Mutfakta tencere savaşları! Şimdiki yeni akım slow cooker'lar | Son teknolojilerle üretilmiş ürünler tencerelerin yapamadığı neyi yapıyor?
Güncelleme Tarihi:
Mutfak trendleri her geçen gün sürekli değişim gösteriyor. Önceden bakır, çelik tencereler, düdüklüler kullanırdı, sonra teflonlar girdi hayatımıza. Son birkaç yıldır ise bir airfryer çılgınlığı başladı. Onun popülaritesi hâlâ devam ederken, hayatımıza slow cooker'lar da girdi. Son teknolojilerle kafamız iyice karıştı. Hangisi daha sağlıklı, tencerelerin neyi eksik? Bu yeni teknolojilerle üretilmiş ürünler tencerelerin yapamadığı neyi yapıyor?
Mutfak teknolojileri sürekli gelişiyor ve yeni trendler ortaya çıkıyor. Son yıllarda popülerlik kazanan airfryer'lar, sağlıklı pişirme yöntemleriyle dikkat çekerken, şimdi de slow cooker'lar ön plana çıkmaya başladı. Airfryer'lar hızlı ve az yağlı pişirme teknikleriyle kalp dostu tarifler sunarken, slow cooker'lar ise düşük ısıda uzun süreli pişirme yöntemiyle yemeğin lezzetini artırıyor ve besin değerlerini koruyor. Sağlıklı yaşam trendleri doğrultusunda, her iki cihaz da mutfaklarda vazgeçilmezi haline geldi.
Peki eskiden kullandığımız tencerelerin nesi var? Neden bu teknolojilere ihtiyaç duyuluyor?Hangisi daha sağlıklı? Avantajları ve dezavantajları nedir? Düdüklü tencere ve çelik tencereler hepsini döver mi?İç Hastalıkları uzmanı Uzman Dr. Aytaç Karadağ ile yeni mutfak trendlerini mercek altına aldık.
Öncelikle birkaç yıldır adını duymaya başladığımız ‘Air fryer’ ve ‘Slow cooker teknolojilerine bir göz atalım.
AİRFRYER
Airfryer’lar sıcak havanın bir fan yardımıyla yiyeceklerin etrafında dolaşması ile daha az yağ, daha az enerji ve daha az vakit kullanarak pişirmeyi amaçlayan, yağsız ve sağlıklı olmaları, yağ sarfiyatı olmaması nedeniyle aynı zamanda çevreci olan mutfak aletidir.
SLOW COOKER
Düşük ısıda ve uzun saatler içinde yemeğin pişmesini sağlayan slow cooker ürünler, geleneksel fırında veya ocakta pişirmeye alternatif olarak karşımıza çıkıyor. Bu aletlerde yemekler kendi suyunda piştiği için yemek lezzetini koruyor ve daha aromatik bir tat ortaya çıkarıyor, yavaş yavaş piştiğinden dolayı daha yumuşak oluyor ve besin değerini koruyor.
Bu iki cihazın farklı pişirme yöntemlerinin sağlık üzerindeki etkileri neler?
Günümüz mutfaklarında sıkça karşılaşılan iki pişirme aracı olan air fryer ve slow cooker’ların sağlıklı yemek hazırlama yöntemleri sunduğunu ancak, bu cihazların sağlık üzerindeki etkileri derinlemesine incelendiğinde, slow cooker'ın belirgin avantajlar sunduğunun ortaya konduğunu belirten Aytaç Karadağ, bu iki pişirme yöntemi arasındaki sağlık açısından önemli farkları anlattı:
Aytaç Karadağ, slow cooker'ın sağlık açısından avantajlarını şöyle sıraladı:
Düşük ısıda pişirme:
• Besin değeri koruma: Yavaş pişirme yöntemi, yiyeceklerin besin değerlerini daha iyi korur çünkü düşük ısıda uzun süre pişirildiğinde vitamin ve mineraller daha az kayba uğrar.
