Yasaklama ve hukuka saygı

Yasak, “sigara aramanın, külünü dökmenin kazalara neden olduğu” gerekçesiyle alınmış.
Öncelikle böyle bir araştırma yapıldıysa, bir istatistik varsa... “Kazaların yüzde şu kadarı sigaradan kaynaklanıyor”sa...
Valla, helal olsun.

* * *

Özellikle “yasaklama” kararlarında, karar alınmadan önce etki analizi gereklidir.
Hani atılan taş, ürkütülen kurbağaya değiyor mu, gibilerinden.
Ayrıca “yasak” getirmenin, bir çok örnekte istenen sonucu getirmediğini, hatta tam tersi etkiler yarattığını da görebiliyoruz.
Ama mevzu yasaklamaya gelince, iktidarla muhalefetin “tarihi” olarak kolayca el ele verdiği de aşikar.
Çünkü yasak, “otorite”nin en sevdiği, o sonsuz gibi gelen gücüne en yakışır bulduğu bir tedbirdir çoğu zaman.

* * *

Sigara gibi, zararı tartışılmaz olan bir şey üzerinden bunları tartışmak talihsiz bir durum elbet.
Ancak uygulanan sigara yasağının kapsamı genişletilirken, her yolun yasaktan geçmediğini de düşünmek lazım.
Eğer bu yönde kalıcı bir tutum-davranış yaratılacaksa... Meselenin metazori değil içselleştirilerek hayata yerleşmesi (de) arzulanıyorsa... Yasak her zaman en uygun (ve uygulanabilir) yol olmayabilir.

* * *

Ayrıca “sürücüye sigara yasağı” gibi tartışmalı, denetimi çok zor bir karar uygulamada işlemezse, yürürlükte olan “kapalı yerlerde sigara yasağı” gibi konularda da gevşeme psikolojisi yaratabilir.
Bunun genlerimizde de, geleneklerimizde de kuvvetle varolduğunu söylemek, haksızlık olmaz sanırım.
“Nasıl olsa uygulan(a)maz” psikolojisi, zaten varolan yasaları, hukuku ciddiye almayan bir kültürü besliyor.
“Hakka-hukuka” saygı göstermeyen, çağdaş hukuk normlarını benimsemeyen bir kültürün köklerinin nereden beslendiğini konuşabiliriz. Ama dallarının hayatın hangi alanına uzandığını, çoğu kez yaşayınca görürüz.

* * *

Yeni yasalar, yasaklar, sınırlama hatta bazen özgürlükler bile bir hazım süreciyse eğer... Bu aşamada “elzem” olmayan, uygulanması/denetlenmesi neredeyse imkansız yasaklarla, hazmı zorlaştırmamak gerekir.
Yoksa modern hukuk değil, o mahut gelenek bir yolunu bulur yine.
Siz de, yeni yasaklar ararsınız...