“29 Ekim 1933’te Cumhuriyetimizin 10. yıl dönümü Ankara Hipodromu’nda coşkuyla kutlanıyor, Atatürk 10. Yıl Nutku’nu gururla okuyordu. Önündeki mikrofona eğilip “Türk Milleti! Kurtuluş Savaşı’na başladığımızın on beşinci yılındayız. Bugün Cumhuriyet’imizin onuncu yılını doldurduğu en büyük bayramdır. Kutlu olsun!” dediğinde, Hipodrom alkışlarla inliyordu. Şişecam 10’uncu yılın coşkusunun Atamızın sesinden yankılandığı o mikrofonu, Gururla Koleksiyonu’nda yeniden yorumladı. Çağdaş Cumhuriyeti temsil eden İstiklal Mikrofonu, ön ve arka yüzünde İstiklal Madalyası’nın izleriyle tasarlandı.”
Oyuncu ve seslendirme sanatçısı Yetkin Dikinciler önceki gece Şişecam’ın 100 yıllık Cumhuriyet’in izlerini yansıttığı Gururla Koleksiyonu’ndaki iki önemli eseri bu sözlerle tanıttı.
Bir taraftan Ortadoğu’da kadın, çocuk, sivil ayırmaksızın masum insanların katledilmesine kahrolup, dünyanın duyarsızlığına öfkelenirken bir taraftan da cumhuriyetimizi ikinci yüzyıla taşımanın gururunu yaşamaya çalışıyoruz.
Önceki gece gerçekleştiren ‘Gururla’ lansmanında da böyle bir hava vardı.
ALTINDA ‘sahte’ ve ‘sahtekârlık’ haberlerinin ardı arkası kesilmezken bir de son yıllarda kabus haline gelen ‘ayar’ ve ‘gramaj’ problemi yaşanıyor. Kuyumcudan aldığınız gram 24 ayar altın gerçekten 24 ayar mı, yoksa 23.8 ayar mı... Bilme şansınız var mı... Ya daha eksikse... ‘Kuyumcu tanıdıktı...’ ile başlayan o kadar çok hikâye dinledik ki... Anlamayanlar için altının ayarını, kalitesini kontrol etmek çok zor.
Ama yakın gelecekte tüm bu şüpheleri giderecek bir uygulama devreye alınacak. Böylece altında ayardan, gramajdan çalmak da, merdiven altında üretmek de neredeyse imkansız hale gelecek. Gelin ayrıntılara dalalım...
Şubattan bu yana başta altın olmak üzere kıymetli madenlerle ilgili kapsamlı düzenlemeler yapan hükümet, piyasayı baştan aşağıya yeniden dizayn ediyor. Kişilerin satın aldıkları standart işlenmemiş kıymetli madenler ile basılı kıymetli madenlerin standartlarından emin olmasını sağlayacak ve tüketiciyi koruyacak sistem, yakında devreye girecek.
Sistemin adı Kıymetli Maden Takip Sistemi (KMTS). İlgili tebliğde KMTS’nin tanımı “Rafineriler tarafından standart işlenmemiş kıymetli madenler ve basılı kıymetli madenlerin üreticisi, üretim tarihi ve yeri, ağırlığı, saflık ayarı, seri numarası ve benzeri özelliklerinin Darphane tarafından sağlanan benzersiz kodla her bir ürünün üzerine işlendiği ve aynı kodla Darphane tarafından kayıt altına alınan ve izlenen sistem” diye yapılıyor.
BİLEZİK, YÜZÜK KAPSAM DIŞI
KMTS, tüm basılı kıymetli madenler ve standart işlenmemiş kıymetli madenler kapsamındaki altın, gümüş, platin, paladyum ve Darphane tarafından belirlenecek diğer ürünleri kapsıyor.
Bu düzenlemelerde konu olan altın ise sadece yatırım amaçlı kullanılan 24 ayar külçe altın. Bu kapsama gram altınlar da giriyor. Ancak bilezik, yüzük gibi işlenmiş takı için kullanılan 22 ayar 18 ayar altınlar düzenleme dışında.