• Zararlı bileşiklerin azalması: Airfryer gibi yüksek sıcaklıklarda pişirme, bazı zararlı bileşiklerin (örneğin akrilamid) oluşmasına neden olabilir. Slow cooker'da düşük ısı kullanıldığı için bu riskler azalır.Doğal tatların öne çıkması:
• Uzun süreli pişirme: Malzemelerin doğal tat ve aromalarının iyice ortaya çıkmasına izin verir. Bu sayede daha az tuz, sos kullanımını, işlenmiş katkı maddelerini azaltabiliriz.
Daha az yağ:
• Yağlı etler slow cooker'da pişirildiğinde, fazla yağın eriyip yemeğin dışına çıkması kolaylaşır. Bu da yemeğin daha az yağlı ve dolayısıyla daha sağlıklı olmasını sağlar.
Kolay ve sağlıklı yemekler: Taze sebzeler ve baklagiller gibi sağlıklı malzemelerin airfryer gibi yüksek ısılarda pişmesi sağlık açısından uygun değildir; aynı zamanda bu tür sebzeler bu şekilde pişmeye de müsait değildir. Bu tür sağlıklı sebzeler slow cookerde pişmeye daha uygundur.
Slow Cooker'ın dezavantajları:
Karadağ, Slow Cooker'ların en büyük dejavantajı olarak uzun pişirme süreleri, sınırlı çeşitlilikte yemek yapma imkanı ve bazı yemekler için uygun olmamasının sayılabileceğini söyledi ve ekledi:“Lezzet ve doku kontrolünün zor olması da bir dezavantaj olarak algılanabilir. Pişirme sırasında yemeğin tadını ve dokusunu ayarlamak zor olabilir. Özellikle baharatların ve tuzun dengesi bazen istediğiniz gibi olmayabilir.”
ABD’de yaşayan 3 farklı ailenin yaşamları ve büyümelerini anlatan ‘This Is Us’ adlı bir dizide bir gece slow cooker'ın arızalanması nedeniyle evde yangın çıkmıştı. Bu yangın bir aile trajedisine yol açıyor ve baba hayatını kaybediyor. Bu sahnenin ardından, dizide adı geçen marka açıklama yaparak bu tür arızaların gerçek hayatta nadir olduğunu ve cihazlarının güvenli olduğunu belirtmişti.
Bu tür olaylar, evde kullanılan bu tarz cihazların güvenliği konusunda farkındalık yaratmak adına önemli olsa da, gerçek hayatta bu tür kazalar çoğunlukla kullanıcı hatalarından kaynaklanıyor. Tıpkı cep telefonlarının ya da robot süpürgelerin şarjda bırakılıp patlamasına neden olmak gibi…
Slow Cooker’lar da airfryer’lar gibi elektrikle çalışıyor. Herhangi bir kazaya sebebiyet verebilir mi?
Aytaç Karadağ, pişiricinin kendinden kaynaklı olmasa da elektrik kaçağı, sigorta atması ya da hasarlı kablolar nedeniyle kazaların yaşanabileceğini ancak bunun kullanıcı hatası kaynaklı olacağını, ya da buhar yanığı gibi dikkatsizlik nedeniyle olası kazaların yaşanabileceğini söyledi.
Peki, air fryer'a kıyasla slow cooker’ların hangi güçlü yönleri öne çıkar?
Yavaş ve kontrollü pişirme: Air fryer yüksek sıcaklık ile hızlı sonuç verirken, slow cooker yavaşça pişirip besinlerin ve tatların korunmasını sağlar.
• Daha az kuruma: Slow cooker, yiyecekleri sulu ve nemli tutar, bu da özellikle etlerde doku kaybının önüne geçer. Air fryer ise yüksek sıcaklık nedeniyle bazı yiyecekleri kurutabilir.
• Daha geniş pişirme yelpazesi: Çorbalar, güveçler, baklagiller gibi besin değeri yüksek yemekler slow cooker ile rahatça ve besleyici şekilde pişirilebilir.
Geleneksel pişime yöntemlerimizi de göz önünde bulundurursak hangi pişirme yöntemi daha güvenli ve sağlıklı?
