İşte konutta yol haritası
Güncelleme Tarihi:
Üretimde yavaşlama, fahiş fiyat artışları ve yüksek kredi faizi.... Konutta yaşanan bu 3 büyük sorunla mücadele için çözüm paketi devrede. Hem vatandaşa hem de müteahhit firmalara sağlanacak destekler ile üretimin hızlanması ve konut sahibi olmanın kolaylaşması hedefleniyor. Bu kapsamda ilk konutunu alacak vatandaş için, kamu bankalarında yüzde 1.20, özel bankalarda yüzde 2’nin üzerinde olan kredi faizi yüzde 0.99’a çekildi. İnşaat firmalarının projeleri tamamlaması ve yeni işlere başlaması için finansman sağlanacağı da açıklandı. Peki bu yeni paket ev alacak vatandaşın bütçesini nasıl etkileyecek? Taleple birlikte konut fiyatları artacak mı? İnşaat sektörü nasıl bir sürece girecek? İşte tüm bu soruları yanıtlamak için ‘Konut Finansman Projesi’ni tüm yönleriyle ele aldık...
1- Kamu bankaları, ilk kez ev sahibi alacak vatandaşın, birinci el konut alması durumunda faiz indirimi yapacak. 2 milyon lira değerine kadar konutlara 10 yıla kadar vadeli, aylık yüzde 0.99 faizli konut kredisi sağlanacak. Konut alacak vatandaş için faizde psikolojik sınır yüzde 1 kabul edildiğinden, yeni oran alım aşamasında olan vatandaşı cesaretlendirecek. Peki bu indirim aylık ödemelere nasıl yansıyacak? Bugün kamu bankalarında ortalama konut kredi faizi aylık yüzde 1.29. Sıfır konut alacaklara ise, 1 milyon liraya kadar olan tutarlar için en düşük yüzde 1.20 faiz oranı uygulanıyor. Özel bankalarda konut kredi faizi aylık yüzde 1.92’den başlıyor, kimilerinde 2.60’ı da aşıyor.
Esad’ın afları neden etkili olamıyorÖRNEK HESAPLAMA
Bu durumda; yüzde 1.20 oranla, 120 ay vadeli 1 milyon lira kredi kullanan biri, aylık 15 bin 768 lira taksit ödeyecek. Tüketicinin toplam geri ödemesi 1 milyon 892 bin 165 lira olacak. Şimdi o tüketici yüzde 0.99’dan aynı miktarda kredi kullanınca, aylık taksit 14 bin 277 liraya, toplam ödeme 1 milyon 713 bin 337 liraya düşecek. Böylece vatandaşın aylık taksiti 1.490 lira, toplam ödemesi yaklaşık 178 bin 828 lira daha az olacak. Özel bankalarda kıyasladığımızda ise avantaj daha da artıyor. Ortalama aylık yüzde 2 faizle aynı tutarda kredi çekildiğinde taksitler 22 bin 48 liraya, toplam geri ödeme 2 milyon 645 bin 770 liraya çıkıyor.
ALTIN VE DÖVİZDEN GAYRİMENKULE GEÇİŞ
2- Diğer bir destek de döviz ve altından gayrimenkule dönenler için olacak. Konut değerinin en az yarısını, 1 Nisan 2022 tarihinden önce açılmış döviz tevdiat hesaplarının bozdurulması veya fiziki altınların Merkez Bankası’na satılarak karşılanması şartıyla alınacak konutlarda, 10 yıl vadeli, aylık yüzde 0.89 faizli konut kredisi kullanılacak. Bu paketten hem birinci, hem de ikinci el konut alıcıları yararlanacak. Bu adımla ‘liralaşma stratejisi’ de desteklenmiş olacak. 1 milyon lira kredi 120 ay vade, yüzde 0.89 faiz oranı ile kullanıldığında da taksitler 13 bin 594 liraya, toplam ödeme 1 milyon 631 bin 338 liraya gerileyecek.
