İki kafa ve üç kolla doğan bebekler şaşkına uğrattı... Merak edilenleri Türk doktor anlattı
Güncelleme Tarihi:
Geçtiğimiz haftalarda Hindistan'da dünyaya gelen çift başlı, üç kollu 'yapışık ikizler', hem aileyi hem de doktorları şaşkına uğrattı. Çok nadir görülen yapışık ikizleri ayırma ameliyatları ülkemizde başarıyla gerçekleştiriliyor. Öyle ki yurt dışından ülkemize 'ayrılma' ameliyatı olmaya gelen siyam ikiz vakaları dahi bulunuyor. O Türk doktorlardan birine yapışık ikizlerle ilgili aklımızdaki tüm soruları yönelttik
Hindistan’dan yaşayan Shaheen Khan ve eşi Sohail, mutlulukla ikiz bebeklerinin dünyaya gelmesini bekliyorlardı. 28 Mart’ta doğum gerçekleştiğinde ise hem çift hem de doktorları şaşkına döndü. Çünkü bebekler iki kafa, üç kol ve iki kalp ile doğan ‘yapışık ikizler’ idi.
İki kafa ve tek vücudun olduğu bu durum, ‘disefalik parapagus’ olarak adlandırılıyor ve genellikle ölü doğumla sonuçlanıyor. Canlı doğum olsa bile bebekler 24 saat içinde hayatını kaybediyor.
İşte doktorları şaşkına uğratan kısım da tam olarak burada başlıyor. İkizler canlı olarak dünyaya geldi ve hâlâ hayattalar.
Baby is born with two heads, three arms and two hearts https://t.co/IWPY3DuIja
— Daily Mail Online (@MailOnline) March 30, 2022
Vakayla ilgilenen doktorlardan biri olan Dr. Lahoti, “Bu tür vakalar çok nadir görülüyor. Bebeklerin durumu ise çoğunlukla ilk günlerde belirsizliğini koruyor. Bu nedenle onları müşahede altında tutuyoruz ancak herhangi bir ameliyat planlamıyoruz” diye konuştu.
İki başlı olarak doğan ancak tek vücudu paylaşan ikizler, disefalik parapagus olarak biliniyor. American Journal of Medical Genetics'e göre yapışık ikizler 50.000 ila 100.000 doğumda bir görülüyor. Journal of Pediatric Surgery'deki bir incelemeye göre ise bunların yaklaşık yüzde 11'i disefalik parapagus olarak dünyaya geliyor.
DOĞMADAN ÖNCE TESPİT EDİLDİ
Kasım 2019’da yine Hindistan’da, 21 yaşındaki Babita Ahirwar, iki başlı ve üç kollu yapışık ikizler dünyaya getirdi.
Hamileliğinin 35’inci haftasında doktorlar Ahirwar’a karnındaki bebeklerin yapışık ikiz olduğunu söyledi. “Ama sezaryenden sonra ‘iki başlı ve üç kollu’ bir bebekle karşılaştık” diyen anne, “Onları gören herkes şok oluyordu. Çocuğumuzun iki kafası olduğuna inanamadık. İlk başta ikiz sanmıştım ama hemşireler bebeği getirince şaşkına döndüm” diye anlattı.
2017’de Hindistan’da başka bir disefalik parapagus vakası daha yaşandı. İkizler, bir karaciğeri ve tek vücudu paylaşıyorlardı ancak akciğerleri ve kalpleri ayrıydı.
Doğumdan hemen sonra solunum cihazına bağlanan ikizler, sadece 24 saat hayatta kalabildi.
Dr. Sanjay Bansode, böyle çocukların yaşama ihtimalinin çok düşük olduğunu, yaşasalar dahi onları ayırmanın mümkün olmadığını söyledi.
Prof Dr. Burak Tander: Yapışık ikizlerde farklı türler vardır. Bu türler; kafadan yapışık, göğüsten yapışık, karından yapışık, önden genital bölgeden yapışık ve arkadan kalçadan yapışık olarak sıralanabilir. En tehlikeli tür kafadan ya da göğüsten yapışık olanlardır. Bu iki grubun bazı türlerini ayırmak olanaksız. Örneğin; beyni tam yapışık olanlar ve kalbi tek olanlar. Ayrıca tek gövde, iki kafa olanlar da ayrılamazlar. Üç kolla doğanlar ayrılsa bile; biri tek kollu kalacaktır. Ayrılması olanaksız, iki kafalı ikizlerden biri ölürse, öleni acil olarak ayırmak gerekir.