Çocukluğunda, gençliğinde sağlık farkındalığı olmayan ve kaybedilmiş bir neslin ferdi olarak en azından çocuklarımızı daha sağlıklı yetiştirebilmek için birden fazla pişirici alternatifimiz olduğunu söyleyen Karadağ, en sağlıklı pişiricileri şöyle sıraladı:
1. Düdüklü Tencere
2. Slow Cooker (Yavaş Pişirici)
3. Buharda Pişirici
4. Çelik Tencere/Tava
5. Cam
6. Döküm Tencere/Tava
En uygun pişirici malzemeleri:
1. Döküm
2. Çelik
3. Cam
4. Paslanmaz Çelik
Karadağ, bu pişiricilerin düşük sıcaklıklarda pişirme, besin değerlerinin korunması ve güvenli kullanım gibi sağlık konusunda önemli avantajlarla ön plana çıktığının altını çizdi.
Mutfaktaki pişiricilerimizi en sağlıklıdan sağlıksız olana kadar sıralayacak olursak burada 2 farklı kıstas söz konusu olacağını vurgulayan Karadağ, sözlerine şöyle devam etti:
“Bu kıstasların ilki pişiricinin yapıldığı materyalin doğallığı ve insan sağlığına zararlı bileşen içerip içermediği ikincisi ise yüksek ısıda pişirip gıdaları vücudun tanımadığı kanserojen bileşenler haline dönüştürüp dönüştürmediği.”
Buna göre en sağlıklıdan sağlıksıza doğru bir sıralama yapılacak olursa;
1. Buharda pişirici
• Yağsız olduğu için kalp sağlığı için en faydalı teknik
• Sıvı kullanmadan, buhar yoluyla sağlıklı pişirme sağlar.
• Besin değerlerinin en iyi korunduğu yöntemdir.
2. Döküm tencere/tava:
• Doğal, kimyasal içermeyen bir malzemedir.
• Besin değerlerini korur ve sağlıklı pişirme sunar.
3. Çelik tencere/tava:
• Sağlıklı ve dayanıklı bir malzemedir.
• Besin değerlerini iyi korur.
4. Cam kap:
• Herhangi bir kimyasal içermez.
• Besin değerlerini korur.
5. Düdüklü tencere:
• Yüksek basınç altında, sağlıklı pişirme sağlar.
• Besin değerlerinin korunmasına yardımcı olur.
6. Slow cooker (Yavaş pişirici):
• Genellikle seramik veya metal malzemeden yapılır.
• Sağlıklı pişirmeye uygundur.
7. Bakır tencere
• Kalaylanmadığı taktirde gıdalara geçişi ve vücutta birikimi sözkonusu
8. Alüminyum tepsi, kazan, çaydanlık
• Ağır metal birikim riski
9. Teflon/granit kaplı tencere/tava:
• Kimyasal içeriği nedeniyle sağlıksız bir seçenektir.
• Özellikle yüksek ısılarda zararlı maddeler salabilir.
10. Air fryer (Hava fritözü):
• Genellikle teflon kaplı olduğundan sağlıksız olabilir.
• Yüksek sıcaklıklarda çalıştığı için dikkat edilmesi gerekir.
11. Mangal/barbekü:
• Açık ateşte pişirme nedeniyle sağlıklı değildir.
• Kanserojen madde oluşumu riski vardır.
Son moda ürünler en çok da yıllardır kullandığımız düdüklü tencerelere benziyor. Düdüklülerin avantajlarından biraz bahsedebilir misiniz?
Düdüklü tencerenin düşük ısıda gıdaların besin değerini koruduğu için sağlıklı ve güvenli bir pişirme alternatifi olarak değerlendirilebileceğini söyleyen Aytaç Karadağ, düdüklü tencerenin avantajlarına dair şunları söyledi:
Sıcaklık Kontrolü:
• Düdüklü tencere, yüksek basınç altında pişirme yaparak, gıdaları düşük sıcaklıklarda (100-120°C) pişirir.
Kapalı pişirme sistemi:
• Düdüklü tencere, gıdaları kapalı bir ortamda pişirir.
• Bu, gıdaların etrafa sıçrama veya dağılma riskini minimize eder.
Besin değerlerinin korunması:
• Düşük sıcaklıklarda ve kapalı ortamda pişirme, besin değerlerinin daha iyi korunmasını sağlar.