Sürprizler olabilir

Ama şunu beklemiyorduk: Krizden sonra Türkiye-Rusya ilişkileri küllerinden yeniden doğacak gibi görünüyor.

İki ülke arasında koordinasyon yakında artabilir.

RUSYA ARTIK BATI’NIN ORTAĞI

Fransa Cumhurbaşkanı Hollande bu hafta önce ABD Başkanı Obama, sonra da Rusya Başkanı Putin’le görüştü.

Ardından Putin’le yaptığı basın toplantısında, yeni Suriye tablosu iyice ortaya çıktı.

“Fransa ve Rusya Suriye'de istihbarat paylaşımı yapma ve IŞİD'e karşı saldırıları yoğunlaştırma kararı almıştır” dedi iki lider.

Daha bundan iki ay önce Suriye’ye girdi diye veryansın edilen Putin, bugün Fransa’nın yani ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyonun ortağı!

İki liderin sözleri, yakında Fransa ve Rusya’nın Suriye’de ortak hava operasyonu bile yapabileceğine işaret ediyor.

*

Peki buraya nasıl geldik?

IŞİD önce 31 Ekim’de Rusya’nın Mısır’dan kalkan uçağını düşürdü.

Bu da bugüne kadar Suriye’deki önceliği Esad’ı savunmak olan Putin’in kadrajını değiştirmeye başladı.

İlk kez IŞİD’in hedefi olan Rusya, önceliğini yavaş yavaş IŞİD’le mücadeleye kaydırıyor.

Bundan sadece 13 gün sonra IŞİD’in Paris’te yaptığı katliam da, Fransa başta olmak üzere Avrupa’nın kadrajını değiştirdi.

Bugüne kadar Ankara gibi “Esad gitsin” diyen Paris, “önceliğimiz IŞİD” demeye başladı.

Dahası Suriye’ye hava operasyonlarını bir anda arttırdı.

Yani kısacası IŞİD’in Rusya ve Batı’ya yaptığı saldırılar, bu iki kampı ortada buluşturdu.

Hollande’ın Putin ve Obama arasında köprü kurduğu ve daha fazla ABD-Rusya işbirliğinin önünün açılacağı da yaygın bir kanaat.

SİYASİ ÇÖZÜME GEÇİŞ

Bununla birlikte sadece bir ay sonra, 1 Ocak 2016’dan itibaren 20 ülkenin dışişleri bakanlarının yürüttüğü “Viyana görüşmeleri”nden çıkan mutabakat uygulanmaya başlıyor.

Bir diğer deyişle: “Esadlı geçiş dönemi” planı ve rejimle muhalifler arasında yapılacak ateşkes yavaş yavaş yürürlüğe konacak.

Bu da Suriye için artık askeri çözümden siyasi çözüme geçişin başladığı anlamına geliyor.

İşte Rusya da bu masanın en kilit aktörlerinden.

Zira şu an Suriye’de en aktif ve eli güçlü olan uluslararası güç.

ABD de hem bu Viyana masasının dağılmasını istemiyor.

Hem de –şimdilik- dolaylı ortağı haline gelen Rusya’nın ve Suriye’de en çok işbirliği yaptığı ülke olan Türkiye’nin bir krize sürüklenmesini istemiyor.

Zira bunun sadece IŞİD’e yarayacağını çok iyi biliyor.

Bu yüzden de iki tarafa itidal çağrısı yapıyor.

PUTİN İŞBİRLİĞİ İSTİYOR

Hollande ve Putin’in sözlerinden çıkan 2. şifre ise şu:

Putin Suriye’ye girerek iki şeyi hedefledi.

Birincisi, Suriye’yi kendi istediği gibi şekillendirmek ve onun üzerinden Ortadoğu ve Doğu Akdeniz’de nüfuzunu arttırmak.

İkincisi, ABD’yi kendisiyle birlikte IŞİD’e karşı işbirliğine zorlamak.

Ki bunu gördüğünüz gibi büyük ölçüde başardı bile.

Putin Hollande’la basın toplantısında birkaç kez ABD-Rusya arasında hava operasyonlarıyla ilgili doğrudan askeri diyalog olduğunu vurguladı.

Şimdi Türkiye’yi de kendisiyle birlikte hareket etmeye zorluyor.

*

Peki iki ülke arasında böyle bir diyalog mümkün mü?

Öyle görünüyor.

Ankara’dan ulaştığım önemli bir güvenlik kaynağım anlatıyor: Rusya 15 Ekim’de askeri ataşesi aracılığıyla Genelkurmay Başkanlığı’na anlık bilgilendirme yapılması için bir hat kurulması talebinde bulunmuş. Genelkurmay da onay almak için Dışişleri Bakanlığı’na danışmış. Teklif Dışişleri’nde hala değerlendiriliyor.

Ortaya çıkan bu son uluslararası tabloya bakınca ise, Ankara ve Moskova’nın bu koordinasyonu sağlaması elzem görünüyor.

Kaldı ki aksi takdirde benzer kazaları önlemek mümkün değil.

TÜRK-RUS ORTAK HEYETİ

Bununla birlikte Ankara’dan önemli bir askeri kaynağım Rus Savunma Bakanlığı’nın “askeri ilişkileri askıya aldık” açıklamasının gerçeği yansıtmadığını söylüyor.

Genelkurmay Başkanlığı’nın Çarşamba günü Rusya’ya askeri uzmanlardan oluşan ortak bir komisyon kurulmasını önerdiğini söylüyor.

Bu heyetin düşürülen uçakla ilgili detayları görüşmek üzere Moskova’da toplanması teklif edilmiş.

Ruslar da olumlu yaklaşmışlar.

Hatta Çarşamba akşamı iki ülkenin en üst seviyedeki harekat merkezlerinin komutanları telefonda bu konuyu görüşmüşler.

Türk general Rus mevkidaşıyla uçakla ilgili tüm teknik bilgileri de paylaşmış.

*

“Her şerde bir hayır vardır” diye boşuna dememişler sanki.