Muhalefet neden umut olamıyorÜRETİMİ HIZLANDIRMAK İÇİN 20 MİLYAR KAYNAK
3- Konut piyasasında en büyük sorunlardan biri üretimdeki azalma. Her yıl ülke genelinde evlenmeler, boşanmalar ve ev değiştirmeler nedeniyle 700-800 bin yeni konuta ihtiyaç var. Ancak son yıllarda artan maliyetler ve öngörülemeyen piyasa koşulları müteahhit firmaların üretim iştahını kaybetmesine neden oldu. Arz sınırlı, talep canlı olunca da fiyatlar hızla arttı. İşte yeni destek paketinde bu alanda iyileştirme de planlanıyor. İnşaat Sektörüne Özel Kredi Garanti Paketi ile, 1 Mayıs 2022 tarihi itibarıyla asgari yüzde 40’ı tamamlanmış ve yüzde 50’si satılmamış inşaat projesi sahiplerine finansman desteği sağlanacak. 36 ay vadeyle toplam 20 milyar lira finansman kaynağı sunulacağı açıklandı. Firmalardan bu destekten yararlanmak için ‘1 yıl boyunca konut satış fiyatlarını sabit tutmayı’ taahhüt etmeleri istenecek.
ŞEHİR İÇİNDE KONUT İNŞASINA DESTEK
4- Küçük ölçekli müteahhitlere, şehir içindeki küçük parsellere konut yapabilmeleri için metrekaresini belli bir fiyatın üzerinde satmamaları şartıyla uygun maliyetli kredi kullandırılacak. Bu tür alanlar, rezerv konut alanı ilan edilerek, çeşitli vergilerden istisna olmasını sağlanacak ve bu yolla konut maliyetleri düşürülecek. Bu evleri yatırımcının değil, gerçekten ihtiyacı olan kesimin alması için de düzenleme yapılacak. Rezerv alanlarda yapılan ve uygun maliyetli krediyle desteklenen konutlara 5 yıl süreyle satış kısıtlaması getirilecek. Öte yandan kentsel dönüşümde hak sahiplerine yönelik uygun maliyetli kredilerle, bu projelerin hızlandırması da hedefler arasında.
Sığınmacılar için üçüncü yolTOKİ'DEN SOSYAL KONUT HAMLESİ
5- Kredi faizleri düşse de, dar ve orta gelirli için özel sektör firmalarından ev almak neredeyse imkânsız. İşte bu noktada sosyal konut üretimi hayati önem taşıyor. Bu alanda ihtiyacın karşılanması amacıyla da TOKİ’ye 30 milyar liralık finans sağlanacak. Sosyal konut projelerinde de konutlara 5 yıl satış yasağı uygulanacak. Konuyla ilgili açıklama yapan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, “Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her bir vatandaşımızı ev sahibi yapana kadar çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Bu kapsamda TOKİ eliyle düşük fiyatlı ve uygun ödeme koşullarıyla üreteceğimiz sosyal konutları milletimize sunmaya kararlılıkla devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
‘FAHİŞ FİYATLARI YAKINDAN TAKİP EDİYORUZ’
Yeni finansman modelleri fırsatçıları harekete geçirdi. Talebin artacağını gören bazı fırsatçılar ilana koydukları konutların fiyatını yükseltti. Bunu gören vatandaşlar, bir gecede artan fiyatları sosyal medyada paylaşarak isyan etti.
Yapılan paylaşımlara göre; 4 Mayıs’ta 1 milyon 350 bin liradan satışta olan konut, önceki akşam 1 milyon 650 bin liraya çıktı. 23 Nisan’da 1 milyon 150 bin lira olan konut, paketin açıklandığı akşam 2 milyon liraya yükseldi. Yine ilan sitesinde 28 Nisan’da 1 milyon 210 bin lira olan konut, faizlerin düşmesi ile 1 milyon 990 bin liraya çıktı. Dün gün içinde 500 bin lirayı bulan artışlar da görüldü. Konut Finansmanı Projesi ile vatandaşları konut fiyatlarındaki dalgalanmalardan korunmayı amaçladıklarını belirten Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, dün sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Vatandaşlarımızın konut fiyatlarındaki artışlardan etkilenmemeleri için KOBİ ve KOBİ dışı inşaat firmalarına 1 yıl boyunca konut satış fiyatlarını sabit tutmaları kaydıyla belirli bir kaynak ayrılmıştır. Tüm bu çabalara rağmen, bazı internet sitelerinde birtakım fırsatçıların serbest piyasa ilkesiyle asla bağdaşmayacak bir şekilde konut fiyatlarında gerçekleştirdiği ‘fahiş’ artışları çok detaylı bir şekilde yakından takip ediyoruz. Kararlılıkla ifade etmek isterim ki fahiş fiyat artışlarına karşı var gücümüzle çalışarak devreye aldığımız uygulamalar üzerinden fırsatçılık yapmaya, vatandaşlarımızı mağdur etmeye kalkışanlar hakkında ilgili her adımı atacak, asla müsamaha göstermeyeceğiz.”
