Ana dil

‘‘SENİN aşkından ana dilim,

ömrümün yıllarını, aylarını, günlerini eskittim.

Senin uğrunda dilim,

sağ gözümün ışığını yitirdim.

Bir tek seni yitirmedim,

Ey varlığımın simgesi.’’

On yılı aşkın bir süredir tanıdığım Iraklı Türkmen şair Abdül Latif Benderoğlu'na ait bu dizeler.

Kendisini Körfez Savaşı yıllarında tanımıştım, Türkiye'den giden tüm gazetecilere olduğu gibi, Hürriyet için savaşı izleyen gazeteci arkadaşlarımıza yardımı olmuştu.

Yaşadığı ülkenin sadık bir vatandaşı olarak ana diline hizmet etmenin örneğini yaşamı boyunca veren Benderoğlu'nu Bağdat'ta ziyaret ettim.

24 Ocak 1970'de Irak Türkmenlerinin kültürel haklarının tanınmasından sonra, Türkçe ile ilgili çalışmalarına ağırlık veren Benderoğlu Irak'ın, Arap harfle yayınlanan tek Türkçe gazetesi Yurt'u çıkartıyor.

Ambargo nedeniyle gazete ayda bir yayınlanıyor. Irak'ın diğer gazetelerinden farkı yok. Diğer tüm gazeteler gibi bu da devletin parasıyla çıkan bir gazete. Devlet gazetesi. Ama, Türkçe konuşan halkın sesini duyuruyor. Belli ölçülerde özlemlerini dile getiriyor.

Irak'ta resmi dil Arapça. Devlet okullarında Türkçe ve Kürtçe öğrenim verilmiyor. Bu yüzden Yurt Gazetesi önemli bir rol oynuyor.

‘‘Yurt Gazetesi, İstanbul Türkçe'sini kullanan Türkmen edebiyatçılarının yetişmesini sağladı. İyi bir edebiyatçı kuşak yetiştirdi. Iraklı Türkmen çocuklara ana dillerini öğretmekte büyük işler başardı’’ diyor Benderoğlu.

* * *

ANLAMANIN en kısa yolu, kendini karşıdakinin yerine koyabilmeyi başarmaktır.

Demokrasi kültürü denilen de bu değil midir zaten?

Ana dil sevgisinin ne biçim bir şey olduğunu Iraklı bir Türkmen şairin dizelerinden okumak bambaşka bir deneyim.

Biz hálá tartışıyoruz. Kürtçe konuşma, öğrenme ve dili geliştirme önündeki engellerin kaldırılmasını içimize sindiremiyoruz.

Oysa, bunun ne kadar insani bir ihtiyaç olduğu, Iraklı bir Türkmen şairi okuyunca daha iyi kavranıyor.

Ana diline duyduğu sevgi ve bağlılık, 12 şiir kitabının yanı sıra biri Türkçe-Arapça sözlük diğerleri araştırma, folklor ve edebiyat tarihi konularında 13 kitabı kazandırıyor Türk ve dünya kültürüne.

Benderoğlu, Bakü'de geçen yıl yayınlanan, ‘‘Yolun sonuna dek’’ isimli şiir kitabında yer alan ‘‘Korkmuyorum’’ adlı şiirinde, birey ve ana dil ilişkisini şu dizelerle dile getiriyor. Bazı bölümleri aktarıyorum.

‘‘İnan ki,

Hiçbir zaman

Beni korkutmuyor karanlık.

Çünkü karanlığın arkasında bir aydınlık uyuyor sessizce...

...Korkuyorum,

Yıllar sonra,

Kendi dillerinin

Hecelerini yitirecek çocuklarımızın

Davranışlarından...’’

Bağdat'ta, Iraklı bir Türkmen şairden Türkçe şiirler dinlerken, ‘‘Ana dilimin engellenmesine tahammül etmemin imkansızlığını’’ içimde hissediyordum.
Yazarın Tüm Yazıları