2004’ün bilişim sektörüyle ilgili son bomba haberi, bu tip haberlerde alışageldiğimiz gibi Türk basınında yine gargaraya geldi. Gazetelerimize göre kişisel bilgisayarın (PC) mucidi IBM, kişisel bilgisayar bölümünü satmış ve bu piyasadan çekilmişti.
IBM’in kişisel bilgisayar bölümünü sattığı, kısmen doğru bir haber. Kısmen diyorum çünkü yeni oluşumda hálá yüzde 18,9 oranında hisse sahibi. Haberin Türk basınında yer alış şekliyle, ikinci kısmı ise kuyruklu palavra. Yani IBM’in kişisel bilgisayar pazarından çekildiği filan yok. Bilakis IBM, eski yapılanma şekliyle artık kárlı bulmadığı bir faaliyet alanında akıllıca bir manevrayla yeni bir yapılanmaya gidiyor. Yeni yapılanmada Lenova ürettiği kişisel bilgisayarlarda yine IBM markasını kullanacak. IBM de, komple çözüm sunduğu büyük şirketlere ve kamu kurumlarına Lenova tarafından üretilen IBM marka kişisel bilgisayarları pazarlamaya devam edecek. Kısacası IBM, bu manevrasıyla yüksek yatırım, geliştirme ve üretim maliyetlerinden, kár payını düşürerek sıyrılmaya çalışıyor. Maliyetleri, çoğunluk hissesi karşılığında Lenova’nın üzerine yüklüyor.
Şimdi gelelim bu oluşumun, sektöre yapacağı etkilere. Yeni oluşumdan önce kişisel bilgisayar pazarının üç büyük oyuncusu sırasıyla Dell, HP ve IBM idi. Son oluşumun ardından üç büyüğün toplam payı yüzde 38,3’le tüm pazarın üçte birini aşıyor.
Dell pazar liderliğine, kişisel bilgisayar teknolojisi geliştirmeden, sadece akıllı bir pazarlama taktiği kullanarak erişti. HP ve IBM ise kişisel bilgisayar teknolojilerine en fazla araştırma ve geliştirme bütçesi ayıran üreticilerin başında geliyor. Kişisel bilgisayar pazarındaki tüm oyuncular tabii ki Dell gibi olmayı arzuluyorlar. Yani araştırma geliştirmeye yatırım yapmadan, parsayı toplamak... Ama bu da o kadar kolay değil, Dell elde ettiği başarıyı, çok yenilikçi bir pazarlama yöntemini herkesten önce bulup, uygulamaya koymasına borçlu.
Üçün ikisi giderse
IBM’in kişisel bilgisayar bölümünün çoğunluk hissesini alan Lenova ise Çinli bir bilgisayar şirketi. Araştırma geliştirmeyle filan pek ilgisi yok. Son oluşumdan önce farklı üreticilerden gelen parçaları birleştirip ürettiği bilgisayarları pazarlayan bir firmaydı.
Tehlike şu. IBM her ne kadar kişisel bilgisayarların geliştirilmesine yönelik Ar-Ge faaliyetlerine devam edeceğini açıklasa da, çoğunluk hissesi sonuçta Lenova’nın elinde. Eğer Lenova Ar-Ge’den vazgeçecek olursa, ilk üç oyuncu içinde Ar-Ge’ye yatırım yapan bir tek HP kalacak. Ve bu durumda HP’nin de Ar-Ge yatırımlarından vazgeçmesi işten bile değil. Bu takdirde kişisel bilgisayarların gelişmesi için Ar-Ge çalışası yapan yalnız Intel ve Microsoft kalacak. Her ikisinin de bu konudaki yatırımları ve çalışmaları çok başarılı. Bu ayrı mesele. Ama ne kadar başarılı olurlarsa olsunlar, kişisel bilgisayarların geleceğinin biri donanım diğeri yazılım birleşeni üreten üreten iki firmanın oligopolisinde kalması hiç de hoş olmaz.
İkinci bir kuşkum ise IBM’in uzun süredir üzerinde çalıştığı Kuantum Bilgisayarı’nı artık son aşamasına getirdiği yönünde. Belki de IBM Kuantum Bilgisayarı’nı duyurmadan önce kişisel bilgisayar bölümünü iyi fiyattan okuttu. Olur mu olur...