DİE, enflasyondaki karmaşayı çözecek

İlk arayan Sabah'ın ekonomi yazarı Abdurrahman Yıldırım oldu:

"Tam ben de bu konuyu yazacaktım. Tüm eski verileri çıkarıp taradım."

Abdurrahman'a rica ettim: "Aman yaz, bu karmaşa bitsin."

Sonra Anadolu Ajansı'nın Ekonomi Müdürü Mehmet Ali Balo aradı:

"Biz Anadolu Ajansı olarak kendi içimizde tutarlı olalım diye Merkez Bankası'nın kayıtlarını esas aldık. Dolayısıyla bizim 'Enflasyon 29 yıl önceye döndü' haberimiz Merkez Bankası'na dayanıyor. Sonra Devlet Bakanı Beşir Atalay'ın toplantısını izledim. DİE'ye dayanarak '35 yıl önceye döndük' dedi. Bunu da yansıttık."

Ardından elektronik postaları tararken, ANKA Ajansı'ndan Önder Doğan'ın mesajını gördüm: "1970’li yıllarda önüne gelen kuruluş fiyat endeksi yapmış. Çoğu hesaplama Ankara ve İstanbul’la sınırlı kalmış. Geçen yıldan beri bir çok kaynağı tarıyoruz. TÜFE konusunda 1982'ye kadar tutarlı oranlar bulmak mümkün değil. Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, İTO ve benzeri birçok kuruluş kendine göre çok az sayıda ürünle, sadece birkaç ilden fiyat toplayıp fiyat endeksleri oluşturmuş. Biz 1982 öncesi için DİE’nin 1993'te yayımladığı 'İstatistiki Göstergeler 1923-1991' yayınındaki endeksleri bildiğimiz ekonomik gelişmelere daha yakın olduğu için kullanmayı doğru bulduk."

Derken Türkiye'de "verilerin patronu" olan Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), Beşir Atalay'ın neye dayanarak "Enflasyonda 35 yıl önceye döndük" dediğine açıklık getirdi:

Elimizdeki verilere bakıldığında TÜFE'ye göre aralık ayı itibariyle yıllık değişimde en son 1969'da yüzde 7.91,

12 aylık ortalamalara göre değişimin en son 1970'te yüzde 8.1,

Aylar itibariyle bir yıllık değişime bakıldığında ise Eylül 1972'de yüzde 9.56 oranına ulaşıldı.

TEFE'ye bakınca aralık ayı itibariyle yıllık değişimde 1970'te yüzde 6.07,

12 aylık ortalamalara göre değişim oranlarıyla en son 1970'te İstanbul Ticaret Odası (İTO) rakamlarıyla yüzde 9.5, Hazine rakamlarıyla yüzde 6.7,

Aylar itibariyle yılık değişimde Mart 1976'da yüzde 8.88 oranına ulaşıldı.

Yaptıkları yazılı açıklamayla yetinmedi, DİE Başkanı Ömer Demir de ayrıca aradı. Konuyu gündeme getirmekteki asıl amacımı tekrarladım: "Geçmişte endeksin İstanbul ve Ankara için ayrı tutulduğunu, bir dönem Ticaret Bakanlığı'nın, bir başka dönem Hazine Müsteşarlığı'nın işin içinde olduğunu biliyoruz. Eski karmaşa şimdi bugüne yansıyor. Acaba DİE her ayın 3'ünde enflasyon verilerini açıklarken, tarihsel dökümünü de tek elden yapamaz mı? Bu durumda karmaşa büyük ölçüde ortadan kalkar."

Ömer Demir, önerime olumlu yaklaştı: "Tamam, bundan sonra yapalım..."

Abdurrahman Yıldırım, dünkü yazısında, "Geçmişini bilemezsek gelecekte enflasyonla nasıl baş edeceğiz?" diye soruyordu...

Şimdi bize Abdurrahman'ın sorusunu not edip 3 Şubat 2005'i beklemek düşüyor.

Bakalım DİE 3 Şubat'ta 2005'in ilk enflasyon verilerini açıklarken, tarihsel dökümü de yanına ekleyecek mi?

Yabancıya çalışma izni tek merkezde toplandı

ÇALIŞMA ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdür Yardımcısı Sadettin Akyıl'dan nazik bir bilgilendirme notu aldım. Akyıl'ın notu, "Yabancı müdüre çalışma izni giderken de gelmedi" başlıklı yazımla ilgiliydi. Yazımda sözünü ettiğim genel müdürün iki yılda çalışma iznini alamadığını belirtmiştim. Akyıl, "Yabancıların çalışma işlemleri Bakanlığımıza 1 yıl 3 ay önce geçti" hatırlatması yapıp, şöyle diyor: "6 Eylül 2003'e kadar 71 kanun ve 10 kararnamedeki hükümler tek mevzuat bünyesinde birleştirildi. Böylece, 'yabancıların Türkiye'de çalışmaları' ile ilgili dağınık mevzuat olabildiğince tek merkezde toplanmış, Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı'nca verilen çalışma izinlerinde yetki ve görev, Bakanlığımıza devredilmiştir."

Akyıl, önemli kuruluşların izin talebinin 1 ayı aşmayan sürede sonuçlandığını belirtiyor, arada "eksik belge" gibi nedenlerle sürenin uzadığını vurguluyor.

Daha önce Yabancı Sermaye Dairesi'nde görev yapmış bir Hazine bürokratı da şu savunmayı yapıyor: "Yabancı Sermaye Dairesi'nde izinlerin 6 ay sürdüğünü yazmışsınız. Baktık, 28 günü geçen bekleme olmamış. Çalışma Bakanlığı'nda gecikmeler olduğunu biz de duyuyoruz."

Türkiye'de çalışan yabancılara ve yabancı çalıştıranlara duyurulur...