Yeni Robin Hood’umuz Bill Gates

Geçen hafta Cannes’da yollarımız Bill Gates ile kesişemedi. Ben B20 zirvesini izlemek için Martinez Oteli’ndeydim. Gates ise Fransa Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy’nin özel davetlisi olarak, liderlere 21. yüzyılda gelişimi nasıl finanse edileceklerine ilişkin raporunu sunmak üzere G20’nin yapıldığı Festival Sarayı’nda.
Microsoft’un kurucusu Gates G20 zirvesine bir konuşma için davet edilen ilk iş insanı.

G20’nin liderlerine ne anlatmış olabilir diye merak ettim: Google’da gezinirken ‘Gates Notları’ diye bir maddeye basınca rapor karşıma çıktı. Gates demek ki notlarını herkese açık bir şekilde tutuyormuş.

‘Etkili İnovasyon’ diye pek şık bir isim taşıyan raporun İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca, Portekizce ve Mandarin dilinde özeti mevcut.
“İnovasyonun dünyayı değiştirecek en güçlü şey olduğuna inanıyorum” diye başlıyor Gates.
Raporu oldukça uzun ve tümünü liderlere okuduğunu sanmıyorum. Benim göz gezdirmiş olduğum özetini sunmuş olmalı.
İnovasyon benim her seferinde başımı derde sokan bir sözcük. İngilizce yazdığımda okurlardan “Niye Türkçesini yazmıyorsunuz” diye tepkiler dağ gibi.

TARIM VE İLAÇ SEKTÖRÜNE İNOVASYON LAZIM

Önceleri ‘yenilikçilik’ sözcüğünü kullanıyordum. Sonra ‘yenileşim’ diye bir sözcük çıktı ortaya ve doğrusu buna pek ısınamadım. ‘Yenilikçilik’ ve ‘yenileşim’ arasında kararsız kaldığımdan şimdilik ‘inovasyon’ diyorum.

Bill Gates’e dönersek, inovasyonun insanların hayatlarını nasıl değiştirmiş olduğuna ilişkin iki örnek veriyor: Biri tarımdan, diğeri ilaç sektöründen.
Hindistan’da, tarım yaptıkları alanların sürekli seller altında kalmasından ötürü açlığın pençesindeki çiftçilerin suya dayanıklı bir pirinç cinsiyle hayatlarının değiştiğini anlatıyor.
Sadece Hindistan’da önümüzdeki altı yılda 20 milyon çiftçinin daha dayanıklı pirinç çeşitleri ekeceği hesaplanıyormuş.
Gates’in ikinci örneği malarya (sıtma) hastalığıyla ilgili. 10 yıl önce yoksul ülkelerde 1 milyon çocuğun ölümüne neden olan malarya hastalığı yeni ilaçlar sayesinde yüzde 20 oranında azalmış. “Büyük potansiyeline rağmen inovasyona yeterince değer vermiyoruz” diyor Gates.
Tarıma dönmek istiyorum. Gates’in raporuna göz atmadan önce Le Monde gazetesindeki söyleşisini okumuştum.

VERGİ GELİRLERİ YOKSULLARA VERİLSİN

Başlığa ‘Tarım yoksulluğu azaltabilir’ cümlesi çıkarılmıştı.
Gates, Dünya Bankası’nın şu gerçeğinden yola çıkmış: “Yeryüzünün en yoksullarının yüzde 77’si çiftçi, dolayısıyla işe onların sorununa eğilmekle başlamalı.” “Asya’da gördüğümüz ‘yeşil devrim’i Afrika yaşamadı” diyerek her yerde tarımda bir devrimin şart olduğunu belirtiyor.
Bu noktada Gates’e iki sorum var: 1) Tarımda inovasyon dediği şey GDO’yu da kapsıyor mı, kapsamıyor mu? 2) Afrika’da ekilmeye müsait büyük alanların Çin, Suudi Arabistan gibi ülkelere satılmasının açlığa ve yoksulluğa yol açtığını biliyor mu, bilmiyor mu?
Microsoft’un patronunun raporunda başka ne var?
Siyasilere oldukça pratik bir önerisi şu: Yoksulluğu azaltma formüllerini başarıyla uygulayan Brezilya, Meksika gibi ülkelerin G20’lerle daha yakın işbirliği içinde çalışsın. Uyguladıkları modeller çoğaltılsın.
Gates bir de sigara, uçak yakıtı gibi şeylere konan vergilerin artırılarak elde edilen gelirin yoksullara dağıtılmasını önermiş. Bir tür Robin Hood’culuk anlayacağınız. Bunu sevdim ama iki soruma cevap bekliyorum.