Baharı karşılayan kitaplar

Anadolu’nun Çiçekleri, bizim doğamızın zenginliğini, çeşitliliğini çok güzel çekilmiş fotoğraflarla bize tanıtıyor.

Kitap, Ali Nihat Gökyiğit’e ithaf edilmiş.

Martin Rix, Önsöz’de gerçekten büyük emek isteyen bu kitap ve Türkiye’deki bitki örtüsü için şunları yazmış: Türkiye’nin çiçekleri yüzyıllardır hem bu ülkenin insanlarının, hem de dışarıdan gelen ziyaretçilerin hayranlığını toplamış ve bir hazine değerinde görülmüştür. Zambak, sümbül ve süsen familyaları gibi büyüleyici bitki ailelerinden bazıları özellikle Akdeniz sahilinin, Toros dağlarının ve Anadolu platosunun yarı kurak topraklarının ayrılmaz bir parçası olmuştur. Ülkedeki soğanlı bitkilerin harika renk ve formlara sahip çiçeklerine 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı padişahları tarafından da büyük değer verilmiştir. Kutsal Roma Germen imparatorunun Kanuni Sultan Süleyman’a gönderdiği bir elçi gördüğü çiçeklere hayran kalmış; lale, şahtuğ ve diğer çiçeklerin soğanlarını Viyana’ya göndermiştir. (...)

Çiçeklerin kendi el değmemiş habitatlarında adeta bir kilim deseni oluşturan bu manzaraları, bitki dünyasının mükemmel güzellikleri kadar, fotoğrafçının hünerini (ve şansını) da gösteren ender örneklerdir. Böylesine güzel görüntüler sadece birkaç yılda bir, birkaç günlüğüne ortaya çıkıp kaybolur. Turizmin gelişmesiyle birlikte belki de bu el değmemiş bölgeler tahribata uğrayacak ve buralarda yetişen çiçekler sonsuza değin yok olacak. Bu kitap Türkiye’nin el değmemiş bölgelerinin floral zenginliğinin, belki de bir daha görme şansı bulamayacağımız olağanüstü bir kaydını oluşturmaktadır.

Fatih Orbay, Sunuş’ta biriciklik taşıyan doğamızı tanımlıyor:

(...) Böyle bir tablo içinde Türkiye’de 3022’si endemik olan -alttür, varyete ve hibritlerle- 10765 çeşit çiçekli bitki ve eğrelti türü yaşar. Türkiye’deki her üç çiçekten biri endemiktir; yani sadece Türkiye’de yetişen ve dünyanın başka hiçbir ülkesinde bulunmayan nadir türlerdir. Türkiye’nin çiçekleri listesine her hafta yeni keşfedilen bir tür eklenmektedir. Kısaca söyleyebiliriz ki, Türkiye her canlı türü için dünyanın en değerli yaşama alanlarından biridir.

Kitabın fotoğrafları, 20 yıllık çalışmanın ürünü olan yaklaşık 15000 diadan oluşan bir arşivden özenle seçildi. 20 yıllık bir çalışmanın ürünü olan bu kitapta, Anadolu çiçeklerini tanıtması, bu konudaki bilgi açığını kapatmaya katkıyı ve belki de, hepsinden önce, bu ülkenin birbirinden güzel zarif çiçeklerinin renkleriyle, biçimleriyle söylediklerine tercüman olmayı amaçladım.

Anadolu’nun Çiçekleri’nde; çiçeğin ustalıklı çekilmiş bir fotoğrafı, Latince ve Türkçe adı, çiçek hakkında tanıtıcı bilgi veriliyor. Yazının altında çekildiği yer ve tarih var. Anadolu’nun Çiçekleri Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yazılmış.

Uludağ minesi’nden Arap sümbülü’ne, Sarı çiçekli öküz çanı’ndan Eşek dikeni’ne kadar, bitkilerin renkli, büyüleyici dünyasını gezerken bir türlü kitabı elimden bırakamadım.

