Trump’a yol mu göründü?

Zira iki liderin görüşmesinin hemen öncesinde ve sonrasında ABD’de öyle gelişmeler oldu ki... Şimdi herkes “Yoksa Trump başkanlıktan düşürülecek mi” diye soruyor. Bu yüzden “Erdoğan, Başkan’ın görüştüğü son lider mi olacak” esprileri havada uçuşuyor.

ABD’DE YER YERİNDEN OYNADI

MALUM, Trump’ın Rusya’yla ilişkileri “şaibeli” bulunuyor. FBI (Federal Soruşturma Bürosu), zaten Temmuz 2016’dan beri bununla ilgili soruşturma yürütüyor. Diğer yandan Kongre de, Trump başkan olur olmaz bir soruşturma komisyonu kurdu. Ancak Trump’ın Cumhuriyetçi Partisi Kongre’nin iki kanadına da hakim olduğu için, bu komisyondan bir şey beklenmiyor.

Ne var ki, FBI soruşturması son derece ciddi. Soruşturmanın başına eski FBI direktörü Mueller’ın atanmasıyla da, daha da ciddi bir hal aldı. Son bir hafta içinde üst üste patlayan gelişmelerle de, ABD’de resmen yer yerinden oynadı. Önce Trump, soruşturmayı yürüten FBI direktörü James Comey’yi kovdu. Ve Twitter’dan Comey’ye “Basına konuşmadan önce dua etsin de aramızdaki konuşmaların kaydı olmasın” diye gözdağı verdi.

Dahası tam bu sırada Trump, Rus Dışişleri Bakanı Lavrov’u Beyaz Saray’da ağırladı. Ve görüşmede kendisine “son derece gizli bir istihbarat” verdiği basına yansıdı.

*

Aslında ABD başkanının yetkileri o kadar geniş ki, atadığı herkesi doğrudan görevden alma yetkisine sahip. Hatta isterse başka bir ülkeyle istihbarat da paylaşabilir. Dolayısıyla buradaki sorun, bunları tam da Rusya’yla ilgili iddialar havada uçuşurken yapması. Diğer sorun da bu süreci yönetirken yaptığı hatalar. Bir yandan Beyaz Saray’daki görüşmelerini gizlice kayıt altına aldığını ima etmesi. Diğer yandan adalete müdahale etmesi...

Dolayısıyla Trump’ın başını asıl Rusya’yla şüpheli ilişkileri olma ihtimali değil, bu hataları yakacak gibi.

TRUMP’IN AZLEDİLME İHTİMALİ

PEKİ şimdi ne olacak? Amerikan siyaseti uzmanı, İstinye Üniversitesi öğretim üyesi Mehmet Yeğin, “Trump’ın Rusya ile şüpheli bağlantıları varsa er ya da geç ortaya çıkar, ama geç çıkar” diyor. Çünkü Başkan’ın yetkilerinin, bu sonuçların ortaya çıkışını erteleyecek kadar geniş olduğunu söylüyor. İsterse “yürütme ayrıcalığı” (executive privilege) denilen özel yetkiyi kullanarak, soruşturmayı uzatabileceğini anlatıyor.

Mesela eski başkanlardan Nixon, bunu yapmış. “Watergate” skandalı soruşturmasında, kendisinden ses kayıtları istendiğinde çok geç ve eksik vermiş. Skandalı takip eden özel yetkili savcıyı da görevden almış. Kısacası süreci erteleyebildiği kadar ertelemiş. Ve en sonunda azledileceğini anlayınca da, istifa etmiş.

*

TRUMP’ın azledilmesi ise için ise önce Temsilciler Meclisi’nin yarısından fazlasının, sonra da Senato’nun 3’te 2’sinin Trump’ın aleyhine oy kullanması lazım. Bu ise bugün imkansız gibi. Çünkü Kongre’nin iki kanadında da Cumhuriyetçiler çoğunlukta. Ve şu anda “tam rüzgarı arkamıza aldık, ajandamızdaki tüm maddeleri hızla hayata geçirelim” modundalar.

İKİ YIL SONRA GİDEBİLİR

BUNUNLA birlikte, ABD’de 2018’de ara seçimler var. Cumhuriyetçiler bu seçimleri almak, yani Trump’a oy vermiş olan seçmeni kaybetmemek istiyorlar. Zira son kamuoyu araştırmalarına göre Trump’ın seçmeni hâlâ arkasında. Mehmet Yeğin, bu nedenle 2018 seçimlerine kadar Trump’ın azlini beklemiyor. Olur da FBI soruşturmasında çok ciddi bir bilgi açığa çıkarsa ve kamuoyu bir anda Trump aleyhine dönerse, ancak o zaman azlin gündeme geleceğini söylüyor.

ABD’nin en köklü düşünce kuruluşlarından Atlantik Konseyi’nin Ortadoğu Merkezi Direktörü Fred Hof da benzer görüşte. Dün konuştuğum Hof, Trump’ın azlinin “kesinlikle kısa vadede gerçekleşmeyeceği” düşüncesinde. Bununla birlikte Trump’ın, azledilme ihtimali belirirse istifa edeceğini tahmin ediyor.

*

İki yıl sonrasında azil ihtimali ise ciddi. Çünkü herşeyden önce seçim-seçmen baskısı ortadan kalkmış olacak. 2.si; ABD’de ara seçimlerde, genelde muhalefetteki parti Kongre’deki üye sayısını arttırıyor. Cumhuriyetçilerin böyle olumsuz bir sonucu Trump’a yükleyeceği de aşikâr. Hem de Kongre’de çoğunluk Demokratlara geçerse, Trump’ın soruşturması da yön değiştirebilir. Peki o zaman ne olur? Başkan azledilirse yerine şu anki Başkan Yardımcısı yani Mike Pence gelir. Ve bir sonraki seçime kadar da başkanlığı yürütür.

Süreci noktasına virgülüne kadar izlemeye devam!