Tandoğan ve meydanı

Çünkü sokaklar, meydanlar toplumsal hafızanın “yürüdüğü” yerlerdir Kentin hafıza mekanlarıdır.
O nedenle Çayyolu’nda Angora Sitesi’nde, Emek Mahallesi ve Bahçelievler’de, Gaziosmanpaşa Çevre Sokak’ta ve daha nice yerdeki sokak isimlerinin, hatta sokakların numaralarının değiştirilmesine karşı çıktık.
Kent kampanyaları düzenledik. Öngörülen değişikliklerin bir kısmı, hem kentlinin ısrarlı tutumu, hem yargı marifetiyle geri döndü. Mesela Angora’da sokak isimleri değiştirilemedi.
Şimdi karşımızda yeni bir isim değişikliği önerisi var. Ama bu kez durum çok farklı.

***

Büyükşehir Bağımsız Meclis üyesi Hüseyin Günay adını Ankara Valisi ve Belediye Başkanı Nevzat Tandoğan’dan alan Tandoğan Meydanı’nın isminin değiştirilmesini istedi.
Tandoğan’ın tek parti iktidarında “baskıcı, dayatmacı, statükoyu zorlayan, milli iradeye aykırı, demokrasi ve insan haklarına karşı uygulamaların temsilcisi” olduğunu savundu.
Tandoğan Ankara’da 18 yıl valilik ve belediye başkanlığı yaptı.
İcraatlarını, halka yaklaşımını ortaya koyan vecizelerinden en ünlüsü, “Bu memlekete komünizm gerekiyorsa onu da biz getiririz”dir ki... Uzunca bir dönem bu söz sempatiyle anılmış, asıl “manası” espriyle gümbürtüye gitmiş, hatta sevimli bir muzırlık olarak görülmüştür.
Ancak o “söz”ün kitaplara da geçen bütünlüğü akılda kalan halinden de vahimdir.
Tandoğan 3 Mayıs 1944 yılında tutuklanıp huzuruna çıkarılan Osman Yüksel Serdengeçti’ye şöyle der:
“Ulan öküz Anadolulu!
Sizin milliyetçilikle, komünizm ile ne işiniz var? Milliyetçilik lâzımsa bunu biz yaparız. Komünizm gerekirse onu da biz getiririz.
Sizin iki vazifeniz var: Birincisi, çiftçilik yapıp mahsul yetiştirmek. İkincisi, askere çağırdığımızda askere gelmek.”
Kemal Bağlum “Nereden Nereye Ankara” kitabında Tandoğan’ın sarhoşları don-gömlek soydurup, 40 kilometre ödeteki Ayaş Beli’ne bıraktıklarını yazar mesela...

***

Yine “halkın” valisi, belediye başkanı Tandoğan’ın şehrin bütün girişlerine jandarma yerleştirip, at-eşek sırtında gelen, kıyafeti düzgün, ceket ve kravatı olmayan herkesi geri çevirdiği de malumdur.
Öyle ki, CHP eski Genel Başkanı Deniz Baykal bile Nevzat Tandoğan’ın kıyafeti düzgün olmayanları bulvara sokmadığını gündeme getirip, “Tek parti zihniyeti oydu! Biz partiyiz” demiştir.

***

Günay’ın önerisi, kanımca yerindedir.
Yeni ismin ne olacağı tartışılabilir.
Ancak uydu haritasını açıp bakın, el kadar bırakılan o yere hala “meydan” demek de zor olacaktır.