Koç, 10 milyon doları verdi Metropolitan’da İslam Eserleri bölümünü Araplara bırakmadı

Rahmi Koç, sorular üzerine Metropolitan Müzesi’nin eski CEO’su Philip de Montebello’nun kendisine yaptığı daveti anımsadı:
- Montebello, “Metropolitan Müzesi’nde İslam Eserleri bölümü açıyoruz. Burada Osmanlı bölümünün finansmanını Koç Ailesi olarak sizin üstlenmenizi istiyorum” dedi.
Rahmi Koç, Montebello’nun sözlerinin şu bölümünün altını özellikle çizdi:
- İslam Eserleri bölümünü sadece Araplar’ın üstlenmesini doğru bulmuyorum. Gelin bu işin içinde siz de olun. İslam Eserleri bölümünde sadece Araplar’ın adı olmasın.
Sonra bundan 2 yıl önce, yine Metropolitan Müzesi’ndeki sohbetimizde anlattığı öykünün bir bölümünü anımsattı:
- Ben Montebello’dan yazılı davet istedim. Gönderdiği daveti aile meclisimize götürdüm. Vehbi Koç Vakfı Başkanı Semahat Hanım, “Biz kendi müzelerimize yatırım yapmalıyız” diyerek karşı çıktı. Oysa Metropolitan Müzesi’nde galerilere ailenin ismini yazdırmak sadece parayı bastırmakla olmuyordu.
Aldıkları kararda Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Koç’un etkisine değindi:
- Ömer, “Metropolitan Müzesi’nin bu çağrısına olumlu bakmalıyız” dedi. Bunun üzerine ben 5 milyon dolar verip, bir galerinin finansmanını üstlenmeyi önerdim. Ömer yine ağırlığını koydu. 10 milyon dolara iki galeriyi üstlenmemizin daha doğru olacağını söyledi. Böylece aile meclisimiz 3 yıl önce kararını verdi.
Semahat Arsel, Koç Ailesi’nin adını Metropolitan Müzesi’ndeki İslam Eserleri bölümünde 75 yıl yaşatacak projeye ilk anda karşı çıkmasına rağmen yeğeni Ömer Koç’a teşekkür etti:
- İyi ki Ömer ısrar etti. Vehbi Koç Vakfı ve aile olarak bu önemli projeye girmiş olduk.
Rahmi Koç, ABD’de Metropolitan Müzesi’na destek verip, isim yazdırmanın pek de kolay olmadığına yeniden vurgu yaptı:
- Metropolitan Müzesi’ne parası olan herkes adını yazdıramıyor. ABD’de bu iş için sıra bekleyenler olduğunu biliyorum. Çünkü, böyle bir proje müthiş prestij sağlıyor.
Metropolitan Müzesi’ne attıkları adımını kendilerini nereye taşıdığına dikkat çekti:
- Koç Holding’in adı dünya iş ve ticaret hayatında biliniyor. Şimdi, Koç adı bambaşka bir platformda da öne çıkmış oluyor.
Semahat Arsel’e sordum
- Siz bu projeye neden başlangıçta karşı çıktınız?
- Çünkü ülkemizin her alanda ihtiyaçları çokken Amerika’da bir müzeye 10 milyon dolar vermemizi toplumumuza anlatamayacağımızdan çekindim.
- Bu proje de sadece Koç Ailesi için değil, Türkiye açısından da önemli. Nitekim müzenin ana girişinde önce Koç Ailesi’nin adını değil, Türkiye’yi gördük.
Rahmi Koç araya girdi:
- Osmanlı İmparatorluğu tarihe muazzam bir imza attı. Osmanlı’nın gücünü sanat eserleriyle dünyaya yansıtmaktan gurur duyuyoruz. Müzeyi yılda 5.6 milyon kişi geziyor. Osmanlı İmparatorluğu’nun çok katmanlılığı, üstlendiğimiz iki galeride kendini gösteriyor. Özellikle Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki saray atölyeleri mutlaka görülmeli.
Metropolitan Müzesi’nde artık “Arap Ülkeleri, Türkiye, İran, Orta Asya ve Güney Asya Ülkeleri” başlığı altında 15 galeriden oluşan bir bölüm de var. 1 Kasım’dan itibaren ziyarete açılacak...
New York’ta Koç Ailesi’nin “Metropolitan Gururu”nu izlerken, depremin 7.2’yle vurduğu Van’dan gelen acı haberler hepimizin yüreğini yaktı.

