Milyar dolarlık scooter yarışı

GİRİŞİMCİLERİN ve teknoloji dünyasının üzerinde en çok durduğu konulardan biri ulaşım. Sürücüsüz ve elektrikli otomobiller, Uber gibi tek seferlik yolculuk seçenekleri ve bisiklet kiralama platformları gibi ulaşım alanında hayatımıza girmeye başlayan pek çok yeniliği sayabiliriz. Geçen hafta Apple lansmanı için gittiğim ABD Silikon Vadisi’ndeki yeni bir çılgınlık dikkatimi çekti. O da elektrikli scooterlar. Yaklaşık son 1 yıldan beri bu alanda girişimlerin sayısı artıyordu. Ancak Silikon Vadisi’ne olan bu ziyaretimde, elektrikli scooter girişimlerinin her köşeyi kaptığını gördüm.

30 DAKİKASI 1 DOLAR
ABD’de en popüler seçeneklerin başında Lime geliyor. Ben de Silikon Vadisi’nin en önemli merkezlerinden biri olan Palo Alto’da karşıma çıkan ilk Lime’a bindim. Öncelikli olarak uygulama mağazasından Lime uygulamasını indiriyorsunuz. Birkaç adımda abone oluyorsunuz. Kredi kartı bilgilerinizi gidiyorsunuz. Ve karşınıza bir harita çıkıyor. Haritada en yakın elektrikli scooter’ı görüyorsunuz. Scooter’ın yanına giderek üzerindeki QR kodu okutuyorsunuz. Daha sonra scooterınız hazır. Bu girişimlerin en ilginç yanlarından biri ise kiraladığınız scooterı istediğiniz noktaya bırakabiliyorsunuz. Yani bırakmanız gereken herhangi bir nokta yok. Scooter’ı bıraktıktan sonra yine uygulamayı açıp QR kodu okutuyorsunuz ve kiralama işleminiz sonlanıyor. Lime’da ücretlendirme her yarım saat için 1 dolar karşılığında belirlenmiş. Ücret otomatik olarak kredi kartınızdan kesiliyor.

5.7 MİLYAR DOLAR YATIRIM
Lime örneklerden sadece biri. Şu anda ABD’de, Avrupa’da ve Çin’de elektrikli scooter kiralam girişimleri her geçen gün daha popüler olmaya başladı. Bird ve Spin de popüler olan diğer elektrikli scooter kiralama girişimlerinden. Peki bu girişimlerin şu anda nasıl bir pazar oluşturuyor? Girişimcilerin verilerini bir araya getiren Crunchbase’de yer alan bilgilere göre son 5 yılda bu alana 150 farklı yatırımcı 5.7 milyar dolarlık yatırım yaptı. Yapılan yatırımlar ise 25 girişim üzerine odaklandı. Bu yatırımların 4.7 milyar doları yani yüzde 81’i Çin’deki girişimlere giderken, yüzde 16’sı ABD’deki, yüzde 3’ü ise diğer ülkelerdeki girişimlere yapıldı. 2018 ise bu girişimlerin yıldızının parladığı bir yıl olarak karşımıza çıkıyor. 2018’in ilk yarısında 25 girişim yatırım almayı başardı.

Türkiye’de ise henüz elektrikli scooter kiralam girişimi bulunmuyor. Ancak çok yakın bir zamanda bu alana girecek pek çok startup’ın adı şimdiden geçmeye başladı.

EN POPÜLER GİRİŞİMLER

· LIME / Uber’in yatırımı var
Dünyanın en popüleri konumunda. Yaklaşık 1 yıl önce San Francisco’da kuruldu. Şu ana kadar 6 milyondan fazla kez kullanıldı. 5 turda toplamda aldığı yatırım miktarı 467 milyon dolar civarında. Son yatırımı 1.1 milyar dolar değerlemeyle 335 milyon dolara olarak geçen Ağustos ayında aldı. Yatırımcıları arasında Uber ve Silikon Vadisi’nin süper melek yatırımcısı Andreessen Horowitz var.

· BIRD / 4 ayda 2 milyar dolar değer
Adından sıkça söz ettiren diğer bir elektrikli scooter kiralama girişimi. Los Angeles’ta geçen yıl kuruldu. Hızla büyümesi ve aldığı yatırımlarla dikkat çekiyor. Sadece 4 ayda 2 milyar dolar değerlemeye ulaşan Bird, toplamda 415 milyon dolar yatırım aldı. Farklı ülkelerde de hizmet vermek için düğmeye basan şirketin yatırımcıları arasında, Sequoia Capital gibi dev risk sermayedarları bulunuyor.

· SPIN / Rakiplerine yetişmeye çalışıyor
elektrikli scooter kiralama girişimleri arasında yer alan diğer bir oyuncu Spin. Lime ve Bird’ün oldukça gerisinde kalan girişim, aslında bu alanda ilk yer alanlar arasında. 2016’da San Francisco’da kurulan Spin, aradığı yatırımı bulamadı. Başlangıçta sadece 8 milyon dolar yatırım alarak işe başlayan Spin, daha sonra 125 milyon dolarlık bir yatırım alsa da, o sırada rakipleri milyar dolarlık değerlemeye ulaştı.

Bisiklet girişimleri arkasında çöplük bıraktı
GEÇEN gün The Atlantic’te paylaşılan bir fotoğraf, üzücü bir gerçeği gün yüzüne çıkardı. Popüler girişim alanları, bir anda büyüyor ve birçok şirketin yatırımcının bu alanda yer almasını sağlıyor. Pazar doygunluk noktasına ulaştıktan sonra ise bu girişimlerin çoğu kapanıyor. Bunu yaşayan alanlardan biri bisiklet kiralam girişimleri oldu. Çin’de çekilen bir fotoğraf, kapanan girişimlerin ardında devasa bisiklet çöplükleri bıraktığını gösteriyor. Umarım, elektrikli scooter kiralam girişimleri de hızla büyüyüp hayal kırıklığı yaratmaz ve bisiklet kiralama girişimleri gibi arkasında devasa çöplükler bırakmaz.