AIREX muhteşem oldu

İstanbul’a havacılıkla dolu günler yaşatan fuara damgasını vuran şey, yaklaşık 500 milyon dolara ulaşan uçak satış anlaşmaları oldu. Ali İsmet Öztürk’ün akrobasi uçuşlarıyla şenlenen Airex, Paris ve Dubai arasında en büyük sivil havacılık fuarı olma özelliğini koruyor.

10. yaşını kutlayan Airex’te, bu yıl gündem iş jetleriydi. Son yıllarda işadamlarının özel uçaklara artan ilgisi, satışları da patlattı. Sadece Türkiye’de son bir yıl içinde 380 milyon dolar değerinde 23 iş jetinin satışı gerçekleşti veya iş kontrat aşamasına geldi.

İŞADAMLARI SIRADA

Fiyatları 4.5-47 milyon dolar arasında değişen uçaklarda bekleme süresi, modeline göre 6 aydan başlayıp 3 yıla kadar çıkabiliyor. Acelesi olan işadamları, erken teslimat için sıra satın alıyor. Uçak tipine göre sıra devrinin bedeli 400 bin dolardan başlayıp 3 milyon dolara kadar yükselebiliyor. Bazı işadamları, yatırım amaçlı sipariş sırasına girip sonra haklarını devrederek ciddi paralar kazanıyor.

Özel uçakların Türkiye temsilcileri ise gelişmelerden memnun. Taleplere cevap vermekte güçlük çektiklerini belirten temsilciler, fuarlar sayesinde işadamlarının uçakları yerinde inceleyerek, modelleri karşılaştırarak karar verdiklerine dikkat çekiyor.

İŞTE KONTRATLAR

İş jeti satışlarında bu yıl Delta Havacılık tarafından temsil edilen Raytheon Çukurova, Çolakoğlu Holding’e ait Servis Air ve Royal Air hava taksi şirketine birer Hawker 850XP uçağı satışı gerçekleştirdi. Bu yıl teslim edilecek uçakların yanı sıra iki adet daha 850XP için satış sözleşmesi imza aşamasında.

Fransız Dassault’nun temsilcisi Soylu Havacılık, satış anlaşması imzaladığı Falcon serisi ikisi 2000EX, biri 900EX ve biri de 7X dört uçaktan sadece birinin sahibini açıkladı. Turgay Ciner’e ait Park Havacılık, Ocak 2008’de şu anda kullanılan Falcon 2000 uçağını, 2000EX modeliyle değiştirecek.

Bombardier cephesinde de hareket yoğundu. Kontinental Havacılık tarafından temsil edilen şirket, Global Express’ten Learjet 45’e 5 uçağın satış aşamasına geldi. Bombardier, son bir yıl içinde Türkiye’ye dört uçak teslim etti.

Cessna ise inanılmaz hareketli günler yaşıyor. Türkiye temsilcisi EmAir, bu yıl Citation serisi iki Sovereign, üç XLS, bir CJ1 ve bir CJ2 satışı gerçekleşti. Cessna, gelecek yılki satışlarla toplam 20 uçağa ulaşmayı hedefliyor.

Atlasjet’e ait geçtiğimiz aylarda teslim edilen 90 koltuklu CRJ900 bölgesel yolcu uçağı da fuarda boy gösterdi. Bombardier ile Atlasjet, uçağın 100 koltuklu modeli CRJ900X için görüşüyor. Halen projeye girmek için pazar araştırması devam eden uçakla ilgili kararın bu ay içinde alınması planlanıyor.

HELİKOPTER PAZARI

Helikopter pazarında ise tam anlamıyla Agusta-Westland çıkarması yaşandı. İki ay içinde dört adet satış yapan Türkiye temsilcisi Kaan Havacılık, yılda en az 6-7 helikopter satışı planlıyor. İki adet A109 Power helikopter için anlaşma yapan Esas Holding, kuracağı MedAir şirketi ile ambulans uçuşları yapacak. İlk helikopterini teslim alan şirkete ikinci Power kasımda geliyor.

Hızla hareketlenen ambulans helikopter pazarında RedStar standıyla fuara katılırken Endeks Holding de statik alana Eurocopter AS350B3 helikopterini getirdi.

Fuarın en çok ilgi çeken helikopteri, kuşkusuz Serdar Göksal’ın kit helikopteriydi. Parçalarını atölyesinde birleştirerek yapan Göksal, helikopterine jet motoru taktı. İlk uçuş için gün sayan helikopterini 200 bin dolara mal eden Göksal iki de sipariş aldı.

Fuardan şirketlerin memnun olduğunu söyleyen Mint Fuarcılık Yönetim Kurulu Başkanı Feyzan Erel, "Uçak satışlarıyla, anlaşmalarla iyi bir fuar yaptık. Daha Airex bitmeden bir sonraki fuar için Boeing, Bombardier, Dassault ve çok sayıda şirketin temsilciliğini yapan Delta Havacılık ile anlaşma imzaladık" dedi. 2008’de gerçekleştirilecek yedinci Airex’in kapsamının büyütülerek fuar sırasında konferanslar da düzenlenmesi bekleniyor.Tolga ÖZBEK

Kokpit’e Boeing’den özel ödül

Doğan Haber Ajansı Genel Müdürü Uğur Cebeci’nin Hürriyet Pazar’da yayınlanan Kokpit havacılık sayfasını ve Kanal D’de yayınlanan havacılık programını Amerikalı uçak imalatçısı Boeing özel ödülle kutladı.