Öte yandan yapışık ikizlerin cerrahi olarak ayrılması, aşırı hassasiyet ve özen gerektiren riskli bir işlem. Bu nedenle ikizleri ayırma kararı da oldukça kapsamlı değerlendirmelerin sonunda alınıyor. Başarı oranları yıllar içinde artmasına rağmen, yapışık ikizleri ayırma operasyonları hâlâ nadir olarak yapılıyor.
Yapışık ikizleri ayırma ameliyatlarının başarıyla gerçekleştirildiği ülkelerden biri Türkiye. Bu ameliyatlardan en yakın tarihlisi ise Kamerunlu yapışık ikizler…
UMUDU TÜRKİYE'DE BULAN KAMERUNLU İKİZLER
Kamerun’da yaşayan Caroline ve Richard Akwe çifti, büyük bir heyecanla ikiz bebeklerini kucaklarına almayı bekliyordu. Akwe'nin hamileliği boyunca her şey yolunda görünüyordu. 6 Temmuz 2020 tarihinde ikiz bebekler sezaryenle dünyaya ‘merhaba’ dedi, ancak herkese kocaman bir sürpriz yaparak; birbirlerine yapışık halde doğmuşlardı!
Siyam ikizleri Elizabeth ve Mary, birbirlerine kalçadan yapışıktı ve sadece fiziksel olarak değil, sistemsel olarak da birçok yapışık alanları vardı. Omuriliklerinden omurgalarının bir kısmına, idrar yollarından sindirim yollarına, boşaltım ve genital sistemlerinden sinir ve damar sistemlerine kadar çok fazla alan birleşikti.
Kamerunlu ikizler haberi o dönem Hürriyet Gazetesi'nde böyle yer almıştı.
27 SAAT SÜREN DEV OPERASYON
İkizler dokuz aylıkken İstanbul’a geldi ve birçok branştan hekim ve sağlık profesyoneli ordusunun incelemesi altına alındı. Yapılan detaylı araştırmaların ardından ikizler 2021 Kasım’ında tam 27 saat süren bir operasyon ile ayrıldı.
28 yaşındaki baba Richard Akwe o günlerde yaptığı açıklamada, “Bebeklerimizin rahat hareket edememeleri, canlarının yandığı düşüncesi bizi çok üzüyordu. Bir de minik kızlarımızın acıktıklarında eşimin onları tek tek emzirmeye çalıştığı esnada ağlamalarına üzülüyorduk. Ama onlar bize armağandı ve biz onlara en iyi şekilde bakmaya kendimizi adadık” demişti.
Anne Caroline ise yaşadıkları süreci, “Tüm zorluklarına rağmen bebeklerimi yapışık halde bir yıl boyunca emzirdim. İkisinin de sağlıklı olarak birbirlerinden ayrılabileceklerine dair umudumuzu hiç kaybetmedik. Ve o hayalimiz Türk hekimlerinin olağanüstü çabası ve başarısıyla gerçeğe dönüştü” sözleriyle anlatmıştı.
'İKİZLERDEN BİRİNİN VAJENİ YOKTU, SİNDİRİM VE BOŞALTIM SİSTEMLERİ ORTAKTI'
Kamerunlu ikizler Elizabeth ve Mary’nin tanı ve tedavi sürecinde yer alan, ameliyat ekibinde de bulunan Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Burak Tander, Hurriyet.com.tr'ye yaptığı açıklamada, “İkizlerin omurilik, idrar yolları, rektum ve bazı damarları ortaktı. Rektum tek anüs olarak açılıyordu. Dışkı yaptıran kas kompleksi de sadece bir taneydi ki en zorlu şeylerden biri de oydu. Onu ortadan ikiye bölebilmek için kolostomi ameliyatı yapıldı. İkizlerden birinin vajeni yoktu, diğerinin sorunluydu” dedi ve başarılı operasyonu şöyle anlatıyor:
“Ameliyatta gelecekte vajen oluşturulması için alan açıldı. İkisinin de rahimleri ya yoktu ya da çok az gelişmişti. Sindirim ve boşaltım sistemi, genital sistem, damar ve sinir sistemi ortaktı. Ayırma işleminin kusursuz olması için hazırlattığımız üç boyutlu maketi tüm ekip beraber inceleyerek ayırma ameliyatındaki aşamaları belirledik. Ameliyattan önce Mary, sonra Elizabeth çıktı. Birbirlerini ilk gördükleri an ekip için çok duygusal bir andı.”
Yıl 2000… Türkiye’de yapışık ikizler Seda ve Sema'yı ayırma operasyonu başarıyla tamamlandı. 13 Haziran 2000’de yapılan ameliyatla ayrılan ikizlerin doktoru Prof. Osman Faruk Şenyüz, operasyon sonrası bebeklerin bütün organları ve sistemlerinin iyi çalıştığını belirtti.
