Son yıllarda Amerika’da, doğal ebeveynlik adıyla ortaya çıkan ebeveynlik şekli konuşuluyor.
Hollywood ünlülerini, bebeklerini "sling" adlı ana kucağı ile taşırken görmemizin nedeni bu. Harvard Üniversitesi’nin anne ile bebeğin beraber uyumalarının faydalarını anlatan araştırmaları var.
Doğal ebeveynlik uzmanı Dr. William Sears’ın tanımı şöyle: "Ebeveynlik daha önce hiç gitmediğimiz bir ülkeye yolculuk gibi. Ülke hakkında rehber kitaplar okur, daha önce oraya gidenlerden bilgi alırız. Ancak o ülkeye vardığımızda oranın rehber kitaplarda olduğundan çok daha farklı olduğunu, bazen harika vakit geçirip, bazense ilk uçakla geri dönmek istediğimizi fark ederiz. Ancak nasıl yolculuk, o ülkede kaldıkça, çevreyi keşfettikçe kendimizi daha rahat ve daha iyi hissetmekse, ebeveynlik de bir anlamda bebeğimizi tanıyıp, onun sözsüz verdiği ipuçlarını anlayıp cevap verdikçe hem kendimiz hem de bebeğimiz hakkında öğrendiğimiz bunca şeyle yepyeni bir dünyaya kapı açmamızdır."
Yöntemde esas olan, bebekle güvenli bir bağ kurmak. Ana prensibi bağlanma teorisi. Bu teoriyi bundan 60 yıl önce Dr. John Bowlby hayata geçirdi. 1990’ların başında Barbara Nicholson ve Lysa Parker, Attachment Parenting Uluslararası Organizasyonu’nu kurdu. 1994’te kar amacı gütmeyen kuruluş statüsüne geçip Amerika’nın her bölgesinde anne destek grupları oluşturdular. Şu an Amerika dışında Kanada, Norveç, Danimarka, Yeni Zelanda ve Hollanda da grupları var.
Lysa Parker, doğal ebeveynliği şu sözlerle açıklıyor: "Önemli olan çocuklarımızı hassas, saygılı ve empati dolu bir çerçevede yetiştirmek. Kendi korkularımızı, bakış açılarımızı onlara yansıtmak yerine dünyayı onların gözleriyle görmek. Çocuklarımızın temel ihtiyaçlarla doğduğu ve bu ihtiyaçların sadece onları çok seven ve onların iyi olmaları için duygusal yatırım yapmış büyükleri tarafından karşılanabileceğini anlamak. Son olarak ise sezgilerimize güvenip, kalbimizi izlemek. Çocukların hayatlarında onları delicesine seven büyüklere ihtiyaç duyduklarını unutmamalıyız".
Sağlıklı bağlanma için neler yapmalı
Sağlıklı bağlanma, milyonlarca yıldır biyolojik donanımın bize ve bebeğimize verdiği sinyalleri dinlemekle başlıyor. Anne sütü vermek, gece ebeveynliği, sling adlı ana kucağı ile taşıma, tüm bunlar sağlıklı bağlanmanın yardımcı araçları. Eğer anne bebeğin ihtiyaçlarına cevap vermek için yanındaysa bir müddet sonra anne sinyalleri daha iyi anlamaya, bebek ise anlaşıldığını hissettiği için sinyalleri daha iyi vermeye ve aralarında sağlıklı bir bağ oluşmaya başlar. Böylece kendine ve başkalarına güvenebilen, stresle başa çıkabilen sağlıklı nesiller yetiştirmeye başlarız.
Rekorlar kitabında çocuklar
Çocuklar bu kitabı seviyor. Guinness Rekorlar Kitabı’nın 2009 sayısı özel bir teknikle basılmış ve gözlüğü sayesinde bazı resimleri üç boyutlu görebiliyorsunuz. Okumayı sevmeyen bir çocukta başlangıç olarak işe yarayabilir.
Kitaptan çocuklarla ilgili birkaç ilginç rekor verelim:
Tek vuruşta deliği bulan golfçü: Soona Lee Tolley, New York’taki Manhattan Woods Golf Kulübü’nde 1 Haziran 2007’de tek vuruşta çukuru bulduğunda 5 yaşını 103 gün geçmişti.
