Elektrik ve doğalgaz zammına Hazine el attı

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ile Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın geçtiğimiz hafta sonu Cuma günü bir araya gelerek, elektrik ve doğalgazdaki zam ihtiyacını ve ne zaman hangi oranda zam yapılacağını masaya yatırdılar, belirli bir zam planı oluşturmak için müzakerelere başladılar. Bu toplantıya Hazine, Enerji Bakanlığı ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan çok sayıda bir bürokrat ekibi de katılmış.
Elektrik ve doğalgaz fiyatlarına uzun zamandır zam yapılmazken, artık artan maliyetler karşılanamaz hale geldi. Hazine Müsteşarlığı’nın KİT dengesi kapsamında enerji KİT’lerini masaya yatırdığı ve acil zam ihtiyacı saptadığı, bu kapsamda toplantı talebinin Hazine’den geldiği belirtiliyor.
Bu arada Hazine’nin aynı zamanda olaya “iç talebin sınırlaması” çerçevesinde yaklaştığnı da tahmin ediyorum. Büyüme oranlarının düşürülmesi ihtiyacı, zaten dış talepte sıkıntı beklenirken, aradaki farkın iyice açılmaması için, iç talebin de frenlenme ihtiyacı bulunduğu, yapılacak zamların bu açıdan da önemli olduğu biliniyor.
Yanısıra Ekim ayında yayımlanması beklenen yeni Orta Vadeli Programın dengelerini oluşturmak için de KİT ürünlerine yapılacak zamların şimdiden belli olması gerekiyor. Özellikle doğalgazda zam ihtiyacının çok büyük olduğu, hem aşamalı gelen gaz fiyatlarındaki artışın, hem Rusya’nın doğalgaz satış fiyatına yaptığı zammın, hem de dolar kurundaki yükselişin bu ihtiyacı iyice büyüttüğü ortada. Zam ihtiyacının çok yüksek olması nedeniyle,  yapılacak zammın kademeli olarak hayata geçirilmesi de söz konusu olabilir.
Yapılacak zam oranının yanısıra zammın takvimi de, finansman dengesi de dahil, yeni  orta vadeli programın dengelerini oluşturmak açısından çok büyük önem taşıyor.
ELEKTRİKTE YÜZDE 8 DOĞALGAZDA 15-20 OLABİLİR
Biriken zam ihtiyacı konusunda çeşitli hesaplar yapılıyor. Doğalgaz dağıtım şirketlerine söz verilen “sıfır olarak saptanan aracılık marjının 8 yıl sonra makul bir orana yükseltileceği” sözünü yerine getirme zamanı geldi çattı ve doğalgaz dağıtım şirketleri bu marjlarla artık çalışamayacaklarını açıkca söylüyorlar. Bu nedenle artan maliyetlere ek olarak doğalgaz dağıtım şirketlerine belirli bir marjın tanınması da, zam ihtiyacını artıran bir unsur olacak.
Yanısıra enerji KİT’leri arasında çapraz sübvansiyon uygulandığı, dolayısıyla otomatik fiyatlandırmanın sağlıklı işlemediği de biliniyor. İşte tüm bunları göz önüne aldığınızda doğalgaza zam ihtiyacının yüzde 30’ları bile aştığı, buna karşılık elektrik zam ihtiyacının normalde yüzde 15-20 olacağı söyleniyor.
Ancak ekonomi yönetiminin konuştuğu zam oranlarının elektrikte yüzde 5-10 arasında olduğu yüzde 8’de anlaşılabileceği, doğalgazda ise yüzde 15-20 arasında olduğu konuşuluyor. Yani yine birikimi tümüyle temizleyecek, otomatik fiyatlandırmayı sağlıklı çalıştırabilecek bir oran değil durumu idare edecek oranlar konuşuluyor.
Normalde 1 Ekim’de zamların uygulamaya girmesi gerekiyor ama özellikle doğalgazdaki acil ihtiyaç nedeniyle, bu zammın Eylül başına alınabileceği de tartışılıyor. Özetle, artık doğalgaz ve elektrikte zam artık kaçınılmaz hale geldi. Belli ki Babacan liderliğinde ekonomi yönetimi zam oran ve takvimini belirleyip, çok yakında, son kararı verecek olan Başbakana sunacak.                                                                