FİYATLAR ARTAR MI?
Ülke genelinde konut fiyatları her geçen gün yükseliyor. Artan maliyetler ve taleple birlikte yeni konutta fiyat arttıkça bu artış ikinci eli de tetikliyor. Peki bu kampanyanın fiyatlara etkisi ne olur?
Faiz indirimini duyar duymaz artış yapan fırsatçıların yanında piyasa genelinde de fiyat artışı bekleniyor. Firmalar desteklense de konutun bugünden yarına üretilemediğini, arz talep dengesi için zaman gerektiğini belirten uzmanlar, mevcuttaki sınırlı arza gelen talebin fiyatları yükselteceği görüşünde. Gelelim bugün ev almak isteyecekleri bekleyen tabloya...
TSKB Gayrimenkul Değerleme’nin geçtiğimiz günlerde İstanbul’daki 12 ilçe üzerinden yaptığı araştırmaya göre sıfır bir konutta en düşük metrekare fiyatı 8 bin lira, bu ilçesine göre 60-70 bin liraya çıkıyor. Site içinde bir ev alınacaksa en düşük metrekare fiyatı 20 bin lira. Yani 100 metrekare en düşük fiyat 2 milyon TL. Sitelerde metrekare fiyatı merkezi ilçelerde 70 bin liradan başlıyor, 220 bin liraya kadar çıkıyor.
Ankara’da yeni bir konutta metrekare fiyatı 3 bin lira ile 40 bin lira, İzmir’de ise 5 bin lira ile 65 bin lira arasında değişiyor. Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) ve gayrimenkul değerleme platformu Endeksa’nın son araştırmasına göre de ikinci el piyasada Türkiye genelinde konut fiyatları son bir yılda yüzde 127 arttı. İstanbul’da ortalama metrekare satış fiyatı yüzde 147 artışla 12 bin 102 lira, İzmir’de yüzde 119 artışla 9 bin 448 lira, Ankara’da ise yüzde 116 artışla 5 bin 352 lira oldu.
İNŞAAT SEKTÖRÜ NE DİYOR?
İnşaat sektörü temsilcileri yeni konut paketini olumlu karşıladı. İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, “Paketin kapsamı, konut almak isteyenlere fırsat sunarken, konut arzının artmasında da ilk kıvılcım olacağını düşünüyoruz. Açıklanan alternatifli destek paketleri ile konut ihtiyacı olanların faiz yükünü azaltarak, maliyetlerden dolayı değer artışı yaşayan konut fiyatlarına erişimini kolaylaştıracaktır. Aynı zamanda başta döviz ve altın olmak üzere makroekonomi üzerinde baskı yaratan stabil yatırımların reel ekonomiye kazandırılmasını da önemli bir hamle olarak görüyoruz. Diğer taraftan sektör; birçok oyuncusunun şartlardan dolayı çekildiği bu dönemde alınan bu radikal kararlar ile tekrar canlanacaktır diye umuyoruz” dedi.
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Altan Elmas ise son yıllarda konut üretim hacminin daraldığını dikkat çekti. Elmas, “Yıllık 800 bin konut ihtiyacı varken, son 3-4 yıldır 450 bin civarı üretim yapılıyor. Dünyadaki çoklu negatif etkilerle inşaat üretimi ciddi anlamda aksadı. Bunun arkasında özellikle dörde beşe katlayan inşaat maliyetleri var. Bunun hızlandırılması gerekiyordu. Bu hızlandırılmazsa kira krizinin çok daha can sıkıcı noktalara gideceğini devletimize ifade ediyorduk. Bu çerçevede alınan tedbiri doğru görüyoruz” şeklinde konuştu. Elmas, firmalara sağlanan finansman desteği şartlarının esnetilmesine de ihtiyaç olduğunu ekledi.