Club DJ: DJ Jack Hill, İngiltere’deki CK’s Club’da 26 Ağustos 2007’de çaldığında 7 yaşını 98 gün geçmişti. Üç yaşındayken DJ’liğe başlayan Jack’in tam techizatlı bir mikseri var ama buna ulaşabilmek için bir kutunun üstüne çıkması gerekiyor.
Tam set takma dişler: Danil Sanchez-Ruiz (İng.) 25 Şubat 2005’de ağzına tam set takma diş takıldığında 4 yaşına 4 gün kalmıştı. Dişlerini hypohidrotic ectodermal dysplasia denen bir tibbi durum nedeniyle kaybetmişti.
En genç aslan terbiyecisi: Dünyanın en genç aslan terbiyecisi olan Jorge Elich (İspanya), beş yaşından bu yana bu sanatı öğreniyor. En son Ocak 2008’de Almeria yakınlarındaki El Ejido’daki Circus Paris için mesleğini icra etti.
Çocuklar ne ister
Geçenlerde izlediğim bir filmde, anne ve babası ayrı olan 6-7 yaşlarında bir çocuk, annesine babası hakkında bir konu yüzünden kızıp ortadan kayboluyordu. Annesi tahmin edersiniz ki paniğe kapıldı. Bir arkadaşıyla polisi arayıp, etrafa bakınmaya başladılar. Sonra akıllarına çocuğun babasıyla gittiği oyun parkı geldi. Nitekim çocuk tek başına salıncakta sallanıyordu. Annesi koşarak oğlunun yanına gitti, ona sarıldı ve onu ne kadar iyi anladığını, onu ne kadar çok sevdiğini söyledi.
Orada döndüm eşime ve dedim ki, "Bu olay Türkiye’de geçse, anne korkuyla bağıra çağıra çocuğun yanına gider, onu azarlar, hatta belki bir de tokat atardı."
Böylece tekrar çocuk ve aile ilişkileri üzerine düşünmeye başladım. Arşivimde bulduğum eski bir notu da geliştirerek sizlerle paylaşmak istedim:
Çocuklar uyum ister: Anne ve babalar, çocuklarınızın önünde çözümlenemeyen tartışmalar yapmayın.
Eşitlik ister: Evdeki diğer kardeşlerden ya da insanlardan daha az sevildiğini hissetmek onları çok üzer.
Sevgi ister: Bunu söylemeniz ve göstermeniz gerekir. Kafaları okşamayan babaların, "ha ha" diye geçiştiren anaların devri bitti.
Dürüstlük ister: Onlara yalan söylemeyin.
Cevap ister: Sordukları soruları sakın atlamayın. Vereceğiniz her bir cevap onun için çok önemli.
Kabul görmek ister: Hem annelerinden hem de babalarından karşılıklı olarak eşit toleranslı davranılmak onlar için çok önemlidir.
Anlayış ister: Anne babaları onları anlamalı, azarlamadan önce yaptıklarının nedenlerini düşünmeli, hatta sormalı.
Arkadaşlık ister: Evet, her ne kadar çocuk sınırlarını bilse de, gerektiği zaman anne babasıyla arkadaş olabilmeli. Anne baba da çocuklarının arkadaşlarıyla oturup iki çift laf edebilmeli.
Yakınlık ister: Sıkıntılarını sizlerle paylaşmaları, yanlışlarını bile sizlerle konuşabilmeleri, tamamen sizin ona göstermiş olduğunuz yakınlık sonucu mümkün olur.
Ciddiye alınmak ister: Sakın özellikle başkalarının yanında onu susturmaya, anlattıklarını hafife almaya kalkmayın. Bunu baş başayken de yapmayın. İleride o da sizi ciddiye almaz!
Önemsenmek ister: Başkalarının yanında utandırılmak ya da cezalandırılmak değil.
Destek ister: Sizlerden yaptıkları olumsuz şeylerin şikayetini değil, olumlu şeylerin övgüsünü duymak ister.
Tutarlılık ister: Onların ruh hali sık sık değişen, neye ne tepki göstereceği belli olmayan değil, tavırları ve doğruları belli olan anne babalara ihtiyacı var.