Depremzedelere ne yapılsa azdır

DEPREM bölgesindeki emekçilere kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği verilmesine yönelik hazırlık yapıldığı kamuoyuna yansıdı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bu yönde çalışma yürüttüğü belirtiliyor. Elazığ ile birlikte 11 ilde ilan edilen afet bölgesindeki uygulamaya ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin yakında yayınlanacağı vurgulanıyor.

Salgın döneminde de uygulanan kısa çalışma ödeneği ile afet bölgesindeki işçilere brüt ücretlerinin yüzde 60’ı kadar para ödenecek. Böylece brüt 10.008 lira olan asgari ücretle çalışan emekçi 6.004 lira alacak. Emekçinin ücreti arttıkça alacağı kısa çalışma ödeneği de artacak.

Ödenek tutarı aylık brüt asgari ücretin yüzde 150’sini geçemiyor. Yani emekçiye en fazla 15.012 lira aylık verilecek. Kısa çalışma ödeneğinden sadece damga vergisi kesiliyor. Ödeme 3 ay süre ile yapılıyor. Bu süre Cumhurbaşkanlığı kararı ile uzatılıyor.

Kısa çalışma ödeneği alanların Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri de devlet tarafından karşılanacak. Yararlanma koşullarının salgın döneminde olduğu gibi afet bölgesinde de esnetilmesi yüksek olasılık.

Yine salgın döneminde ücretsiz izne çıkarılanlara yönelik uygulanan nakdi ücret desteğinin afet bölgesinde hayata geçirilmesi bekleniyor.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler, ücretsiz izinli sayılacak ve bunlara saptanan tutarda nakdi ücret yardımı sağlanacak.

Bu tutar salgın döneminde 1.500 lira idi. Tutar büyük olasılıkla artacak. Bu paradan damga vergisi kesilmiyor. Kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret yardımının İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanması kuvvetle muhtemel.

İşçi sendikaları, afet bölgesinde işten çıkarmaların yasaklanmasını, yakınlarını yitirenlere ölüm aylığı bağlanmasını, işten ayrılmak isteyenlere ve deprem sonucu işsiz veya engelli kalanlara kıdem tazminatı ödenmesini talep ediyor. Depremin vurduğu bölgede yaşayanlara ne yapılsa azdır, zira onlar, dünyanın en büyük felaketini yaşadılar ve onulmaz acılara boğuldular.

ÜLKE NÜFUSUNUN YÜZDE 16’SI ETKİLENDİ

DEPREM, Türkiye’nin tarım potansiyeli yüksek (Mersin’den Elâzığ’a kadar) 12 ilini etkiledi veya etkisini hissettirdi. TÜİK 2022 yılı verilerine göre, depremden doğrudan etkilenen 10 ilin nüfusu yaklaşık 13.5 milyon olup toplam ülke nüfusunun yüzde 16’sını kapsamaktadır. Depremin doğrudan etkilediği yerler, Adana’dan Diyarbakır’a kadar toplam 10 il 3.7 milyon hektar verimli tarım arazilerine sahip önemli üretim potansiyeli yüksek illerdir. Antakya ve Adana Türkiye’nin önemli miktarda yaş sebze ve meyve üretimini sağlamaktadır. Osmaniye’de yerfıstığı üretimi, biber, pamuk ve mısır üretimi, Adıyaman’da üzüm, tütün üretimi, Malatya’da ise kayısı üretimi yapılmaktadır. Deprem öncesi bölgede toplamda 2 milyondan fazla büyükbaş ve 9 milyondan fazla küçükbaş hayvan bulunduğu belirtilmektedir. Bölgede resmi kayıtlı çiftçi sayısının 300 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir. Bu bağlamda bölgenin tam bir tarım bölgesi olduğu aşikârdır.

TARIM BİLANÇOSU

Bölgede gördüklerim: Çiftçilerin iş makinesi ve ekipmanları enkaz altında, kullanılamaz durumda... Cemrelerin düşmesi ve mart ayı ile birlikte ekim dikim işlemi başlayacaktır. Mart ayından sonra başlayacak bitkisel üretimin devam edebilmesi için hükümetin ek bütçe ile olanakları yetersiz olan insanları tarımsal alanda desteklemesi gerekli. Yaralı hayvanlar kesilmeli, etlerinin de Et ve Süt Kurumu tarafından değerlendirilmesi gerekir. Sahipsiz hayvan varlığı TİGEM tarafından korunmaya alınmalı. Deprem bölgesindeki üreticilere gerekli maddi destekler sağlanmalı. Öncelikle bitkisel üretimi güvenceye almak için gübre, mazot, ilaç, tohum ve depolama somut destekleri sağlanmalı. KDV sıfırlanmalı veya minimize edilmeli. Üreticilerin, çiftçilerin varsa borçları ertelenmeli. BAĞ-KUR, SSK prim ve sigorta taksit ödemeleri ötelenmelidir.

Prof. İbrahim ORTAŞ, Çukurova Üniversitesi Öğretim Üyesi

MESAJ PANOSU

- AFAD’ın, Bakanlığın altında örgütlenmesi doğru değildir. Yönetimin etkinliğini ve hızlı karar almasını zorlaştırır. Gerek önleyici tedbirlerde gerekse afetlerde kamunun tüm gücünü kullanabilecek yetkilerle donatılmış Afetlerle Mücadele Bakanlığı’na dönüştürülmelidir. Faruk ÇEBİ

GÜNÜN SÖZÜ

“BİLMEM ki bu sözlerle ben ne demek isterim, sen ne anlarsın.” (O. Seyfi ORHON)

KARA YÜZLÜ DEPREM

DEPREMİN eli kirli yüzü karadır

Kanar durur benliğimizde açtığı yara

Tam on ikiden vurur yaşama sevincimizi

Dirlik düzenliğimizi

Bir gece ansızın gelir o sinsi düşman

Ayırmaz yok etmek için

Küçük büyük, kadın erkek

Vicdansız yapsatçıların eserleri(!)

Yıkılıverir bir fiskede

Toza dumana karışır mutluluğumuz

İnsanlık onurumuz Erhan TIĞLI

İNŞAATLARI KAMU YAPMALI

DEPREM sonucu yıkılan yapıların yeniden yapılmasından önce, yapıların kurulacağı yerlerin belirlenmesi, altyapısının planlanarak düzenlenmesi öncelik taşımaktadır.

Deprem nedeniyle yıkılan ve yeniden yapılacak olan tüm inşaatlar doğrudan kamu kurumları tarafından yapılmalıdır. Kamu kurumlarında, üniversitelerde yeteri kadar hatta yeterinden fazla inşaat mühendisi, deprem uzmanı, işçi bulunmaktadır. Bu bakımdan deprem nedeniyle yıkılan ve yeniden yapılacak olan tüm iş ve inşaatlar, doğrudan kamu kurum ve üniversite çalışanları tarafından yapılmalıdır. Bu aşamada gene devreye TOKİ girebilir. Bu konu önümüzdeki günlerde çok daha fazla gündeme gelecek ve konuşulacaktır. Av. A. Erdem AKYÜZ

BİLİYOR MUSUNUZ

- CHP’li Turan Aydoğan’ın “Enkazlardan kalan atıklar canlıların sağlığına zarar verecek. Bakanlık derhal harekete geçmeli. Bu konuda kendilerini uyarıyoruz” dediğini...