Aşı olanın bulaşıcılığı azalıyor mu? İşte herkesin beklediği yanıt...
Güncelleme Tarihi:
İngiliz bilim insanlarının binlerce kişi üzerinde yaptığı çalışmadan Covid-19 bulaşıcılığına dair umut verici sonuçlar çıktı. Sonuçların ne anlama geldiğini, hurriyet.com.tr okurları adına uzmanına sorduk...
Covid-19 pandemisiyle mücadele kapsamında aşılamanın önemini sık sık vurgulayan uzmanlar, sadece kendimizi değil çevremizdekileri de korumak için aşı olmamız gerektiğini altını çize çize söylüyor.
İngiltere'de sağlıkla ilgili en üst düzey kurum olan Kamu Sağlığı İdaresi (PHE) tarafından gerçekleştirilen ve sonuçları 27 Nisan'da açıklanan bir araştırma, bu mesajı destekleyen çok önemli veriler sundu.
Ülkede uygulanan Pfizer/BioNTech ve AstraZeneca aşılarını alan binlerce kişi üzerinde yapılan çalışma, bir doz aşının bile bireylerin virüsü yakın çevrelerindeki kişilere bulaştırma ihtimalini neredeyse yarıya indirdiğini ortaya koydu.
Hürriyet.com.trAŞI OLANLAR ENFEKTE OLSA DA DAHA AZ BULAŞTIRIYOR
İngiltere basınında yer alan haberlerde aktarılan araştırma sonuçlarına göre, bir doz aşı olmalarının üzerinden 21 gün veya daha fazla zaman geçen kişilerin, virüsü evde birlikte yaşadıkları kişilere bulaştırma ihtimalleri, aşı olmayanlara kıyasla AstraZeneca aşısında yüzde 38, Pfizer/BioNTech aşısında ise yüzde 49 daha düşük.
Bulaştırma önleyiciliği aşının uygulanmasından sonraki 14'üncü günde başlıyor. Bireyin kaç yaşında olduğu bulaş koruyuculuğu noktasında önemli bir faktör teşkil etmiyor. Aşılanmamış bireylerin enfekte olduktan sonra virüsü evdekilere bulaştırma oranı ise yüzde 10 seviyesinde.
Uzmanlar araştırmanın bir sonraki aşamasında, iki doz aşı uygulamasının virüs bulaştırma ihtimalini daha da azaltıp azaltmadığına bakacak. Aynı şekilde aşı kaynaklı bulaş koruyuculuğunun ev dışı mekanlarda da geçerli olup olmadığı incelenecek. PHE, yurtlar, bakım evleri ya da cezaevleri gibi insanların birlikte yaşadığı ve bulaş riskinin yüksek olduğu yerlerde de benzer sonuçlar elde etmeyi umuyor.
AŞI OLANLARLA OLMAYANLARIN TEMASLILARI KIYASLANDI
Henüz hakem denetiminden geçmeyen araştırma kapsamında 24 bin hanede yaşayan 57 binden fazla kişi incelendi. Bu kişilerin hepsi aşılanmış kişilerle temas halindeydi. Bu kişilerin sonuçları aşılanmamış 1 milyon kişinin temaslılarıyla kıyaslandı.
Temaslı kavramı ise evdeki ilk Covid-19 vakasından sonraki 2 ila 14 gün içinde PCR testi pozitif çıkan ikincil koronavirüs vakaları şeklinde tanımlandı. Araştırmaya kapsamında incelenenlerin çoğu 60 yaşın altındaydı.
PHE Bağışıklık Direktörü Dr. Mary Ramsay, sonuçları değerlendirerek, "Bu bulgular oldukça umut verici olsa da, aşılanmış olsanız bile virüs taşıyormuş gibi davranmanız, el hijyenine özen göstermeniz ve sosyal mesafe kurallarına uymanız çok önemli" diye konuştu.
BENZER SONUÇLAR ELDE EDİLEN İKİNCİ ARAŞTIRMA
Geçtiğimiz günlerde yine İngiltere'de yapılan bir başka araştırma da benzer sonuçlar getirmişti. Oxford Üniversitesi ile Ulusal İstatistik Dairesi'nin işbirliğinde yapılan araştırmada aşılamanın bulaşı önlediğine dair sonuçlar elde edilmişti.
Gerçek hayat verileri üzerinden yapılan incelemede, Pfizer/BioNTech ya da AstraZeneca aşılarıyla aşılananlarda, birinci dozdan sonra bulaşıcılıkta üçte ikiye varan düşüşler yaşandığı görülmüştü. Özellikle Pfizer/BioNTech aşısının ikinci dozunu olanlarda bu oranın daha da yüksek olduğu anlaşılmıştı.
SONUÇLAR BİZE NE ANLATIYOR?
PHE'nin yaptığı bu araştırmanın sonuçlarını, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, hurriyet.com.tr okurları için değerlendirdi.
Ertuğrul, aşının her türlü bulaşı önlemede etkili olduğunu belirterek, mRNA aşılarında birinci dozdan itibaren bulaşın kısmen azaldığını, inaktif ve vektör aşılarda ise bu sonucu elde etmek için iki dozun da uygulanması gerektiğine dair çalışmalar olduğunu vurguladı.
TEK DOZ AŞI BELİRLİ ORANDA KORUMA SAĞLIYOR
"Yapılan bazı çalışmalarda mRNA aşılarının birinci dozdan sonra da koruyuculuk oranına sahip olduğu ve belirli oranda bulaşı engellediği gösterildi ama bunu inaktif virüs aşıları için söyleyemeyiz" diyen Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, "İnaktif virüs aşılarının bulaştırıcılık açısından etkilerine dair bilimsel çalışmalar yok. Bu sebeple iki doz aşıdan sonra bulaştırıcılığın azaldığını söyleyebiliriz" ifadelerini kullandı.
'VEKTÖR AŞILARA DAİR YETERLİ VERİ YOK'
Türkiye'de yakın zamanda devreye girecek Sputnik V aşısının bulaştırıcılığa etkilerini de değerlendiren Ertuğrul, "Vektör aşıların birinci dozdan sonra bulaştırıcılığı ne denli önlediğine dair elimizde yeterli veri yok. Bu sebeple aşının Faz 3 çalışmalarında da belirtildiği gibi yeterli derecede bulaştırıcılığı engellemesi için iki doz aşının mutlaka olunması gerekiyor" dedi.
TEK DOZ MRNA AŞI EV İÇİ BULAŞLARI BÜYÜK ORANDA ÖNLEYEBİLİR
Ertuğrul, aşının her türlü bulaşı önlemede etkili olduğunu belirterek, "Toplum ne kadar çabuk bağışık haline geçerse salgın zinciri o kadar çabuk kırılmış olur. İnaktif aşıların ev içi bulaşları önlemesi için çift doz gerekli ancak mRNA aşılarında tek doz ile sadece ev içi bulaşları değil, tüm bulaşları büyük oranda önlemiş oluyoruz" dedi.