Şirketin Ticari Uçaklar Başkanı Alan Mulally tarafından imzalı mektup ve 787 uçak maketi, Boeing’in Bölge Satış Direktörü Aldo Basile tarafından Airex Havacılık Fuarı’nda düzenlenen törenle Uğur Cebeci’ye verildi. Başkan Mulally, Kokpit’in birinci sınıf uzmanlığa sahip olduğunu söyledi.

BİRİNCİ SINIF UZMANLIK

Uçak şeklinde imza atan Başkan Mulally mektubunda "Boeing şirketi ve çalışanları olarak Kokpit’in ilk onuncu yılını kutluyoruz. Kokpit, havacılığı sevdirmeye daha uzun zaman devam edecek. Tarafsızlığı, yol göstericiliği ile Kokpit havacılık haberlerine yeni bir bakış getirdi. Milyonlar, Kokpit’le havacılığı öğrendi. Türkiye’de havacılığın gelişimine ciddi katkı sağladı. Onur duyduğumuz Kokpit’le yeni nesiller havacılığı sevmeye ve öğrenmeye devam edecek" dedi.

Kokpit’in birinci sınıf uzmanlığa sahip olduğunu da belirten Mulally, "Kokpit ekibinin insanlara yeni ufuklar açmaya devam edeceğini ve gökyüzünün Kokpit için her zaman limitsiz olduğunu vurguladı.

Boeing’in Avrupa Satış Direktörü Aldo Basile ise Kokpit’in kopyalarının çıktığını belirterek "Önemli olan orijinalidir. Tarafsızlığınızla, havacı bakış açınızla nice yıllara" diye konuştu. Basile Kokpit’in her zaman tarafsızlığa özen gösterdiğini, Boeing ile ilişkilerini son derece profesyonelce yönettiğini ve Türkiye’de yolcu potansiyelinin artmasında önemli bir rol oynadığını söyledi.

REKOR KIRDI

Hürriyet’te her hafta pazar günleri ve Kanal D’de 15 günde bir yine pazar günleri yayınlanan Kokpit, kendi sınıfında bir rekora da imza attı. Tam on yıldır her pazar Hürriyet Pazar’da yayınlanan Kokpit sayfası dünyada bu kadar uzun soluklu yayınlanan ender havacılık yayınlarından biri. Kanal D ekranlarında da Kokpit programı hem güncel hem de belgesel yapısını bir arada sunarken bilgilendirme özelliğini anlaşılır ve geniş kitlelerin rahatça kavrayabileceği bir üslupla gerçekleştirdi.

FUARDAN NOTLAR

 Her Airex’te gelenekselleşen sağanak yağış yine fuarı yalnız bırakmadı. İlk gün hızla bastıran yağmur, arkasından doluya çevirdi. Zararsız atlatılan yağış sırasında güvenlik amacıyla jeneratörler 15 dakika susturuldu.

 Airex’te ulaşım ve Beşyol Oto Sanayi Sitesi yolundaki çalışmalar trafiği aksattı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin destek vermemesi nedeniyle çok sayıda araç zorlukla fuara ulaştı. Uluslararası platforma sahip organizasyon zor durumda kaldı. 

Açılış sonrasında Delta Havacılık tarafından düzenlenen "Ben Pilot Olsam" konulu kompozisyon yarışması ödül töreni yapıldı. Yarışmanın birinciliğini, Şehit Pilot Muzaffer Erdönmez İlköğretim Okulu’ndan Eren Kotil aldı. Ödül aynı soyadı taşıyan THY Genel Müdürü Temel Kotil tarafından Eren Kotil’e verildi. İkinci kategoride Gözde Savan birinci, İlayda Şentüser ikinci, Cemre Erol da ikinci oldu. Eda Yavuz ile Pınar Yüksek’in eserleri de mansiyon aldı.

 Ev yapımı olarak adlandırılan ve deneysel amaçlı uçak yapan havacılar, vergi konusunda Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’dan destek aldı. Motorlu Taşıt Vergisi’nde yüksek vergi dilimi nedeniyle yıllık olarak bu tür çok hafif uçakların fiyatlarının neredeyse dörtte biri oranında vergi alınıyor. 

Bir başka destek çalışması ise pervaneli piston motorlu uçakların kullandığı 110 oktanlı uçak yakıtındaki vergi indirimi. Eğitim amaçlı yapılan uçuşlarda gerçekleştirilecek indirim ile uçuş okullarının maliyetlerinin düşürülmesi planlanıyor. Son yıllarda pilot adaylarının sayısı üç kat artarken bu konudaki çalışmalar Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılarak Maliye Bakanlığı’na sunulacak.