Peki bu sistem ne zaman devreye girecek?
TAB Gıda halka arzı önceki gün Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından onaylandı. Şirket sermayesinin yüzde 18.5’ini temsil eden 52 milyon 500 bin adet hisse, 130 liradan satılacak. Böylece halka arz tamamlandığında 6 milyar 825 milyon TL’lik hisse satışı gerçekleşmiş olacak.
Bu rakam TL bazında halka arz büyüklüğü bakımından bir rekor. Ben bu satırları yazarken onaylı izahname henüz çıkmamıştı. Bu devasa halka arzla ilgili detaylar önümüzdeki günlerde netleşecektir. Ancak yine de Borsa İstanbul’a dahil olacak ve büyük bir ihtimal ile BİST 30 şirketleri arasına katılacak bu gıda devini kendi internet sitelerinde yer alan taslak izahnameden aldığım bazı bilgilerle anlatmak isterim.
TAB Gıda ve bağlı ortaklıkları; Burger King, Popeyes, Arby’s, Sbarro, Usta Dönerci, Usta Pideci ve Subway markaları altında franchise lisansı veriyor. Aynı zamanda bizzat restoran işletmeciliği de yapıyor. Yani TAB Gıda için fast food (hazır/hızlı yemek) devi dememiz yanlış olmaz.
Ata Holding çatısı altındaki TAB Gıda, AVM’ler başta olmak üzere cadde restoranları, havalimanları ve otoyollar üzerinde açtığı restoranlar ile dikkat çekiyor. 1500’ün üzerinde restoranı var. Şirkette en yüksek üç pay oranına sahip isimler; yüzde 18.2 ile Erhan Kurdoğlu, yüzde 17.4 ile Korhan Kurdoğlu ve yüzde 14.9 ile ELQ Investors VIII Ltd.
Onaylı izahnamede bir değişiklik olur mu bilmiyorum ama taslak izahnamede halka arz gelirini ‘şirketin kamusal kimliğinin güçlendirilmesi’, ‘sürdürülebilir kurumsal yapının oluşturulması’ ve şirketin karlı bir şekilde büyümesi’ için kullanılacağı açıklanmış.
İzahname çıktığında, analizler yapıldığında kurumsal, bireysel yatırımcılara ne kadar hisse ayrıldığını, hisse fiyatının iskontolu olup olmadığını, beklentileri vs alıp değerlendirme yapmak doğru olacaktır. Bu bilgiler TAB Gıda halka arzına mevcut borsa yatırımcısının ne kadar katılacağını, ne kadar yeni yatırımcının gelme potansiyeli bulunduğunu göstermesi açısından da perspektif sağlayacak.
Aşağıda halka açılmak için ön onay almış, gün sayan şirketlerin listesini bulacaksınız.
Son bir tespitle bitirelim.
Altay Ana Muharebe Tankı Üretim Programı, 9 Kasım 2018 tarihinde Savunma Sanayii Başkanlığı ve BMC arasında imzalanan seri üretim sözleşmesiyle başlamıştı.
BMC Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı ile Brüksel’deki “Bus World” fuarı sırasında Altay Tankı’nın üretimiyle ilgili son durumu da konuştuk.
Fuat Tosyalı, iki adet Altay Tankı’nı Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) 23 Nisan 2023’te teslim ettiklerini hatırlattı. Hemen belirtelim, Altay Tankı’nda yüzde 100 yerlilik hedefi var. BMC, yerli motor Batu’da test aşamasına geçmiş. Bu yüzden TSK’ya teslim edilen iki Altay’da Güney Kore motoru kullanılmış.
BATU’NUN TESTİ SÜRÜYOR
Fuat Tosyalı, “Ürettiğimiz iki tankımız sahada gece gündüz test ediliyor. Testlerin belirli bir süre devam etmesi gerekiyor. BMC Power geliştirdiğimiz yerli motor ‘Batu’nun testlerinin belirli bir dönem sürmesi gerekiyor. Altay Tankı seri üretimine geçtiğinde ilk 100’ünde Güney Kore motoru kullanılacak” dedi.
