PYD’nin sınavı şimdi başlıyor

SURİYE’nin Tel Abyad kenti üç hafta önce IŞİD’den PYD’nin eline geçtiğinden beri, tam bir kapalı kutu. Zira kente kimse girip çıkamıyor. PYD sınırları kapatmış, geri dönmek isteyenleri de geçirmiyor. Ne olup bittiğini anlamak için, Akçakale’den kuzey Suriye’ye geçiyorum. Ve önce Tel Abyad’da, sonra da Kobani’ye geçerek neler olduğunu anlamaya çalışıyorum.

PYD NEDEN SINIRI KAPATTI

Malum Ankara PYD’nin, Tel Abyad’dan kaçan Arap ve Türkmenlerin kente geri dönmelerine izin vermediğini söylüyor. Dolayısıyla etnik temizlik yapıldığını savunuyor. Zaten Akçakale’de sınır boyunca geri dönmek isteyen Arapları ve Türkmenleri görüyorsunuz. Kentte sokaklarda, parklarda öbek öbek birçok aile, perişan halde PYD’nin sınırı açmasını bekliyor. Peki PYD bunu nasıl açıklıyor? Neden bu insanları içeriye almıyor?
Tel Abyad’a geçer geçmez, PYD’nin buradaki en üst düzey yetkilisine hemen bunu soruyorum. Öncelikle, sınırdan kimseyi geçirmediklerini doğruluyor. Kentte henüz tam olarak güvenliği ve istikrarı sağlayamadıklarını, zaman zaman IŞİD militanlarının içeriye sızdığını anlatıyor. Ve sınırı, geri dönenlerin arasına IŞİD’in sızma ihtimaline karşı kapattıklarını söylüyor.
Hakeza kentte hâlâ zaman zaman ufak çatışmalar yaşanıyor. Mesela daha 2 gün önce bulunduğumuz binanın biraz ilerisinde bir çatışma yaşanmış. Yine, bundan daha 10 gün önce Kobani’ye sızan IŞİD militanları 300 Kürt’ü katletmişti.
Tel Abyad’dan Kobani’ye geçerken önümüze, arka tarafında elleri ve gözleri bağlanmış kişilerin oturmuş olduğu bir kamyonet çıkıyor. Yanımdaki PYD’li bu kişilerin IŞİD mensubu olduğunu söylüyor.
PYD’nin askeri kanadı olan YPG’liler tarafından yakalanmış, mahkemeye götürülüyorlar. Aynı yetkili, bunun sık sık yaşandığını söylüyor.

KAÇAN KÜRTLER

Bununla birlikte, Tel Abyad’a alınmayanlar sadece Araplar ve Türkmenler değil. Buna maruz kalan Kürtler de var.
Akçakale’de sınıra yakın bir parkta kalan Kürt bir aile, IŞİD Tel Abyad’a girdiğinde çatışmadan kaçıp geldiklerini anlatıyor.
Başka bir Kürt aile de daha önce IŞİD Rakka’ya girdiğinde kaçmış. Rojava’ya (kuzey Suriye) giden yollar kapalı olduğu için de, kendilerini Türkiye’ye atmışlar. İşte bu Kürtler de şimdi PYD’nin sınırı açmasını bekliyor.

TEL ABYAD’DA YEREL MECLİS

Öte yandan dün Tel Abyad’da ilk kez bir yerel meclis kuruldu.Ve ilk toplantısını yaptı. Bu meclisin üyeleri arasında ise sadece Kürtler yok. Araplar, Türkmenler ve Ermeniler de var. Özgür Suriye Ordusu’nun temsilcisi de katılımcılar arasında.
İlk toplantıları bitmeden ben de aralarına katılıyorum.
Konuştuğum Arap ve Türkmen üyeleri, IŞİD 1.5 yıl boyunca kente hakimken yaşadıkları zulmü anlatıyorlar. Ve örgütün, kendi katı şeriat kurallarına uymayan herkesi nasıl infaz ettiğini.
O nedenle öyle görünüyor ki, şu anda Araplar ve Türkmenler kentin kimin eline geçtiğiyle pek ilgilenmiyor. Sadece canlarını IŞİD’in elinden kurtardıklarına seviniyorlar.

ŞU AN MESELE IŞİD

Bölgedeki Araplar, Türkmenler ve Kürtler, hepsi IŞİD korkusu karşısında birleşmiş görünüyor. Kaldı ki birbirleriyle çatışma lüksleri de yok. Zira IŞİD için Arap, Türkmen ya da Kürt fark etmiyor.
Aynısı PYD için de geçerli. Şu anda öncelikli derdi, IŞİD’e karşı kendini ve egemenlik kurmaya çalıştığı bölgeyi savunmak.

Bunun için de Araplar ve Türkmenler dahil, herkesin işbirliğine ihtiyaç duyuyor. Hakeza kantonların yönetimine ve yerel meclislere diğer etnisiteleri de dahil ediyor.
Ancak mesele asıl şimdi başlıyor. Önemli olan, IŞİD tehlikesinden kurtulduktan sonrası. Bölgede güçlenen PYD için asıl test o zaman başlayacak. Diğer etnisitelere karşı nasıl davranacakları, Suriye Kürtlerinin gelecekteki en büyük sınavı.

YPG’Lİ KADINLAR NÖBETTE

Tel Abyad ve Kobani’de mihmandarlarım kadın peşmergelerdi. Kadınlar hem YPG’de, hem asayişte erkeklerle birlikte en ön saftalar. Cephede ve gece nöbetlerinde de erkekler ve kadınlar hep yan yana. Tamamen harabeye dönmüş olan Kobani’de, kadın güçler sürekli teyakkuzda. “Bu yıkıntılar psikolojinizi bozmuyor mu” diye soracak oluyorum. “Erkeklere biz moral veriyoruz” diyorlar.

GÖZLERİ BAĞLI ‘IŞİD MİLİTANLARI’

Tel Abyad’dan Kobani’ye geçerken, bir saattir bizden başka bir aracın geçmediği yolda aniden bir hareketlilik oluyor. YPG güçlerinin olduğu birkaç araba hızla geliyor ve bizi yolun kenarına doğru itekliyor. Ne olduğunu anlamaya çalışırken, bir kamyoneti çevrelediklerini görüyorum. Kamyonetin arkasında elleri ve gözleri bağlanmış halde oturanların, IŞİD militanı olduğunu söylüyorlar.