Çiçeklerden oluşan bu dünyayı bu kadar seveceğimi, sık sık bakacağımı tahmin edemediğimi itiraf etmek isterim. Fatih Orbay’ın fotoğrafları, bitmesini istemediğim bir Anadou gezisine çıkardı beni. Baharın sevincini, baharın güzelliğini, coşkusunu yaratan bir kitap. Doğayı seven birinin kitaplığında mutlaka bulunmalı.

ÖNEMLİ DOĞA ALANI NEDİR?

Baharı karşılayan diğer kitap ise aynı zamanda uyarıcı bir niteliğe sahip. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları kitabının özelliği, Giriş’te belirtiliyor: Alan koruma, canlı türlerinin sağlıklı topluluklar oluşturmaları ve yaşam döngülerini devam ettirmeleri için gerekli tüm coğrafyaların doğal özellikleri bozulmadan saklanmasını esas alır. Önemli Doğa Alanı kavramı bu ilkeyi esas alarak doğadaki canlı türlerinin nesilerini sürdürebilmeleri için özel önem taşıyan coğrafyaları tanımlar. Bu kavram, canlı türleri ve doğal kaynaklarla birlikte yeryüzünün en özel doğal alanlarının korunmasını amaçlamaktadır.

Kitabın başında çeşitli bilim adamlarının yazıları, "Türkiye’nin en doğal alanları ile ilgili teknik bir envanter özelliği taşımasıdır" ifadesi, önemini yeterince ifade etmektedir.

Önce bu önemli çalışmaya emek verenleri yazmalıyım:

Editörler: Güven Eken, Murat Bozdoğan, Süreyya İsfendiyaroğlu, Dicle Tuba Kılıç, Yıldıray Lise.

Yapım koordinatörü: Gökmen Yalçın

Coğrafya ve Harita Editörü: Murat Ataol

Fotoğraf Editörleri: Soner Bekir, Ali İhsan Gökçen.

Bu saydığım isimler haricinde gerek yazılarıyla, gerek bilimsel açıklamalarıyla, gerek fotoğraflarıyla katkıda bulunan, onlarca fotoğrafçı, yazar, bilim adamı ve kurumun da emeği geçmiş bu kitabın hazırlanmasında.

Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları’nın başında güleryüzlü, doğanın içinde bir fotoğraf ve şu yazı var: "İçim acıyor, kanıyor. Bu haftasonu evime konuk olan Yeşil Atlas’ın haberlerini okuyorum. Onların yerine koydum kendimi; çizgili bir sırtlan oldum bazen, bir kelaynak, bazen bir orkide, bazense bir alaca yalıçapkını oldum. Oldum da, sonra onların gözüyle bir de insanoğluna baktım."

Fazilet Üker

1978 - 2006

Gerçekten de onların gözüyle insanların, bizim yaptıklarımıza baktığımız zaman, aslında ne kadar da zalim davrandığımızı, birçok şey için geç kalsak da, hálá birçoğunu kurtarabileceğimizi ben de görüyorum.

Genel konular, genel, kuşatıcı başlıklarla başlıyor bu önemli eser.

Türkiye’nin Biyocoğrafyası, Türkiye’nin Doğal Yaşam Ortamları, Türkiye’nin Flora ve Faunası, Türkiye’nin Doğasının Küresel Ölçekte Önemi, Önemli Doğa Alanı Yaklaşımı... gibi.

Bu bilgileri, bölgeler izliyor. Önce yüzölçümü, boylam ve enlemi veriliyor. Her bölgedeki doğal alanlar incelenmekte. Coğrafi durumu belirlendikten sonra, buradaki bitki örtüsü, canlıların türleri sıralanıyor.

Verilen bilgilerin, yapılan açıklamaların en önemli üç maddesi şu başlıkları taşıyor:

Alan Kullanımı, Tehditler, Koruma Çalışmaları.

Üç başlıktan, Türkiye’deki doğa alanlarının durumunu çıkarmak mümkün oluyor.

Meraklısı için bir başucu kitabı.

Baharın geldiğini fark ettiren iki kitaptan söz edeceğim size. Biri Fatih Orbay’ın Anadolu’nun Çiçekleri, diğeri de Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları.

