Suriye: Obama’dan Putin’e Anahtar Teslim

Yalnız bu durum bu günlerde Ruslar için geçerli değil. Geçtiğimiz hafta bir Rus devlet kanalındaki sunucu, ta uzaklardaki Suriye’nin hava koşullarını detaylı bir şekilde anlattı. Ve ekledi: “Şartlar hava bombardımanı için mükemmel."

Bugünlerde Amerikalıların da gözü kulağı Suriye’nin hava sahasında. Pardon: Hava durumunda.

Peki semalarında hem Amerikan, hem Rus uçaklarının uçtuğu Suriye’de ne oluyor? Rusya ve ABD birbirine mi giriyor?

BATI’YA RUSYA ENGELİ

Rusya Suriye’ye girerek bir taşla o kadar çok kuş vurdu ki. Herşeyden önce, yıllardır Suriye’de esamesi okunmayan ABD’ye karşı bir anda üstünlük kazandı. Ve kendisini Suriye üzerinden dünya düzeninde ABD kadar söz sahibi bir güç haline getirdi.

Suriye’de oyunun kurallarını da tek başına değiştirdi. Esad’ı güçlendirdi. İran’ı denkleme iyice soktu. ABD “himayesindeki” Suriye Kürtlerine göz kırptı. Ve IŞİD ve Nusra dışında, ABD’nin Türkiye ve Körfez ülkeleriyle birlikte desteklediği muhalif grupları da vurdu.

*

İkincisi, ABD’nin uzun vadeli stratejik hedeflerinin önüne taş koydu.

ABD’nin stratejik önceliğinin artık Asya-Pasifik olduğunu sık sık dile getiren Obama’nın Ortadoğu’dan çıkmasını iyice zorlaştırdı.

Ancak resme Ukrayna’yı katmadan olmaz. Malûm Rusya, Doğu Ukrayna ve Kırım’ı kendi nüfuzu altına aldı.

Ve Ukrayna’nın ve Gürcistan’ın AB ve NATO üyeliklerini engelledi. Dolayısıyla Soğuk Savaş sonrasında Doğu’ya doğru genişlemek isteyen Batı’nın bu uzun vadeli stratejik hedefini şimdilik engelledi.

ABD YENİLDİ Mİ?

Peki Rusya’nın Suriye operasyonu ABD için hezimet mi?

ABD açısından hiç de öyle görünmüyor. Herşeyden önce, yukarıda yazdığım gibi Suriye ABD için stratejik bir öncelik değil. Bu yüzden Ortadoğu’daki ihtilafları artık bir nevi kendi elleriyle Rusya’ya teslim ediyor.

Bununla birlikte, Rus girişiminin ABD’ye zarar vereceğini düşünmüyor. Obama Afganistan ve Irak’a müdahalenin ABD’nin imajına büyük zarar vermiş olduğu görüşünde. Suriye’ye daha fazla müdahil olmanın da bu imajı daha da zedeleyeceğine inanıyor.

O yüzden “bırakın bu sefer de Putin boyunun ölçüsünü alsın” diyerek Suriye savaşının olumsuz sonuçlarını şimdiden Rusya’ya havale ediyor.

Kaldı ki Rusya’nın IŞİD ve Nusra’yı vurması da işine geliyor.

Tüm bunlardan dolayı da ABD ve NATO’dan tansiyonu yükseltmeyen, kontrollü açıklamalar geliyor.

ABD DESTEĞİNİ KESTİ

Peki ya Rusya’nın ABD’nin yıllardır Türkiye ve Körfez’le birlikte desteklediği muhalifleri vurması?

Belli ki Obama bu muhalifler yüzünden Putin’le karşı karşıya gelmek istemiyor. Dahası zaten bugüne kadar bu grupların pek de hayrını görmedi. Her ne kadar bunun asıl sebebi, kendisinin bu muhalifleri yeterince desteklememesi olsa da.

Hatta ABD’nin bu gruplardan desteğini çoktan çekmiş olduğunu iddia edenler de var.

ABD’de Suriye’yi en yakından takip eden uzman olan, Ortadoğu Araştırmaları Merkezi'nin Başkanı Joshua Landis’le konuşuyorum. Landis, eğit-donat mezunları Temmuz sonunda Nusra tarafından alıkonduktan sonra ABD’nin muhaliflere desteğini tamamen kestiğini söylüyor.

Landis’e göre bunun bir sebebi de, Rus operasyonu karşısında tüm muhaliflerin Nusra’yı da katarak birlikte hareket etmeye başlaması. Obama ise kesinlikle Nusra’yla birlikte anılmak istemiyor.

*

Ancak diğer yandan, ABD en azından sözel olarak Özgür Suriye Ordusu ve diğer “ılımlı” gruplara desteğini sürdürecektir.

Hem Türkiye ve Suudi Arabistan’ı kızdırmamak için. Hem Suriye’ye yaklaşımındaki Sünni-Şii dengesini korumak için. Hem de ülkenin dengelerinin tamamen Şii ekseni, yani İran’ın lehine kaymaması için.

*

Tüm bunların da ötesinde hem ABD, hem Rusya belli ki Suriye’ye artık fiiliyatta üç ayrı bölge olarak bakıyor.

Bir diğer deyişle: Rusya Esad’ın kontrol ettiği, ülkenin beşte birine denk gelen bölgeyi korumaya odaklanmış durumda.

ABD ise ülkenin kuzeyindeki Kürtleri Suriye’de baş ortağı olarak görüyor. Hakeza geçtiğimiz hafta Obama bundan böyle ağırlığı Kürt savaşçılara kaydıracağının sinyalini verdi.

Dolayısıyla iki ülke birbirlerinin nüfuz alanına pek de dokunmuyor.

Özetle, hava durumu izlerken kimin nereye baktığı artık gün gibi ortada.