Suriye’de ölmeye yatmak

Zira denklem o zamanlar basitti. Esad kötü adamdı. Muhalifler ise iyi insanlardı. Amerika bu ayırımı yaparken de yalnız değildi. Türkiye dâhil olmak üzere, Esad rejimini destekleyen İran ve Rusya dışındaki tüm aktörler bu “iyi insanlara” yardım ederek kötü adamdan kurtulacaklarını sandılar.
Ne var ki, evdeki hesap çarşıya uymadı. Esad’a karşı savaşan El Kaide bağlantılı radikal İslamcıların (Irak-Şam İslam Devleti-IŞİD) eli çok güçlenince sadece ABD’nin değil, İran ve Rusya’nın da korkulu rüyası haline geldiler. Artık “kötü adam”dan daha kötü insanlar vardı. Hal böyle olunca da bu ortak düşman karşısında ABD kendisini İran ve Rusya’yla el sıkışırken buldu.
Yalnız zamanla muhalifler kendi içlerinde iktidar kavgasına tutuştu. Ilımlı İslamcılarla (İslam Cephesi-İC) radikaller (IŞİD) arasındaki savaş o kadar tırmandı ki, İC geçen hafta IŞİD’e karşı “ikinci devrimi” başlattıklarını ilan edip onları “Çekilmezseniz Esad’a karşı mücadelemizi sonlandırırız” diyerek tehdit etti. Yani sadece Batı değil, Suriye’deki muhalifler için de Esad, IŞİD’den önceki son çıkış haline geldi!

*

BU “savaşın içindeki savaş” Irak’a da sıçramış durumda. 2003 Irak’ı işgalinden, çekildiği 2012 yılına kadar ABD Irak’ta El Kaide güçleriyle savaşıyordu. Şimdi ise bayrağı Şii Başbakan Nuri el Maliki’ye devretmiş durumda. Maliki, Irak’ın Suriye sınırındaki Felluce kentinde kontrolü ele geçirip “İslam Emirliği” ilan eden IŞİD’e karşı resmen yaşam savaşı veriyor.

*

TÜM karmaşaya karşın ise Esad’dan başka kimsenin bir stratejisi var gibi görünmüyor. ABD, Irak’ın içinde bulunduğu durum için “Bu onların savaşıdır” diyerek işin içinden sıyrıldı. İC’ye yaptığı yardımı da, örgüt geçen ay Özgür Suriye Ordusu’nun kontrolündeki silah depolarını ele geçirip ellerindeki Amerikan malzemelerine el koyunca kesmişti. Hatta Washington topu İran’a atmış görünüyor. Amerikan Dışişleri Bakanı John Kerry, 22 Ocak’ta gerçekleşecek olan Cenevre barış konferansında İran’ın önemli bir rol oynayabileceğini söyleyerek içinde bulundukları çaresizliği ortaya koydu. Türkiye de herkes gibi seyirci zira en zor durumda olan kuşkusuz o. Suriye’deki çatışmaların Türkiye sınırına dayanmış olması Ankara’yı yeterince sıkıştırıyorken, üstüne bir de geçen hafta Hatay’da durdurulan TIR’ın Suriye’ye yardım götürdüğü ortaya çıktı.

*

AMERİKALI şarkıcı Britney Spears yıllar önce kafasını kazıttığında paparazziler “Britney bunu uzun zamandır planlıyor muydu” diye sorunca, menajeri şöyle cevap vermişti: “Hayır! Britney asla strateji yapmaz!” Ülkelerin, malum, böyle bir lüksü yok. Hükümetler acilen bir strateji üretmezlerse, korkarım başlıkta alıntıladığım Adalet Ağaoğlu’nun romanının adı tüm bölge için geçerli olacak.