İşte yeni Yassıada

TÜRKİYE Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) bağlı Gümrük ve Turizm İşletmeleri A.Ş. (GTİ) Yönetim Kurulu Başkanı, Nevşehir Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Arif Parmaksız’dan son 6 aydır ısrarla istedim:

- Yassıada’ya gidelim. GTİ’nin “yap-işlet-devret” modeliyle üstlendiği “Demokrasi ve Özgürlük Adası” projesini görelim.

Sonunda 31 Ağustos 2018 Cuma günü için sözleştik. Fotoğraf ustası Sebati Karakurt’la birlikte Ataköy Marina’da Parmaksız’la buluştuk. Projenin müteahhidi Mesa’nın GTİ için kiraladığı tekneyle yola çıktık. Parmaksız, söze 3-4 yıl önce Yassıada ve Sivriada’yı Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan 29 yıl süreyle devraldıkları günlerden girdi:



- Yassıada’ya ilk gittiğimizde bize terkedilmiş köpekler saldırdı. 50 kadar terkedilmiş köpek vardı.

“Demokrasi ve Özgürlük Adası”nın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hedefleri arasında açıkladığı projelerden olduğunu belirtti:

- Sayın Cumhurbaşkanımız projenin Şubat 2019’da tamamlanmasını istedi. O tarihte bitmesi için çalışıyoruz.

AK Parti Çevre Şehir ve Kültürden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Çiğdem Karaaslan’ın hazırladığı projenin yapımını üstlenen Mesa’nın nasıl seçildiğini sordum, anlattı:

- Önce 50 civarında inşaat şirketi listeledik. Ön elemeyle sayıyı 10’a indirdik. Ardından ihale yaptık.

Projenin maliyetini merak ettim, paylaştı:

- 500 milyon lirayı bulacak gibi görünüyor.

Adadaki otelin 125 odalı olacağını vurguladı:

- 30 civarında betonarme bungalov, 600 kişilik konferans salonu, avlu dahil 1200 kişinin ibadet edebileceği cami, müze, sergileme alanları, bağımsız ve dışarıdan gelenlerin hizmet alacağı kafeterya-restoranlar olacak. İşletmesini TOBB GTİ yapacak.


Rifat Hisarcıklıoğlu - Arif Parmaksız - Vahap Munyar 

Derken Dolmabahçe’ye ulaştık. Oradan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, KGF Genel Müdürü İsmet Gergerli ve ilgili bankalarla “KOBİ’lere yeni nefes kredisi” toplantısına katılan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nu aldık. Hisarcıklıoğlu’na TOBB Başkan Yardımcıları Ali Kopuz, Tamer Kıran ve Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Karamehmetoğlu eşlik etti.

Yassıada’ya yaklaşırken Hisarcıklıoğlu ve Parmaksız şu noktanın altını çizdi:

- Şu anda inşaat nedeniyle beton yoğun bir görüntü var. Proje tamamlandığında en az 100 adet yetişmiş ağaç dikeceğiz.

Parmaksız, adadaki ağaç varlığı konusunda şu detaya işaret etti:

- Aslında adada ağaçtan çok maki vardı. Dikilecek ağaç ve fidanlarla beton yoğun görüntü önemli ölçüde giderilecek.

Sonra Sivriada’yı gösterdi:

- Proje kapsamında Sivriada’ya da kongre merkezi yapılacak. Ancak, orası için aleyhte açılmış 4 dava devam ediyor.

Yassıada’ya yanaştığımızda bizi Mesa Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Boysanoğlu ve ekibi karşıladı.

Hisarcıklıoğlu, Yassıada’ya en son geçen yıl eylül ayında geldiğini anımsadı:

- İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) rahmetli Başkanı İbrahim Çağlar’la birlikte gelmiştik...

Mesa ekibine rotayı verdi:

- Vahap Munyar ve Sebati Karakurt özellikle rahmetli Adnan Menderes’in kaldığı koğuşu, yargılamanın yapıldığı salonu ve adadaki tarihi kalıntıları merak eder. Bize öncelikle onları gösterin.

Tur sırasında düşündüm:

Proje tamamlandığında “Demokrasi ve Özgürlük Adası” havasına ne oranda ulaşabilecek?


DURUŞMA MEKÂNI OLAN SALON DA YENİDEN YAPILIYOR


TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Mesa İnşaat ekibine sordu:

- Yassıada duruşmalarının yapıldığı mekân neresi?

Mesa İnşaat yöneticisi yapımı süren mekânı gösterdi:

- Burası aslında spor salonuymuş. Duruşma için düzenlenmiş.

Hisarcıklıoğlu, Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu başta olmak üzere sanıkların durduğu noktayı, mahkeme heyetinin yerini sordu. Mesa yöneticisi önce izleyici tribünü olacak noktayı işaret etti:

- Karşı taraf duruşmaların yapıldığı göndemdeki gibi izleyici bölümü olarak düzenlenecek.