Anadolu’nun Çiçekleri, bizim doğamızın zenginliğini, çeşitliliğini çok güzel çekilmiş fotoğraflarla bize tanıtıyor.

Kitap, Ali Nihat Gökyiğit’e ithaf edilmiş.

Martin Rix, Önsöz’de gerçekten büyük emek isteyen bu kitap ve Türkiye’deki bitki örtüsü için şunları yazmış: Türkiye’nin çiçekleri yüzyıllardır hem bu ülkenin insanlarının, hem de dışarıdan gelen ziyaretçilerin hayranlığını toplamış ve bir hazine değerinde görülmüştür. Zambak, sümbül ve süsen familyaları gibi büyüleyici bitki ailelerinden bazıları özellikle Akdeniz sahilinin, Toros dağlarının ve Anadolu platosunun yarı kurak topraklarının ayrılmaz bir parçası olmuştur. Ülkedeki soğanlı bitkilerin harika renk ve formlara sahip çiçeklerine 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı padişahları tarafından da büyük değer verilmiştir. Kutsal Roma Germen imparatorunun Kanuni Sultan Süleyman’a gönderdiği bir elçi gördüğü çiçeklere hayran kalmış; lale, şahtuğ ve diğer çiçeklerin soğanlarını Viyana’ya göndermiştir. (...)

Çiçeklerin kendi el değmemiş habitatlarında adeta bir kilim deseni oluşturan bu manzaraları, bitki dünyasının mükemmel güzellikleri kadar, fotoğrafçının hünerini (ve şansını) da gösteren ender örneklerdir. Böylesine güzel görüntüler sadece birkaç yılda bir, birkaç günlüğüne ortaya çıkıp kaybolur. Turizmin gelişmesiyle birlikte belki de bu el değmemiş bölgeler tahribata uğrayacak ve buralarda yetişen çiçekler sonsuza değin yok olacak. Bu kitap Türkiye’nin el değmemiş bölgelerinin floral zenginliğinin, belki de bir daha görme şansı bulamayacağımız olağanüstü bir kaydını oluşturmaktadır.

Fatih Orbay, Sunuş’ta biriciklik taşıyan doğamızı tanımlıyor:

(...) Böyle bir tablo içinde Türkiye’de 3022’si endemik olan -alttür, varyete ve hibritlerle- 10765 çeşit çiçekli bitki ve eğrelti türü yaşar. Türkiye’deki her üç çiçekten biri endemiktir; yani sadece Türkiye’de yetişen ve dünyanın başka hiçbir ülkesinde bulunmayan nadir türlerdir. Türkiye’nin çiçekleri listesine her hafta yeni keşfedilen bir tür eklenmektedir. Kısaca söyleyebiliriz ki, Türkiye her canlı türü için dünyanın en değerli yaşama alanlarından biridir.

Kitabın fotoğrafları, 20 yıllık çalışmanın ürünü olan yaklaşık 15000 diadan oluşan bir arşivden özenle seçildi. 20 yıllık bir çalışmanın ürünü olan bu kitapta, Anadolu çiçeklerini tanıtması, bu konudaki bilgi açığını kapatmaya katkıyı ve belki de, hepsinden önce, bu ülkenin birbirinden güzel zarif çiçeklerinin renkleriyle, biçimleriyle söylediklerine tercüman olmayı amaçladım.

Anadolu’nun Çiçekleri’nde; çiçeğin ustalıklı çekilmiş bir fotoğrafı, Latince ve Türkçe adı, çiçek hakkında tanıtıcı bilgi veriliyor. Yazının altında çekildiği yer ve tarih var. Anadolu’nun Çiçekleri Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yazılmış.

Uludağ minesi’nden Arap sümbülü’ne, Sarı çiçekli öküz çanı’ndan Eşek dikeni’ne kadar, bitkilerin renkli, büyüleyici dünyasını gezerken bir türlü kitabı elimden bırakamadım.

Çiçeklerden oluşan bu dünyayı bu kadar seveceğimi, sık sık bakacağımı tahmin edemediğimi itiraf etmek isterim. Fatih Orbay’ın fotoğrafları, bitmesini istemediğim bir Anadou gezisine çıkardı beni. Baharın sevincini, baharın güzelliğini, coşkusunu yaratan bir kitap. Doğayı seven birinin kitaplığında mutlaka bulunmalı.

