikesindeki diller arasında gösterilen Ladino, yani Yahudi İspanyolcası’nı (Judeo-Espanyol) İstanbul’da az sayıda insan konuşabiliyor. Bu dilin son temsilcilerinden Karen Şarhon, olabildiğince çok eseri yazıya dökerek sonraki nesillere aktarmaya çalışıyor.
#Yok Olma TehlikesiUNESCO tarafından ciddi anlamda tehlikede olarak nitelendiren diller arasında gösterilen Ladino, yani Yahudi İspanyolcası veya Judeo-Espanyol, İstanbul’da bu dile hakim son kuşak tarafından yazıya dökülerek sonraki nesillere aktarılmak üzere arşivleniyor. Karen Şarhon, 59 yaşında, beş dil bilen bir dünya insanı. 2003 yılında, İngilizce öğretmenliğinden emekli olarak, Sefarad Kültürü Araştırma Merkezini açıyor. Şarhon, 1978’de Türkiye’nin ilk Sefarad müzik grubu ‘Los Pasharos Sefaradis’ kurucularından ve 2002 yılında Harbiye Açıkhavada Sezen Aksu ile düet yapacak kadar da yetenekli. Şimdilerde, müzik çalışmalarına ek olarak, Ladino dilinde yayımlanan El Amaneser gazetenin yayın yönetmeni. Şarhon ile Gözlem Yayıncılıkta, Ladino dilinin son kalesi olan kültür merkezi hakkında konuştuk. Haber: Kardelen KOLDAŞ
#HtvozelGazeteci Deniz Alphan, “Çocukken annem konuştuğunda utanırdım” dediği dilin peşine düştü, kaybolmakta olan Ladino dilini ve Sefarad mutfağını mercek altına aldı. Beş asır önce İspanya’dan Osmanlı’ya göç eden Yahudilerin torunlarıyla konuştu. Prof. İlber Ortaylı’dan Soli Özel’e, Mario Levi’den Aylin Öney Tan’a pek çok akademisyen ve yazarla söyleşiler yaptı. Alphan’ın belgeseli ‘Kaybolan Bir Dil, Kaybolan Bir Mutfak’, 36’ncı İstanbul Film Festivali kapsamında gösterilecek.
#Ladino