100 tankın teslim sürecinde yerli motorun da test aşamasını tamamlayacağına dikkat çeken Tosyalı, ilk 100 Altay tankından sonrakilerde yerli motor Batu’nun kullanılacağını söyledi.
VURAN VE KİRPİ’YE DE YERLİ MOTOR
"Yeni bir BMC için çalışıyoruz ve bunun için son 2 yılda yaptığımız yatırım 3.6 milyar TL’ye yaklaştı. 2024’te de yaklaşık 10 milyar TL yatırım yapmayı planlıyoruz. BMC otomotivde Türkiye’nin en köklü sanayi kuruluşlarından biri olarak nasıl ki daha önce sektörde ilkleri başardıysa, bugün de başlattığımız inovasyon odaklı yatırımlar sayesinde büyük bir dönüşüme imza atarak elektrifikasyon çağında yeni nesil ticari araçlarıyla sektörde yine öncü olacaktır.”
Tosyalı Holding 2021 yılı Haziran ayında BMC’nin yüzde 50.1 hissesini Sancak ve Öztürk ailelerinden satın aldı. O tarihten bu yana BMC’nin direksiyonunda yukarıdaki sözlerin sahibi şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı var.
Türkiye’nin en büyük ticari ve askeri araç üreticilerinden biri olan BMC, 60. yılını kutlayacağı 2024’ü ticari araçlarda dönüşüm yılı olarak ilan ederek çalışmalarına başladı. Şirket, Belçika’nın Brüksel şehrinde düzenlenen Busworld Brüksel 2023 Otobüs Fuarı’nda sergilediği yeni nesil otobüslerinin yanı sıra özellikle Procity 12M EV ve Neocity 8.5M EV elektrikli otobüsleri için geliştirilen teknolojileri de tanıttı.
BMC’nin davetlisi olarak gittiğimiz Brüksel’de konuşan Tosyalı, yeni bir BMC için çalıştıklarını şu sözlerle duyurdu:
Böyle girdi söze Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Mehmet Kalyoncu, arkasından ilginç saptamalarda bulundu:
- Satışa yönelik değil insanların barınma ihtiyacını karşılayabileceği kiralık konutları nasıl üretebiliriz diye kafa yoruyoruz.
- Temmuzda GYODER Yeni Konut Modeli’nin lansmanını yaptık. Modeli anlatırken ‘kiracı olmanın’ kötü olmadığını da anlatmamız gerekiyor. Ama bunun için kiracı olmanın gerçeklerinin değişmesi lazım.
- Nitekim Türkiye’de kimse kiracı olmak istemiyor. Herkes ev sahibi olmak istiyor çok doğal bir şey. Ev sahibi ile problem yaşama, hızlı kira artışı vs haklı gerekçeler. Ama burada düzen sağlanırsa kiracılığa Avrupa’daki gibi olumlu bakabiliriz.
- Ev sahibi olmak ile mutluluk arasında bir bağ yok. Ev sahipliği oranı Çin’de yüzde 89, Rusya’da yüzde 88, İsviçre’de yüzde 34.
Peki ama GYODER’in yeni konut modeli nasıl çalışacak? Ev sahibi olmadan kiralardaki dalgalanmalardan etkilenmeden nasıl mutlu olacağız?
- Bu model kamuya ait arsalarda özel sektörün kiralama amaçlı konut üretmesi prensibine dayanıyor. Bu arsalarda inşa edilecek konutlarda kiralar için üst limit konulacak, kiralamalar devlet denetiminde olacak. Müteahhitler projelerde yüzde 10 gibi bir kontenjanı satabilecek, ayrıca yine proje kapsamında inşa edilecek dükkan ve ticari işletmeler de satılabilecek. Modelin en belirgin özelliği arsa mülkiyetinin devlette kalmaya devam etmesi. Üst kullanım hakkı verilecek.
