Çıt çıt çıt çedene de...

Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın twitter tutkunu partililere yönelik “Bu öyle bir hastalık haline geldi ki, çıt çıt çıt, sabahtan akşama kadar bunlarla uğraşıyorlar. Danışman sıfatı taşıyan insanlar çıt çıt çıt, şu kadar tweet attım, şu kadar retweet aldı, elinin körü oldu’’ eleştirisindeki “çıt çıt” gibi...

“Çıt çıt”ın bu kullanımı, bu bereketli, “neşeli” nitelemeye yeni ama etimolojik açıdan tartışmalı bir katkı sanki.

Önce “çıt çıt”ın neşeli hikayesine bakalım.

Ankara’da alkollü içkilerin gecenin bir saatinden sonra bulunmadığı, büfe ve bilimum satış yerlerinin belediye mevzuatıyla en geç 23.00’de kapandığı zamanlar...

Eh, sevenine, muhabbetin orta yerinde içkinin bitmesi dert tabi.

Yeri lazım değil, kalender bir tekel bayi yıllar önce bulmuştu yasağı delmenin yolunu... “Nöbetçi eczane” misali, küçücük mekanında yatıyordu geceleri.

İçkiyi bitirip de geceyi bitiremeyenler, ışıkları kapalı dükkanın camını madeni parayla “çıt çıt”layınca sedirinden -hiç söylenmeden- kalkıyor, kapıyı açıyordu.

Alışveriş bitince de, ışıkları söndürüp kapıyı kilitleyip uzanıyordu yeniden.

Adı bir süre sonra camiada da, tabelada da “Çıt çıt büfe” oldu.

* * *

Kelimenin lezzetli mi lezzetli bir başka anlamı ise “hamsi çıt çıt”a dair.

Efendim,2 ince-taze pırasa, 4 dal taze soğan, 6 dal maydonoz ince ince kıyılır. İnce, halka halka doğranan kuru soğan da eklenir. İyice karıştırılır.

Bu harcın yarısı hafifçe yağlanmış tavaya yayılır, üzerine 1 kilo hamsi yerleştirilir. Kalan harç da, hamsilerin üstüne yayılır. Üstüne yarım çay bardağı sirke gezdirilir.

Tavanın kapağı kapatılır, kısık ateşte hamsiler “çıt çıt” edene kadar pişirilir.

Tabi çekirdek çitlemeyi, çıtlatmayı da, hemen her ilde rastlanabilen “Çıt Çıt Kuruyemiş”leri de es geçmemek, bazı yerlerde patlamış mısıra, keten tohumuna da “çıt çıt” dendiğini unutmamak lazım.

* * *

Dişi ve erkek iki parçadan yapılan ve üzerine dikildiği şeyleri üst üste getirerek birleştirmeye yarayan metal çıt çıtlar da var. Ki, saçı-başı gürleştiren çıt çıt kahküller/kuyruklar da benzer mantık.

Son olarak, “Çıt çıt çıt çıt çedene de, sar bedeni bedene” türküsüyle noktalayabiliriz mevzuyu...

* * *

Kökenine, yaygın kullanımına bakıldığında “çıt çıt tweet atmak” pek yerine oturmuyor. Hele “zırt pırt”, “cırt cırt” gibi kullanıma hazır, gediğine uygun nitelemeler dururken...

Madem başta etimolojik dedik, benzetmemizde doğrudan “tweet”in kökeninden, anlamından hareket etmemiz de kullanışlı olabilir.

Malum “tweet” cıvıltı, cıvıldamak demek... Hani, “Orada cıvıl cıvıl cıvıldayacağınıza...” makamından cümleler de kurmak mümkün yani.

Yarın devam edeceğim.