Yeter! Söz milletin

Yalçın BAYER

Bu kaza tesadüf değil...

Konya'nın Karapınar İlçesi'nde, geçen yıl meydana gelen ve 49 kişinin yanarak öldüğü, Türkiye'nin en büyük trafik kazasıyla ilgili açılan kamu davası bugün başlayacak.

Olay şu: 24.10.1997 gecesi Kayseri'den Konya yöresine gitmekte olan Muammer Çiçekyurt yönetimindeki 34 YON 34 plakalı otobüs 24.10.1997 gecesi, Konya-Karapınar yolunun 21. kilometresinde karşıdan gelen Mehmet Ceylan'ın kullandığı 63 DR 995 plakalı tankerle çarpışıyor. Ardından da yangın çıkıyor. Kazada tam 49 kişi ölüyor, 4 kişi de yaralanıyor. Ölenlerin çoğu, geçen yılki Cumhuriyet Bayramı için tatillerine giden Niğde Üniversitesi öğrencileri...

Olay, Türkiye'nin en büyük trafik kazası olarak kayda geçiyor.

Konya'nın Karapınar İlçesi Asliye Ceza Mahkemesi'nde kamu davası açılıyor. Ölenlerin yakınları da davaya müdahil olarak katılıyor.

Mahkemenin ODTÜ'dan görevlendirdiği Bilirkişiler Kurulu'nun 5 aylık bir çalışma sonucu hazırladığı rapor tam 3150 sayfa... Prof. Hüseyin Vural (Makina), Doç. Levent Parnas (Makina) ve öğretim görevlisi Cevdet Öztekin (Kimya) imzasıyla hazırlanan ve mahkeme dosyasına giren raporda, otobüsün bağlı olduğu firma için şu görüşler ileri sürülüyor:

OTOBÜS FİRMASININ SUÇU

‘‘... Tüm bu açıklamaların ışığında, kısaca güvenli yolculuk için zorunlu olan denetimleri yeterince ciddiyetle yapmadığı için kazaya ortam hazırlamaktan ve bu denetim eksikliğine bağlı olarak araçtaki fazla yolcuların ve piknik tüpünün yarattığı ilave ölüm ve maddi hasardan dolayı İpek Kargo Taşımacılık ve Aracılık Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. sekizde dört (4/8) oranda kusurlu görülmüştür.’’

MERCEDES'İN SORUMLULUĞU

Raporda; Mercedes Benz Türk (MBT) için de şöyle deniliyor: ‘‘MBT'nin bu davadaki en önemli kusuru, otobüsün yakıt deposunun yeri ve konumuna yönelik eksikten dolayı yangına ortam hazırlamak ve bu sebeple ölümlerin sayısının net olarak saptanamayan bir biçimde artmasına yol açmaktır. MBT, Avrupa koşullarına göre tasarlanmış bir araçta 'Almanların yaptığı işe güvenerek' bu tasarımda hiçbir değişiklik yapmamış; ülkemize özgü faktörlerin gerektirdiği tasarım değişikliklerine gitmeksizin sadece mevcut yönetmeliklere ve sınıf değerlerine uyan üretim yapmaktadır. (...) çift depo bulundurmuş; ancak genelde her türlü kazada, özellikle önden veya yandan gelebilecek darbelerle bu depoların bağlantılarındaki zayıf noktalardan (hortum-kelepçe düzeni) yakıtın dışarıya kolayca çıkmasına neden olabileceğini öngörememiştir.

ÇİFT KATLI CAM MBT,

yolcu konforu açısından olumlu olmasına rağmen üretimde yan camlar için 'çift katlı emniyet camı' kullanarak bir kaza anında bu güvenlik çıkışlarının art arda iki kez kırılmak zorunluğu nedeniyle işlevlerinin azalmasına yolaçmakta; bu olumsuz durumun giderilmesi için daha pahalı ancak daha güvenli olan (örneğin, camın araçtan bütünüyle dışarı atılmasına yarayan) düzenekleri aracında bulundurmayı düşünmemekte veya aklına gelmemektedir. (...) camlardan çıkışı sağlayacak en kolay araç olan cam kırma çekiçleri için yönetmeliklerde öngörülen asgari sayı ile yetinilmiş; bunlar güvenlik için (ihraç ettiği aynı araçları gönderdiği ülkelerin isteklerine göre dahi olsa) yeterli sayıda bulundurmadığı gibi mevcutların gerek kullanımı ve gerekse yerlerinde muhafazası konularında bilgilendirici önlem almamıştır.’’

TÜRKİYENİN EN BÜYÜK DAVASI

Raporun sonunda, ‘‘Kısacası özetlenecek olursa, aracın tasarım ve üretim aşamalarında ülkemize özgü koşulların zorunlu kıldığı güvenlik önlemlerini sağlamadığı için kaza sonrasında çıkan yangına ortam hazırlamak ve bu nedenle ölümlerin sayısının saptanamayan biçimde artmasına yol açmaktan dolayı MBT, sekizde beş (5/8) oranda kusurlu görülmüştür.’’ deniliyor ve MBT'nin 0403 model otobüslerinde bu tehlike kaynaklarının derhal giderilmesi için, seferden menedilmesi için suç duyurusunda bulunulması isteniyor.

Raporda ayrıca, ‘‘... güvenli yolculuk için gerekli altyapı ve kuralları koyup bunları denetlemekle yükümlü olan tüm kamu kuruluşları...'suçlu bulunuyor.

Şunu belirtmekte yarar var; bu tür davalarda belirlenen kusur durumu; ölenlerin mirasçıları ya da yaralananların açacakları maddi tazminat davalarında belirleyici oluyor.

Trafik kazalarında araç sahiplerinin cezai sorumluluğu bulunmuyor, maddi tazminat sorumluluğu bulunduğunu da hatırlatalım.

Bu bakımdan 49 canın gittiği bu kaza Türkiye'nin en ilginç davası olacak; hele İpek Turizm'in avukatı Burhan Apaydın'la...

---