Yıl 2000… Türkiye’de yapışık ikizler Seda ve Sema'yı ayırma operasyonu başarıyla tamamlandı. 13 Haziran 2000’de yapılan ameliyatla ayrılan ikizlerin doktoru Prof. Osman Faruk Şenyüz, operasyon sonrası bebeklerin bütün organları ve sistemlerinin iyi çalıştığını belirtti.
'NEDEN OLUŞTUĞU KONUSU GİZEMİNİ KORUYOR'
Dünya genelinde nadir de olsa yapışık ikiz vakaları yaşanıyor. Bu vakalarla ilgili merak edilen pek çok nokta bulunuyor. Bunların başında ise bebeklerin yapışık ikiz olmasını etkileyen herhangi bir faktörün var olup olmadığı konusu geliyor.
“Yapışık ikiz vakalarının neden oluştuğu belli değildir. Genetik veya anne karnındaki bazı bilinmeyen faktörler etkili olabilir” diyen Burak Tander, şu bilgileri de verdi:
-- İkizlik ya iki ayrı yumurtanın iki ayrı sperm hücresi tarafından döllenmesi ile oluşur (dizigotik ikizler). Bu durumda ikizlerin birbirine benzerlikleri görece biraz daha azdır. Ya da tek bir yumurtanın tek bir sperm ile döllenmesinden sonra, eşit olarak ikiye ayrılması sonucu oluşur ki bu durumda ikizler hem genetik olarak hem de dış özellikleriyle birbirlerine çok benzerler. (Monozigotik ikizler, tek yumurta ikizleri).
-- Yapışık ikizlerin tamamı monozigotiktir. Gebe kaldıktan 8-12 gün sonra, ikizlerin belli organ ve yapıları gelişmeye başlar. İşte tam bu dönemde ayrı ayrı gelişmesi gereken organ ve dokuların bir bölümü birbirinden tam ayrılamazsa ‘yapışık ikizler’in meydana geldiği düşünülüyor.
-- Tabii bu kanıtlanmış bir durum değil. Başka bir teoriye göre, ikizlerin bir şekilde ayrıldıktan sonra yeniden birleştikleri ileri sürülüyor. Her iki senaryonun gerçekleşmesine neden olan şey ise henüz bilinmiyor. Neden oluştuğu konusu hala gizemini koruyor.
Yapışık ikizleri ayırma operasyonu tarihte ilk kez 10. yüzyılda Bizans İstanbul’unda Bizanslı cerrahlar tarafından başarıyla gerçekleştirildi. Ayrıca, tarihte ilk yapışık ikiz olgusu çok daha eski dönemlerde Konya’da Çatalhöyük’te yapılan kazılarda ortaya çıkarılan bir heykelde görülmektedir. Bu yapıt, şu anda Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir.
ANNEYE ZARAR VERMEZ AMA SEZARYEN ŞART
“Anne karnındaki yapışık ikizler hamilelik sürecinde ya da doğum sırasında anneye zarar verebilir mi?” diye sorduğumuz Burak Tander, “Yapışık ikizler, gebelik sırasında anneye pek zarar vermez; ancak normal genellikle olanaksız ya da çok zordur ve sezaryen doğum gerekir” cevabını verdi.
Bu vakaların hamileliğin erken döneminde teşhis edilebildiğini vurgulayan Tander, “Her iki ikiz de ayrılma durumlarında yaşamla bağdaşacak durumlar gösteriyorsa, gebelik normal seyrinde devam eder. Ancak her zaman, bir yapışık ikizle karşılaşıldığında, farklı branşlardan uzmanlardan oluşan bir kurulda (perinatoloji konseyi) değerlendirilmelidir” ifadelerini kullandı.
26 Aralık 2000 tarihli Hürriyet gazetesinde yer bulan haberde, Kahramanmaraş’ta bir yapışık ikiz vakası yaşandığını görüyoruz. Hatice-Yunus Tanrıkulu çifti 5 yıldır bebek bekliyordu. Doğum sancıları artınca eşi, Hatice Tanrıkulu'yu Kahramanmaraş Devlet Hastanesi'ne götürdü. Doğumda tek bedenli, 2 başlı, 2 ayaklı, 4 elli yapışık ikizler dünyaya geldi. Çocuk doktorlarının incelemeleri sonucu yapışık ikizlerin 2 kalbinin ve 2 ciğerinin bulunduğu belirlendi. Hatice-Yunus Tanrıkulu çiftinin akraba evliliği yaptığı ve teyze çocukları olduğu öğrenildi.