Mansur Yavaş Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilir mi?

Bu kararın Anayasa’ya ve Anayasa Mahkemesi’nin kendi kuruluş kanununa aykırı olduğu ifade ediliyor. Mahkemenin bu kararı doğru mu yoksa yanlış mı?
Vedat Ş.

- Bir hukukçunun herhangi bir konuda kendinden emin bir cevap verebilmesi için konuyu derinliğine incelemesi gerekli. Bir konuyu derinlemesine incelemek ise oldukça meşakkatli bir iş:
O konuda hangi yasal düzenlemeler var, doktrinin görüşü ne, mahkemeler benzer konularda ne gibi kararlar vermiş, mevzuatta yapılan değişiklikler uygulamada ne şekilde yer almış ve en önemlisi “olması gereken” nedir. Bu son tırnak içinde belirttiğim kavram öteden beri hukukçuların kafasını karıştırır durur, çünkü hukukçular hayatın hukuku şekillendirdiği kadar ve belki de ondan daha çok hukukun hayata yön verdiğine inanırlar.
Kanunlar lafzı (sözü) ve ruhuyla birlikte yorumlanır. Anayasa Mahkemesi’nin kuruluş amacı, bireylerin haklarının korunmasıdır. 2010 yılındaki değişiklikle getirilen bireysel başvuru hakkı da bunu pekiştirmektedir. (Bu konuda 12.12.2013 tarihli “10 soruda AYM’ye bireysel başvuru” başlıklı yazıma göz atabilirsiniz. (http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/25333578.asp )
Hukuk diğer bilim dalları gibi değildir. Adalet Tanrıçası’nın elinde tuttuğu terazi tamamen semboliktir, hukukçular vicdanlarıyla tartar ve akıllarıyla karar verir. Bu konuda karar verebilmek için hukukçu olmaya da gerek olmadığını düşünüyorum. ABD’deki jüri sisteminde olduğumuzu ve o sıralarda oturanın siz olduğunuzu farz edin. Eğer bir kaç kişinin yanlış davranışı nedeniyle tüm sitenin kapatılması, diğer insanların haber alma, kendini ifade etme özgürlüğünü engeller diyorsanız Anayasa Mahkemesi’nin tedbir niteliğinde bir karar alabilmesinin mümkün olduğunu düşünebilirsiniz; yok eğer kapatılması ile elde edilen fayda daha fazla diyorsanız mahkemenin kararını hatalı bulabilirsiniz. Kanunları hep savaşı kazananlar yazar.

- Anayasa’nın 79. Maddesinde açıkça “Yüksek Seçim Kurulunun kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamaz” ifadesi geçmesine rağmen Mansur Yavaş Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilir mi?
Fatih S.

- Fatih Bey, hukuki soruları cevaplamak için binlerce yılda oluşmuş ilkelerden yararlanırız. Bunlardan biri de “sonraki kanunun önceki kanuna üstünlüğü” ilkesidir. Sorunuzda belirttiğiniz cümle Anayasa’ya 2007 yılında eklenmiş. Ancak Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı getiren 148. Madde değişikliği bilindiği üzere 2010 yılında referandum ile kabul edildi. Genel ilkeye göre sonraki kanun olan 148. Madde değişikliği önceki kanun olan 79. Madde değişikliğine üstün tutulur.
Diğer yandan Anayasa Mahkemesi’ne Anayasa’da belirtilen hakların kamu gücüyle yapılan işlem nedeniyle ihlal edilmesi halinde başvurulabilir. Örneğin yaşama hakkı, işkence ve eziyet yasağı, zorla çalıştırma yasağı, kişi hürriyeti ve güvenliği, hak arama hürriyeti, suç ve cezaların kanuniliği, özel hayata, aile hayatına, konut ve haberleşmeye saygı, düşünce, din ve vicdan hürriyeti, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, toplantı ve örgütlenme hürriyeti, mülkiyet hakkı, serbest seçim hakkı, temel hak ve hürriyetlerin korunması, eğitim ve öğretim hakkı ve ödevi, eşitlik ve etkili başvuru hakkı bu kapsamda sayılabilecek haklardandır.
Mansur Yavaş’ın burada sayılan temel haklarından kamu gücüyle ihlal edildiğini düşündükleri hakkında Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilmesinin önü açıktır. Ancak bu başvurunun esas yönünden kabul edilebilecek gerekçelerinin net olarak bulunmadığı görüşündeyim.