AIREX’in ’en’leri EN PAHALI

Global Express XRS. Kanadalı Bombardier imalatı uçak, tam 47 milyon dolar. Uçak aynı zamanda 12 bin 500 kilometre menziliyle fuarın en uzağa uçabilen uçağı. Yani İstanbul’dan kalkıp durmadan Los Angeles’a gidebiliyor.

EN UCUZ

Eurofox. 29 bin 950 Euro’luk fiyatıyla hafif sınıfta uçuş keyfi sunan Eurofox, saatte 230 kilometre hızla uçabiliyor.

EN HIZLI

Citation X. Halen hizmetteki sivil uçaklar arasında en süratli uçak olan Amerikan Cessna şirketinin imalatı Citation X iş jeti, saatte maksimum 934 kilometre hızla uçabiliyor.

EN ÇOK SATAN

Cessna 172. Efsanevi tek motorlu uçak hizmete girişinin ellinci yılını kutlarken toplam 40 bin adetlik satışa ulaştı.

EN EMNİYETLİ UÇAK

Cirrus SR20/22. Her uçak emniyetlidir ama tek motorlu uçaklar arasında Cirrus şirketinin SR20 ve SR22 serisine koyduğu paraşüt, acil durumlarda açılarak can kurtarıyor. Uçak emniyetle yere süzülerek iniyor.

HAVACILIĞIN KAPTANI

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, fuarın açılışına rahatsızlığı nedeniyle katılamadı ancak ikinci gün Airex’teydi. Bakan Yıldırım, Türk Hava Yolları Genel Müdürü Temel Kotil ve AKP Tokat Milletvekili Ergun Dağcıoğlu ile Kokpit standını ziyaret etti. Bakan Yıldırım, Uğur Cebeci’nin Kanal D’de hazırladığı Kokpit programının "Jet Sohbet" dekorundaki business class koltuklarında soluklandı.

Koyu sohbetin konusu tabii ki havacılıktı. Bakan Yıldırım, iki yıl önceki fuara göre Airex’in inanılmaz bir büyüme kaydettiğini belirterek "Önü açılan havacılığın nasıl büyüdüğünün bir göstergesi de bu fuar. Gelişmede ve havacılığın sevdirilmesinde Uğur Cebeci’nin hazırladığı Kokpit sayfası ve programının önemli bir yeri var. Bence sivil havacılığın kaptanı Uğur Cebeci" dedi.

SKY 737-900ER İLE UÇACAK

Antalyalı Kayı Grubu’na ait Sky Havayolları, Boeing’in 737-900ER uçağının Avrupa’daki ilk müşterisi oldu. Fuarda yapılan anlaşma ile Sky Havayolları, 226 milyon dolar değerinde 3’ü kesin, 2’si opsiyon toplam 5 adet 737-900ER uçağını 2009’dan itibaren filosuna katmaya başlayacak. Dünyanın en çok satan yolcu uçağı unvanını koruyan 737 ailesinin en büyük modeli 900ER. Toplam 215 koltuk kapasitesine sahip uçak, 5 bin 900 kilometre menzile uçabiliyor. Beş yıldır ağırlıklı olarak Avrupa’dan turist taşıyan Sky Havayolları’nın halen filosunda yedi adet Boeing 737 tipi uçak bulunuyor.

AMERİKA’DAN UÇARAK GELDİ

Sedat Zincirkıran’ın aldığı Cirrus SR22 tipi tek motorlu uçak, Minnesota’dan İstanbul’a uçarak geldi. İnişte çiçeklerle karşılanan Amerikalı pilot Grant Pope, tam 11 bin kilometre yol kat etti. Minnesota’dan sonra İzlanda Keflavik, Berlin ve Budapeşte üzerinden uçak 31 saatlik uçuşla İstanbul’a ulaştı. Cirrus şirketinin en iyi satan modellerinden biri olan SR22, saate 342 kilometre hıza çıkabiliyor.

DASSAULT’TAN BAKIM MERKEZİ

Fransız imalatçı Dassault, Balkanlar, Türkiye, Rusya ve Ortadoğu’da artan Falcon iş jetleriyle birlikte İstanbul Atatürk Havalimanı Genel Havacılık Apronu’nda bakım merkezi açıyor. Palmali Havacılık ile eylül ayında ortak açılacak merkezde tüm Falcon iş jetlerinin A ve B bakımları yapılacak. Merkezin kapasitesinin ilerleyen yıllarda daha da büyütülmesi hedefleniyor. Halen filosunda bir adet Falcon 2000 uçağı bulunan Palmali, önümüzdeki hafta Falcon 900EX tipi uzun menzilli iş jetini teslim alıyor.

KOKPİT’İN K-9 KONUĞU

Kokpit’in en ilginç konuğu Gözen Güvenlik şirketinin bomba ve silah bulma uzmanı köpeği "Dar" oldu. Belçika kurdu kırması, 2.5 yaşındaki köpek, geçen yıl bir yolcunun bavulunda silah bularak eğitmeni Gökben Ertan’a (sağda) haber verdi.