‘Emekli maaşıma haciz kondu’

Çalışmaya mecbur olmamak için bir kurumdan düzenli ve yeterli bir gelirinizin olması gerekir. Emekli maaşında kesinti yapılamayacağı kanunlarda belirlenmişse de uygulamadaki boşluklar bazen sıkıntı doğurabiliyor. Bu hafta Ayşe T. isimli okurumun sorusu üzerine bu konuya açıklık getiriyorum.

*Yasin bey oğlum, benim oğlum kredi kartı alırken sözleşmeye beni de kefil yazmış. Oğlum işten çıkarılınca borçlarını ödeyemedi. Birkaç ay önce banka bana da icra kağıdı gönderdi. Bu ay emekli maaşımı almaya gittiğimde eksik yattığını gördüm. Bankadaki memura sordum, hesabına haciz koymuşlar, o yüzden eksik dediler. Emekli maaşına haciz konmadığını okudum gazetelerde. Bu doğru mu. Maaşımızdaki haczin kaldırılması için ne yapmam lazım, nereye başvurabilirim?

-Öncelikle geçmiş olsun. İnşallah oğlunuz kısa zamanda yeni bir iş bulur. Sorunuzun cevabına gelince. Ülkemizde bildiğiniz gibi, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tek çatı altında birleştirildi. Artık hemen hemen tüm çalışanlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na tabi.

5510 sayılı Kanun’un 93. Maddesine göre, gelir, aylık ve ödenekler; kurum alacakları ile nafaka borçları dışında haczedilemez. Emekli maaşınıza bu Kanun uyarınca hak kazandıysanız ve haciz konmasına muvafakatiniz yoksa haciz işlemini yapması gereken İcra Müdürü’nün bu talebi reddetmesi gerekiyor.

Haciz, Maaşa Değil Banka Hesabına Konuyor

Kanun’da İcra Müdürü reddedecek yazıyor ama pratikte bu iş böyle olmuyor maalesef, çünkü alacaklı icra dosyasından talepte bulunup “borçlunun şu banka hesabını buldum, buna haciz konsun” dediği zaman İcra Müdürü’nün bu hesabın maaş hesabımı yoksa başka türlü bir birikim hesabımı olduğunu bilmesine imkan yok. İcra Müdürü, alacaklı avukatının belirttiği hesap için haciz yazısını gönderiyor.

Yazı Gelince Banka Uygulamak Zorunda

Maaş hesabınıza haciz konunca, siz gidip İcra Hakimliği’ne şikayette bulunuyorsunuz, “benim hesabım emekli maaş hesabı, haciz kaldırılsın” diyorsunuz, İcra Hakimliği karar vererek haczi kaldırıyor. Bu arada olan emekli maaşına haciz konmuş size oluyor, hiç beklemediğiniz anda elinize maaşınız eksik geçiyor. Ankara’da bazı müdürler, gönderdikleri yazıya “emekli maaşının yattığı hesap dışındaki diğer hesaplara haciz konsun” diye yazıyorlar. Eğer sizin şubeye gelen haciz yazısında bu ibare varsa şubedeki banka personeline söyleyin, İcra Hakimliğine başvurmanıza gerek kalmadan onlar da haczi kaldırabilirler.

Devlet Memuru Emeklilerinin Maaşına Haciz Konulabiliyor mu?

5510’dan önce Devlet Memurlarının emekliliğiyle ilgili 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu vardı. Bu Kanun’da emekli maaşlarının haczedilemeyeceğine dair bir madde bulunmuyordu. 5510 yürürlüğe girdi ama 5434’ün tamamını kaldırmadı, 5434’ün bazı maddeleri halen uygulanıyor. İşte özellikle internette, bu nedenle yanlış yorumlara rastlanıyor, devlet memurluğu emeklilerinin maaşlarına haciz konulabildiği, Bağ-Kur, SSK emeklilerinin maaşına haciz konulamadığı iddia ediliyor.
Ancak hemen belirteyim, bu doğru değil. Devlet memurları emeklileri de 5510 sayılı Kanun kapsamında. Banka hesaplarına haciz konmuş olması, eksik bilgi nedeniyle bazı yorumcuların kafasını karıştırıyor sadece.

Bankalar “Haciz Yasağı” Maddesini İptal Ettirmeye Çalıştı

Yukarıda da değindiğim gibi, emekli maaşı nafaka ve kurum alacağı dışında emeklinin muvafakati olmadan haczedilemiyor. 2009 yılında bankalar “SGK haciz yapabiliyor, biz yapamıyoruz, kanun önünde herkes eşittir, bu madde eşitliği bozuyor, bu nedenle iptal edilsin” diyerek Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasını sağladı. Ancak Anayasa Mahkemesi iki yıl sonra verdiği kararla, bankaların bu başvurusunu reddetti. Böylelikle emekli, dul ve yetim aylıklarının haczedilebilmesinin önü kapanmış oldu.