Eserlerin bizim varlığımız olarak Metropolitan’da kalması daha iyi

RAHMİ Koç, Metropolitan Müzesi’nden yola çıkarak, Anadolu’dan dünyaya çeşitli yollarla giden tarihi eserlere değindi:
- Eserlerin bir bölümü kaçırılmış, bir bölümü padişahların fermanlarıyla gönderilmiş. Birleşmiş Milletler’in (BM) aldığı kararın da gücüyle şimdi tarihi eserlerimizi yeniden ülkemize kazandırma çalışmaları var.
Çalışmaları memnuniyetle karşıladığını belirtip sordu:
- O eserleri ülkemize getirmek ne kadar doğru?
Biz de soruyla karşılık verdik:
- Kaçırılmış tarihi eserlerimizin Türkiye’ye getirilmesini doğru bulmuyor musunuz?
- Bence eserler ülkemiz adına kaydettirilip yine buralarda tutulmalı. Bakın Metropolitan Müzesi’ni yılda 5.6 milyon kişi geziyor. Dünyanın her tarafından insanın bizim eserlerimizi de görmesi söz konusu.
Semahat Arsel itiraz etti:
- Ben sana katılmıyorum Rahmi. O eserlerin ülkemizdeki müzelerde sergilenmesi daha doğru.
Rahmi Koç, görüşünde ısrar etti:
- Birincisi maalesef eserlerimizi iyi koruyamıyoruz. İkincisi başlangıçta ilgi oluyor, sonra unutuluyor. Kimse eserlerin yüzüne bakmıyor.
Semahat Arsel, eserlere iyi bakılmadığına katıldı:
- Maalesef ülkemizde müzecilik çok yürümüyor. Yine de eserlerimizin ülkemizde olmasından yanayım.
Rahmi Koç, tarihi eserlerin yeteri kadar gün yüzüne çıkarılmadığından yakındı:
- Ülkemizdeki birçok tarihi eser depolarda duruyor. Belki daha fazlası toprağın altından çıkarılmayı bekliyor.

Başkaları trink veriyor, biz 10 taksitte ödüyoruz

RAHMİ Koç’a Metropolitan Müzesi’ne taahhüt ettikleri 10 milyon doları sordum:
- Şimdiye kadar ödediğiniz miktar nedir?
- 3 milyon doları ödedik. Kalanı 7 yılda yatıracağız.
Hemen ekledi:
- Aslında başkaları Metropolitan’a parayı trink, yani tek seferde ödüyor. Biz rica ettik, 10 taksit yaptırdık.
- Sizin desteklediğiniz galerilere müdahaleniz oldu mu? Eserlerin tamamı Metropolitan’ın mıydı?
- Beni Metropolitan Müzesi’nin Mütevelli Heyeti’ne almışlardı. Yılda iki kez toplantılarına katılıyorum. Vesileyle bizim galerileri de yapım aşamasında gördüm. Eserlerin nasıl sergileneceğini tek tek anlattılar. Eserler müzenin kendi varlıkları arasındaydı.

Van’da acıyı paylaşmak için seferber oldu yaptırdığı okulun durumunu merak etti

KOÇ Holding Şeref Başkanı Rahmi Koç, Semahat Arsel’le birlikte 15 gündür Amerika’da olduğunu belirtti:
- Önce askerlerimizle ilgili acı haber geldi. O acı çok tazeyken bu kez Van depremi içimizi yaktı. Kaybettiğimiz vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyorum. Koç Holding CEO’su Turgay Durak, grup başkanları ve bazı müdürlerimizle Van’a gitti. Oradaki bayilerimizle neler yapılabileceğini konuştu.
Mustafa Koç ekledi:
- Üzerimize düşen ne varsa yapacağız. Arkadaşlarımızın incelemeleri sonrası hızla herşey devreye girecek.
Rahmi Koç, arama-kurtarma çalışmalarına katılıma vurgu yaptı:
- Şirketlerimizden bir grup işçi de Van’a ve ilçelerine sevkedildi. Yaşanan acıyı paylaşmak, yaraları sarmak için oluşan birliğe bizim de güçlü katkımız olsun diye uğraşıyoruz.
Semahat Arsel, bir yandan can kayıplarıyla ilgili üzüntüsünü dile getirirken, diğer taraftan Van Koç İlköğretim Okulu’nun durumunu merak etti:
- Bizim orada yaptırdığımız bir okul var. Acaba onun durumu nedir?
Vehbi Koç Vakfı Genel Müdürü Erdal Yıldırım bilgi verdi:
- Hemen sordum. Bizim okulda önemli birşey yok. Okulu 1999 Marmara Depremi sonrasında çıkan yönetmelik öncesinde yaptırmış olsak da müteahhidimiz yönetmelik varmış gibi hareket etmişti.
Yıldırım’ın verdiği bilgi belli etmese de, Semahat Arsel’i yaşanan onca acı arasında biraz olsun rahatlattı...
15 galerinin açılış törenine katılan New York Belediye Meclisi Başkanı Christine Quinn de Van’da hayatını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı dileyip, ekledi:
- Türkiye ile tam dayanışma içindeyiz. Van’daki arama kurtarma operasyonlarına katkıda bulunmaya hazırız.

Arap Baharı’na denk gelmiş oldu

METROPOLITAN Sanat Müzesi CEO’su Thomas Campbell, 15 galeriden oluşan “İslam Eserleri” bölümünün açılışının zamanlamasına dikkat çekti:
- İslam sanatı ve kültürünü en iyi şekilde anlatan galerilerimiz Arap Baharı’nın yaşandığı döneme denk geldi. 15 yeni galerimiz İslam medeniyetinin Orta Asya’dan Kuzey Afrika’ya, oradan Orta ve Güney Asya’ya kadar 13 yüzyıldan uzun süre boyunca aldığı yolu izliyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcılarından Ann Stock, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’u temsilen açılışa katıldığını belirtti:
- Yeni galeriler pek çok kişiye ve öğrencilere çok yararlı bilgiler verecek.
ABD Temsilciler Meclisi üyesi Carolyn Maloney, yeni galerileri “cevher”e benzetti:
- Bu galeriler hem müzeyi, hem de New York’u çok daha fazla kişinin ziyaret etmesini sağlayacak.