ÖNEMLİ DOĞA ALANI NEDİR?

Baharı karşılayan diğer kitap ise aynı zamanda uyarıcı bir niteliğe sahip. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları kitabının özelliği, Giriş’te belirtiliyor: Alan koruma, canlı türlerinin sağlıklı topluluklar oluşturmaları ve yaşam döngülerini devam ettirmeleri için gerekli tüm coğrafyaların doğal özellikleri bozulmadan saklanmasını esas alır. Önemli Doğa Alanı kavramı bu ilkeyi esas alarak doğadaki canlı türlerinin nesilerini sürdürebilmeleri için özel önem taşıyan coğrafyaları tanımlar. Bu kavram, canlı türleri ve doğal kaynaklarla birlikte yeryüzünün en özel doğal alanlarının korunmasını amaçlamaktadır.

Kitabın başında çeşitli bilim adamlarının yazıları, "Türkiye’nin en doğal alanları ile ilgili teknik bir envanter özelliği taşımasıdır" ifadesi, önemini yeterince ifade etmektedir.

Önce bu önemli çalışmaya emek verenleri yazmalıyım:

Editörler: Güven Eken, Murat Bozdoğan, Süreyya İsfendiyaroğlu, Dicle Tuba Kılıç, Yıldıray Lise.

Yapım koordinatörü: Gökmen Yalçın

Coğrafya ve Harita Editörü: Murat Ataol

Fotoğraf Editörleri: Soner Bekir, Ali İhsan Gökçen.

Bu saydığım isimler haricinde gerek yazılarıyla, gerek bilimsel açıklamalarıyla, gerek fotoğraflarıyla katkıda bulunan, onlarca fotoğrafçı, yazar, bilim adamı ve kurumun da emeği geçmiş bu kitabın hazırlanmasında.

Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları’nın başında güleryüzlü, doğanın içinde bir fotoğraf ve şu yazı var: "İçim acıyor, kanıyor. Bu haftasonu evime konuk olan Yeşil Atlas’ın haberlerini okuyorum. Onların yerine koydum kendimi; çizgili bir sırtlan oldum bazen, bir kelaynak, bazen bir orkide, bazense bir alaca yalıçapkını oldum. Oldum da, sonra onların gözüyle bir de insanoğluna baktım."

Fazilet Üker

1978 - 2006

Gerçekten de onların gözüyle insanların, bizim yaptıklarımıza baktığımız zaman, aslında ne kadar da zalim davrandığımızı, birçok şey için geç kalsak da, hálá birçoğunu kurtarabileceğimizi ben de görüyorum.

Genel konular, genel, kuşatıcı başlıklarla başlıyor bu önemli eser.

Türkiye’nin Biyocoğrafyası, Türkiye’nin Doğal Yaşam Ortamları, Türkiye’nin Flora ve Faunası, Türkiye’nin Doğasının Küresel Ölçekte Önemi, Önemli Doğa Alanı Yaklaşımı... gibi.

Bu bilgileri, bölgeler izliyor. Önce yüzölçümü, boylam ve enlemi veriliyor. Her bölgedeki doğal alanlar incelenmekte. Coğrafi durumu belirlendikten sonra, buradaki bitki örtüsü, canlıların türleri sıralanıyor.

Verilen bilgilerin, yapılan açıklamaların en önemli üç maddesi şu başlıkları taşıyor:

Alan Kullanımı, Tehditler, Koruma Çalışmaları.

Üç başlıktan, Türkiye’deki doğa alanlarının durumunu çıkarmak mümkün oluyor.

Meraklısı için bir başucu kitabı.

DOĞAN HIZLAN’IN SEÇTİKLERİ

Yaşar Kemal Pis Hikáye Notos Kitap

Francesco Petrarca Utku Şiirleri YKY

Ferit Edgü Nijinski Öyküleri Sel

Ömer Şen Osmanlı’da Mahkum Olmak Kapı

Jorge Amado Gecenin Çobanları Can