Son parti, son sektör: TOBB

SON taksit olan bir milyon dolar ödenmek üzere. TOBB Başbakan Erdoğan’a bir helikopter satın alıyor. 22 milyon dolara.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) Erdoğan’a son kıyağı, herkesin ‘bu ne işe yarar’ dediği, Ankara’da TEKEL’e ait ikiz kuleleri yüz milyon dolara satın alması.

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu iki ay önce yerinde bir çıkış yapıyor. ‘TOBB hükümetin arka bahçesi değildir’ diyerek. Ne var ki, bu doğru sözün faturası ağır oluyor. Erdoğan bu söze bozuluyor. Hükümetten TOBB’a arka arkaya ‘şunu al, bunu yap’ ricaları eksik olmuyor. TOBB da, bunları yerine getiriyor. Bozulan arayı düzeltmek üzere.

BİR MİLYAR DOLAR

TOBB’un toplam kaynağı şu anda bir milyar dolara dayanıyor. Siyasal iktidarların iştahını kabartan bir rakam. Aynı zamanda, TOBB’u özel sektör dışında, yeni bir sektör haline getiren bir rakam.

TOBB son yıllarda dallanıyor, budaklanıyor. Üniversite açıyor. Yurt açıyor. İpsala Gümrük Kapısı işletmesini alıyor. Habur Kapısı’nı işletmek için temaslarını sürdürüyor. Özelleştirmelere giriyor. Eskiden beri var olan bazı iştiraklerinde güçleniyor.

Amacını aşan, görevleri arasında yer almayan konularda faaliyetleri yoğunlaşıyor.

TABANLA ÇELİŞKİ

Ancak, TOBB genişledikçe, tabanında rahatsızlık doğuyor.

Bu çelişkinin nedeni var. TOBB kurum olarak büyüyor, ama TOBB’un tabanını oluşturan tüccar, sanayici, borsacı TOBB’un büyümesinden pay almıyor. Anadolu’nun bazı yerlerinde bu kadar paraya rağmen, TOBB temsilcilikleri bir kaç odaya sıkışıyor. Yeni satın alınan ikiz kuleler, bu odalara şimdi tepeden bakıyor. TOBB büyüdükçe, tabanın yerinde sayması, oralara yatırım yapılmaması çelişkinin kaynağı. TOBB büyüyor, ama bazı iş yerleri kapanıyor.

GELİR KAYNAKLARI

363 odaya kayıtlı, TOBB’un bir milyon 400 bin üyesi var. Üyelerden alınan aylık aidat, firma büyüklüğüne göre, 60-250 milyon lira arasında değişiyor. Her oda üyelerden toplanan aidatın yüzde 10’unu TOBB’a aktarıyor.

Çiftçiler ürününü borsa yoluyla tüccara satıyor. Borsa bu işlemden belli bir komisyon alıyor. Komisyonların belli bir oranı, TOBB’a aktarılıyor.

Bir başka gelir kaynağı, ticaret sicillerinden. Yeni kurulan firmaların sicil tescili, onların o gazetede yayını, firma tüzük değişiklikleri, her sefer TOBB için ek gelir.

Bir diğer önemli kaynak, TIR karneleri, TIR’lara ihracat için yurt dışına çıkarken verilen izinler. Örneğin, sadece İstanbul Ticaret Odası TIR karnelerinden ayda üç trilyon gelir sağlıyor. Bunun belli oranı yine TOBB’a.

2001 krizi sırasında bankalardan elde ettiği yüksek faiz TOBB’un varlığının artmasından önemli rol oynuyor.

Böylece bugün ortaya bir milyar dolarlık servet çıkıyor.

AH O EK MADDE

AKP gözünü bir milyar dolara dikmişken, geçen Şubat’ta AKP TOBB Yasası’na ek madde getiriyor. Bu madde ile, TOBB siyasal iktidarın emrine giriyor. Hiç istenmediği halde, AKP’nin arka bahçesine dönüşüyor.

O tarihte, yasayı veto etmesi için, Cumhurbaşkanına yazılan mektuplar sonuç vermiyor.

TOBB bu ek maddeyle siyasallaşıyor, çünkü o ek madde bir yasağı kaldırıyor. Eskiden TOBB’un yerel temsilciliklerinde, il ve ilçelerde ticaret odaları ve borsa yönetimlerinde siyasal parti üyelerine yer yok.

Ek maddeyle birlikte, siyasal partilerin il, ilçe başkanlarına ve üyelerine oda ve borsa yönetimlerinde üyelik yolu açılıyor. Siyasal iktidar TOBB’a yerleşiyor.

Parti örgütünün yanı sıra, ikinci bir örgütlenme. İş dünyasının tam kalbinde partiye paralel ek örgütlenme.

Bütün bunların iki sonucu var. Amacı dışındaki faaliyetleriyle TOBB ekonomik açıdan yeni bir sektör olarak ortaya çıkıyor.

Paralel örgütlenme sonucunda da, adı konulmayan yeni bir parti konumu.

O zaman, gelsin Erdoğan’a helikopterler, gelsin ikiz kuleler.

Tabanıyla çelişiyormuş, ne önemi var?..
Yazarın Tüm Yazıları