Kaş aldırma, deve eti, matkap vaziyeti

Daha sayabilirim. Bu saydıklarım enflasyon hesaplanırken, enflasyon sepetinde yer alan ürün ya da hizmetlerden bazıları. Bunlara bakılarak, enflasyon mu hesaplanır? Geçim açısından, bunların fiyatı artsa ne olur, artmasa ne olur.

Halkı ilgilendiren enflasyonu hesaplamak için, ben asıl günlük tüketim ürünlerindeki fiyat artışlarına bakarım.

Enflasyon hesabında bir sepet var. O sepette yaklaşık 446 ürün ve hizmet yer alıyor. Hesap yapılırken, o ürün ve hizmetlerin fiyat artış ortalaması alınıyor. Pil, sinema bileti bu kadar, dana eti, muz, okul kitabı şu kadar artmış gibi. Bunlardaki artışla aylık ortalama fiyat artışı bulunuyor.

NASIL BİR SEPET

İki tartışma var.

Önce sepet. Bu sepet nasıl bir sepet? Enflasyonu hesaplamakla görevli TÜİK bir bakıyorsunuz, sepete deve eti, çalı süpürgesi, pinpon topunu dahil ediyor. Bir bakıyorsunuz, kaş aldırma, dinamit, matkap koyuyor. Matkap, herhalde nasıl oyulduğumuzu göstermek için.

Şakanın sırası değil, bunların fiyatı artsa ne olur, artmasa ne olur. Enflasyon hesabında belirleyeci olan, sepeti oluşturan ürün ve hizmetler.

İkincisi de, sepete giren ürün ve hizmetlerin ağırlığı. Her gün tüketilen bir ürüne az ağırlık, ayda bir kez tüketilene yüksek ağırlık tanırsanız, enflasyon hesabı yine şaşıyor.

YÜZDE 30

İşte, bu iki etken, enflasyon rakamlarına duyulan güveni sarsıyor.

Eldeki ürün ve rakamlarla bile, halkı ilgilendiren enflasyon hesabını yapmak mümkün.

Nedir halkın enflasyonu? Gıda maddeleri, elektrik, su, haberleşme, ulaşımda fiyat artışları. Her gün tüketilen ürünler, hizmetler.

Bir yılda, örneğin, kuru soğan yüzde 150, domates yüzde 28, koyun eti yüzde 46, patates yüzde 57, beyaz peynir yüzde 26, benzin yüzde 27, LPG yüzde 20, pırasa yüzde 35, elektrik yüzde 9, su yüzde 11, kira yüzde 4, sigara yüzde 80, cep telefonu görüşme ücreti yüzde 11, taksi ücreti yüzde 10 artıyor. Bunlara çeşitli sebze ve meyve gibi, hepimizi her gün ilgilendiren başka ürünlerin fiyat artışlarını eklemek mümkün.

Bunu dikkate alarak, Cumhuriyet’te dün Mustafa Sönmez’in hesabına göre, halkın enflasyonu yüzde 30.

Gürültüye getirerek, tüketici fiyatlarında artış yüzde 10, demek, gerçeği tam yansıtmıyor. Çünkü, insanların cebinden çıkan artış, yüzde 10’un çok üstünde.

Aslında istatistikler dünyada böyle. Üniversitede istatistik hocamızın söylediği gibi, üç türlü yalan var. Yalan, kuyruklu yalan ve istatistik.

Bu üçüncüsü bize artık fazla geliyor. Cebimiz deliniyor, matkap vaziyeti, yine de çaktırmadan enflasyon yüzde 10 diyerek, avunuyoruz.

‘Sulu şaka’ değil, 8.5 aydır karar bekleniyor

BİRİLERİNİN doğruydu, eğriydi, diye kıvırmasını önlemek için, devletin resmi ajansı Anadolu Ajansı’ndan aktarıyorum.

23 Haziran 2009. Deniz Baykal kürsüden Tayyip Erdoğan’a sesleniyor:

“Askeri müdahalelerle hesaplaşma ihtiyacını hissediyorsan, işte 12 Eylül darbesi, eğer 12 Eylül ile ilgili yararlı, doğru buluyorsan, elini tutan mı var? Anayasanın geçici 15. maddesi var, değiştirme ihtiyacındaysan, getirirsin, değiştiririz.”

25 Haziran 2009. Arnavutluk’a hareketinden önce Esenboğa Hava Alanında, Baykal’ın bu çağrısı sorulduğunda, Erdoğan:

“Bunu gurup başkan vekilleri bir araya gelir, konuşurlar. Ama, sadece kendin ifadeyi kullan, ondan sonra, iktidar ne yaparsa yapsın, mantığı ile yaklaşırsanız, kusura bakmasınlar, bu tür sulu şakalara biz gelmeyiz. Biz ciddi yaklaşım bekliyoruz.”

Baykal’ın çağrısının sulu şaka olmadığını göstermek üzere, Erdoğan’ın tavsiyesine uyarak, aynı gün, 25 Haziran 2009’da, CHP gurup başkan vekilleri Kemal Kılıçdaroğlu ile Hakkı Süha Okay iktidarın gurup başkan vekilleri Bekir Bozdağ ile Mustafa Elitaş’ı ziyaret ediyor. Görüşme sonrasında Bozdağ:

“Darbeyi koruyan bir yasanın Anayasamızda yer almasını içimize sindiremeyiz. CHP ile değerlendirme yaptık, 15. maddenin değiştirilmesi konusunu partimizin yetkili organlarında görüştükten sonra bir karar ortaya çıkacaktır. Kararı kamu oyuyla paylaşacağız”.

Elitaş da, “Anayasanın geçici 15. maddesinin kaldırılması, darbe heveslileri için önemli bir işaret olacak” diyor.

25 Haziran 2009, bugün 5 Mart 2010, sekiz buçuk aydır CHP ve kamu oyu hâlâ iktidar partisinin yetkili organlarından çıkacak kararı bekliyor.