Kalyoncu, modelin detaylarını da paylaştı:
Etrafta yukarıdakine benzer sözleri o kadar çok duymaya başladık ki... Sabah yürüyüşünde önümüzden gidenlerin, metroda yanınıza oturanların, misafirliğe gelenlerin, vapur için kuyruk bekleyenlerin son dönemdeki gözde muhabbeti borsa.
Halka arzlarla başlayan, küçük birkaç hisse senedindeki sıçramayla birlikte adeta kahramanlık öykülerine dönüşen hisse senedi yatırım öyküleri aldı başını gidiyor. İşte bu ilgi ve alaka bilin ki dolandırıcıların da iştahını kabartıyor.
Bugün Emre Eser ayrıntılarıyla haberinde duyurdu. Özellikle sosyal medya üzerinden kendini ‘borsa uzmanı’, ‘hisse analisti’ ve ‘yatırım danışmanı’ olarak gösteren bazı yüksek takipçili hesaplar takipçilerini resmen soyuyor.
Bakın borsada küçük yatırımcının canını yakan, parasını kapan sistem nasıl işliyor.
- Küçük yatırımcıyı soymaya niyetlenen organizasyon öncelikle bir borsa fenomeni yaratıyor.
- Bu fenomen feyk hesapların övgüleriyle, hoca, prof, Dr. gibi lakaplarla adeta bir borsa tanrısına dönüştürülüyor.
- Fenomen borsa çakalları hisseler hakkında yasak olmasına rağmen al, tut, sat gibi tavsiyelerde bulunuyor.
- Birkaç hisse senedindeki başarılı performansı kendi başarı öyküleri gibi sunan bu çakallar takipçilerini bir anda adeta murite çeviriyorlar.
Hatta Michelangelo, günlüğüne şöyle yazmıştı: ‘Hayatımdaki en çılgın dilek, tüm Carrara dağını bir heykele oymak!’ Michelangelo, babasıyla birlikte Apuan Alpleri’nin eteğindeki bu küçük Carrara kasabasına taşındı. Bir duvar ustasının etkisi altında çekiç ve keski kullanmayı öğrendi. Kendi işçiliği ile bu beyaz taşı bir sanat eserine dönüştürdü. Hatta en seçkin eserlerinden ‘Davut’ heykelini Carrara’dan kendi çıkardığı mermerden yaptı. İşte İtalya da bu hikaye üzerinden mermerini pazarlıyor.”
Bu sözlerin sahibi Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Maden Sektör Kurulu Başkanı ve İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Rüstem Çetinkaya. Çetinkaya, bir süredir doğa ve turizm ile iç içe bir madenciliğin de mümkün olduğunu savunuyor.
CARRARA BEYAZI
İMİB’in davetlisi olarak gittiğimiz Carrara’nın deyim yerindeyse altı turizm üstü mermer cenneti. 50 km’yi aşkın sahil şeridi her yıl binlerce yerli yabancı turisti ağırlarken 5-6 km ötede bizzat çıktığımız dağlardaki mermer ocakları ise yüzyıllardır hizmet veriyor.
Bölgede 500 yıl önce başlayan hikayenin bugün çok büyük bir endüstriye dönüştüğünün altını çizen Rüstem Çetinkaya,
“Mermerciliğin ana vatanının Türkiye oldu. ‘Carrara Beyazı’ndan çok daha kaliteli mermerlere sahip ülkemiz, bu işin hikayesini tam olarak anlatamadığı için İtalya kadar yüksek fiyatlara ürünlerini ihraç edemiyor. Carrara’daki mermer daha iyi olduğu için değil, onlar daha iyi pazarladıkları için pahalı. Birim fiyat olarak bizim 2 katımız. Ham madde konusunda tam bağımsız olabilmek için madenlerimize sahip çıkmak ve dünyaya satmak zorundayız. Bunu yaparken de çevreyle uyumlu, sürdürülebilirliğe bağlı bir şekilde yapabiliriz” görüşünde.
MADEN OCAĞINA SAFARİ