Ardından Menderes ve dönemin sanıklarının durduğu noktayı işaret etti. Hisarcıklıoğlu ile o noktada da fotoğtaf çektirdik.


BİZ YASSIADA'DAYKEN CUMHURBAŞKANI'NIN HELİKOPTERİ TUR ATTI
YASSIADA’da TOBB GTİ ofisinde Mesa ekibini dinlerken helikopter sesi duyuldu. Helikopterin Balıkesir’den İstanbul’a geçen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı taşıdığı, adanın üzerinde özellikle tur attığı anlaşıldı.

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Cumhurbaşkanlığı Koruma Daire Başkanı Muhsin Köse’yi aradı:

- Biz şimdi üzerinde tur attığınız Yassıada’dayız. Sayın Cumhurbaşkanımızla görüşebilir miyim?

Köse, yanıt verdi:

- Beyefendi şu anda İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile görüşme yapıyor. Araya girip sizi görüştüremem.

Hisarcıklıoğlu, telefonu kapattıktan sonra ekibine döndü:

- Daha erken farkına varsak belki biz buradayken Sayın Cumhurbaşkanımız da adaya inerdi.




MENDERES'İN ODASININ YANI AYDIN SALONU OLACAK
MESA İnşaat ekibi rehberliğinde Adnan Menderes’in kaldığı odanın bulunduğu binaya girdik:

- Binayı aslına uygun yeniden inşa ettik. Burada balmumu heykeller ve dönemin objeleriyle canlandırmalar yapılacak.

Rifat Hisarcıklıoğlu ile birlikte Menderes’in kaldığı daracık odada fotoğraf çektirirken, Mesa İnşaat yöneticisi yan taraftaki salonu işaret etti:

- Burası “Aydın Salonu” olarak düzenlenecek.


BOYU 740 ENİ 185 METRE
TOBB GTİ Yönetim Kurulu Başkanı Arif Parmaksız, “Demokrasi ve Özgürlük Adası”nın açılışında dağıtılmak üzere Yassıada’yla ilgili bir kitap hazırladıklarını belirtti. Mesa İnşaat ekibi, kitaba temel oluşturacak raporun bir özetini bana verdi. Rapordaki şu verileri dikkatimi çekti:

- Yassıada’nın boyu 740, eni 185 metre. Adanın yüzölçümü 18.3 hektar.

Parmaksız, toplam inşaat büyüklüğünü paylaştı:

- 60 bin metrekarelik kapalı alan oluşuyor. Tabi, otelin 4 katlı olduğunu dikkate almak gerekir. Yani, inşaatın oturum alanı daha az elbette.


1920'ler...

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Yassıada’yla ilgili olarak şu noktanın altını çizdi: “İnşaat nedeniyle beton yoğun bir görüntü var. Proje tamamlandığında en az 100 adet yetişmiş ağaç ve çok sayıda fidan dikeceğiz.”

1970'ler...




İNGİLİZ BÜYÜKELÇİLİĞİ ÖZEL KÖŞK YAPTIRMIŞ
EBRU Elmas Mimarlık Bürosu’nun hazırladığı rölöve raporunda yer alan bilgilere göre, Yassıada 4’üncü yüzyıldan itibaren sürgün yeri olarak kullanıldı.

Bizans İmparatoru Theofilos (829-842) Platea Manastırı’nı yaptırdı.

860 yılında adada sürgün olarak kalan patrik Ignatios bir kilise inşa ettirdi. Kilisenin altındaki dehlizler zindan olarak kullanıldı.

1859’da adayı satın alan Birleşik Krallık’ın İstanbul sefiri Henry Bulwer, sahilde kaleye benzer bir bina ile adanın ortasına köşk yaptırdı.

Bulwer, Sultan Abdülmecit’in onayı ile satın aldığı adayı, bir süre sonra satışa çıkarır. Osmanlı Hükümeti, adayı bir Türk’e satmasını ister. Mısır Hidiv’i İsmail Paşa satın alır.

Yassıada, Cumhuriyet döneminde 1947’de Deniz Kuvvetleri tarafından satın alındı. 1949’da inşaat başladı, 1952’de eğitim hizmetlerine açıldı.

27 Mayıs 1960 darbesinden sonra burada kurulan mahkemede Demokrat Partlililer yargılandı.

Yargılamalar bittikten sonra ada yeniden Deniz Kuvvetleri’ne geçti, 1978’e kadar eğitim faaliyetleri sürdü.

1993’te İstanbul Su Ürünleri Fakültesi enstitüsünü adaya taşıdı. Fakülte 1995’te adayı terketti.