Bu da bir başka cennet

Vergi cennetleri (Tax Havens) olarak adlandırılan bu ülkelerde, şirket kuranlar ya da kendi adlarına vergi mükellefi olanlar, kaç milyon dolar kazanırlarsa kazansınlar ya 1.000 dolar civarında ya da sembolik bir oranda vergi ödüyorlar.

Örneğin, Jersey’de kurulan bir şirket, 10 milyon sterlin hatta 50 milyon sterlin fatura kesip, milyonlarca sterlin kazanç sağladığında, yılda 650 sterlin civarında vergi ödüyor (Bu konuda geniş bilgi için Bkz. Onur Kızılot, ‘Vergi Cenneti Ülkeler ve Avantajları’, Yaklaşım Dergisi, Sayı : 75, Mart 1999, s.172-173).

Dünyada şu anda, 60’dan fazla, vergi cenneti ülke var. Bunların çoğu, yüksek oranda vergi ödeyen ülkelerin yakınındalar... Vergilemede sağlanan avantajlar, fon yatırımları ve finansal hizmetler bakımından, büyük bir cazibe ortamı yaratılarak, bu ülkeler, çok büyük miktarda paranın ve sermayenin sığındığı, merkezler durumuna getirilmiş. Son belirlemelere göre, yaklaşık 5 trilyon ABD Doları, vergi cenneti ülkelerde tutulmakta...

ÜNLÜLER DE VAR

Vergi cenneti ülkelerde, yılda 150 binin üstünde şirket kuruluyor. Şu anda, bu tür şirketlerin sayısı, bir milyonu aşmış durumda. Sadece şirketler değil, ünlü kişiler de vergiden kaçınmak için bu yola başvuruyor.

Örneğin, dünyaca ünlü İtalyan sanatçı Pavarotti, İtalya’nın yüksek vergilerinden kaçınmak için Monaco’ya yerleşmiş. Tenis yıldızı Boris Becher, yüksek vergiler nedeniyle Monaco ve İsviçre’den ikametgah talep etmiştir.

Vergi cennetleri dünyanın GSYİH’sının sadece yüzde 3’üne sahip olmalarına rağmen, dünya ticaretinin yarısı, vergi cennetleri yoluyla gerçekleşmektedir.

Vergi cenneti ülkelerden biri olan Cayman adalarında, 580 adet banka var ve bu bankalarda 500 milyar dolar civarında mevduat bulunuyor. Ayrıca bu adalarda, 2 bin 238 adet yatırım fonu, 499 sigorta şirketi ve 40 bin adet şirket olduğunu farkediyoruz (Bkz. İhsan Günaydın, ‘Globalleşme Sonucu Oluşan Vergi Kayıp ve Kaçaklarını Önlemede Uluslararası İşbirliğinin Önemi’, Uludağ Üniversitesi’nce düzenlenen 19. Türkiye Maliye Sempozyumu’nda sunulan tebliğ, s.11).

Örneğin, Enron şirketi, vergi ödememek için, ABD dışında, tam 881 şube kurmuş. Bunlardan 692’si Cayman Adaları’nda, 119’u Turk-Caicos Adaları’nda, 43’ü Mauritius Adası’nda, 8’i ise Bermuda’dadır (Bkz. Saygın Eyüpgiller, Uluslararası Zarar Verici Vergi Rekabeti ve Vergi Cennetleri, Yaklaşım Yayınları, Ankara, 2002, s.189).

Olay o kadar yaygınlaşmış ki nüfusu 2.000 olan vergi cenneti bir ülkede, 15.000 vergi mükellefi olduğu göze çarpıyor.

İLGİNÇ ÖRNEKLER

Vergi cenneti ülkelerde şirket kuranlar, sayısız avantajlardan yararlanıyorlar. Örneğin;

Vergi cenneti ülkedeki şirkete, bir takım hizmet, danışmanlık, proje, organizasyon ve benzeri hizmetler yaptırılıp, alınan fatura gider yazılabilmektedir. Vergi cenneti ülkedeki şirket ise, kestiği fatura nedeniyle, vergi ödememektedir.

Yurtdışından ithal edilecek mallar, önce vergi cenneti ülkedeki şirket tarafından alınmakta sonra yüksek bir kár eklenerek, bu ülkeden ithal edilmektedir. Bazı durumlarda da vergi cenneti ülkedeki şirket, ithalata aracılık edip, komisyon faturası düzenlemektedir.

Vergi cenneti ülkeye, yüksek bedelle yaptırılan hizmet ya da alınan mal nedeniyle para transfer edilerek, yurtdışına yasal yollardan para çıkartılabilmektedir. Alınan yüksek fatura nedeniyle de giderler fazla gösterilerek daha az vergi ödenmektedir.

Vergi cenneti ülkedeki şirket, Türkiye’deki şirkete ortak edilerek, yurtdışından para getirilip, kara para aklanabilmektedir. Bazen de ortaklık nedeniyle yurtdışına kár payı şeklinde para transfer edilmekte ya da yurtdışındaki kendi şirketinden faizle borç alıp, gider yazabilmektedir.

Daha neler neler... Başlıkta belirttik, bu da bir başka cennet!..