Cumhuriyet tarihinde ilk kez süttozu ihraç ettik

Yasin Ekinci’nin iftar konukları arasında başta Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Türker İnanoğlu, Dinç Bilgin, Güngör-Nuran Uras, Altan Öymen, İzzet Yıldızhan ve Nihat Özdemir vardı.
Mehdi Eker’i rahat sohbet ortamında bulmuşken, Yıldız Holding (Ülker) Gıda ve İçecek Grubu Başkanı Mehmet Tütüncü’yle Pamukova’daki (Sakarya) süt fabrikasına yaptığımız turdan edindiğim bilgiyi netleştirmek istedim:
- Ak Gıda’nın Genel Müdürü Hüseyin Avcı, süttozu ihracatına başladıklarını aktardı. Bana bu bilgi, “Türkiye, tarihinde ilk kez süttozu ihraç ediyor” gibi geldi. Doğru mudur? Bir zamanlar Marshall Yardımı’yla gelen süttozuyla beslenmişken, şimdi ihracatçısı mı olduk?
- Evet, ilk kez süttozu da ihraç ediliyor.
- Nasıl bu noktaya gelebildik? Çünkü, süttozu Türkiye’nin ithalat kalemleri arasındaydı.
- Aslında bu konuya süt fiyatlarında denge sağlamak amacıyla yöneldik. Sütün bol olduğu mevsimde fabrikalar kapasitelerini aşan miktarı alamıyor, fiyatlar çok düşüyordu. Biz de süttozu teşviki vererek endüstriyi sürekli alıcı konumuna taşıdık.
- Verilen teşvik, ithalatı kesmeye yettti mi?
- Türkiye, 18 bin ton süttozu ithal ediyordu. Bunu durdurup, farkı kapatacak teşvik vermek üzere program yaptık. Böylece süttozu üretimi ithalata gerek kalmayacak şekilde arttı. Ayrıca ihracat da yapma fırsatı yarattılar.
Eker’in bu yanıtlarından sonra dün Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Derneği (ASÜD) ve Ulusal Süt Konseyi Başkanı Harun Çallı’yı aradım:
- Hükümet, süt fiyatını en bol dönemde bile 73.5 kuruşun altına indirmeme kuralı koydu. Buna karşılık da dahilde işleme rejimi (DİR) kapsamında gelen 18 bin tonluk süttozu ithalatını frenleyecek adım attı.
- Ne tür bir adımdı?
- Ton başına teşvik verdiler. Bunu da iki aylık süre için yaptılar. 7-8 şirket süttozu üretti. 18 bin tonluk ihtiyaç karşılandı. 9 bin ton da ihracat yapıldı.
- Tarihimizde ilk kez olan ihracattan ne kadar gelir sağlandı?
- 25-30 milyon dolar dolayında.
- 18 bin tonluk dahilde işleme rejimi kapsamındaki ithalat ne kadar döviz götürüyordu?
- 60 milyon dolar dolayında.
Bizim kuşağın ilköğretim döneminde, çoğumuzun midesi bulanarak içtiği Marshall Yardımı süttozunu tükettik...
45-50 yıl önce yardımla gelen süttozuna muhtaç olan Türkiye’nin, ilk adımda 30 milyon dolarlık ihracata imza atmasının benim için büyük anlamı var...
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın attığı adım, 60 milyon dolar dövizin süttozuyla çıkışını engellediği gibi, ihracata da kapı açmış oldu...
Üstelik, süt fiyatlarının da yerlerde sürünmesi bir ölçüde engellendi...

‘Baba Kuruş’ yattı kalkmaz, hara müdürü Mümtaz

TJK eski Başkanı Yasin Ekinci’nin konuğu olunca, konu yarış atlarından da açıldı, Tarım Bakanı Mehdi Eker, kadrolu safkan Arap Atı sayısını verdi:
- 800 safkan Arap atımız var. 10-15 göbek geriye doğru hepsini biliriz. Türkiye’de 3 hara bu konuda önde. Bursa Karacabey, Eskişehir Çifteler, Malatya Sultansuyu...
1932 yılında Suriye’den alınıp Türkiye’ye getirilen Baba Kuruş ve Baba Sa’d isimli atların Karacabey’de birer anıt mezarının olduğunu vurguladı:
- Baba Kuruş’un ölümü olay olmuş. Hara müdürü, durumu Ankara’ya bildirmekte epey zorlanmış.
Eker, yazılan telgrafı şöyle aktardı:
- Baba Kuruş yattı kalkmaz, hara müdürü Mümtaz.
Sonra atların özelliklerine değindi:
- At öyle bir varlık ki, insana çok yakındır. At duygulanır, kıskanır, hırslanır, utanır...

Süne sorunu çok düştü sanayici ‘kalitesiz buğday’a izin istiyor

GIDA, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, buğdayda sünenin verdiği zararı yüzde 4-4.5’lerden yüzde 1’in altına çektiklerini belirtti:
- Eskiden uçakla ilaçlama yapılıyordu. Buğdayın yüzde 4-4.5’inin özünü süne emiyordu. Yani, yılda 900 bin ton buğdayı en kalitesiz hale getiriyordu.
Türkiye’nin buğday üretim seyrine vurgu yaptı:
- Genelde ihtiyacımız 18 milyon ton dolayında. Üretimimiz de 20 milyon ton dolayında olur. 2007’de 17.3 milyon tona düştüğü oldu. 2009’da buğday üretimi 18.5 milyon tondu. Geçen yıl 19.6 milyon tona çıktı. Bu yıl 21 milyon ton oldu.
Son dönemlerde bakanlığa yapılan başvurulardan örnek verdi:
- Bazı sanayicilerimiz, “Türkiye’de kalitesiz buğday bulamıyoruz, bize ithalat izni verin” diye başvuruda bulunuyor.
- Neden?
- Endonezya, Malezya, Filipinler ve Singapur’da bisküvi üretiminde kullanılan undan ekmek yapılır. Türkiye, son 5-6 yıldır un ihracatında dünya birincisi veya ikincisi oluyor. Sanayicilerimiz söz konusu ülkelere un ihracatı için kalitesiz buğday ithal etmek istiyorlar.
- İzin veriyor musunuz?
- İhtiyaç duyuldukça izin veriliyor.

Hayvan başına 15 lira verdik, 19 milyon anaç koyuna küpe takıldı

YASİN Ekinci’nin iftar sofrasında Güngör Uras, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’e küçükbaş hayvana verilen teşvikleri sordu:
- Koyun ve keçi başına 15 lira destek veriyoruz.
- Destek sistemi nasıl işliyor?
- Koyuna, keçiye küpeyi takıp, kayda giren, yılda 15 lirasını alıyor.
Bu yöntemle ulaşılan noktaya dikkat çekti:
- Şu anda 19 milyon anaç koyun kayda girmiş durumda. Bu. Türkiye’nin koyun-kuzu varlığının 30 milyon başa ulaştığını gösteriyor.
Ardından ekledi:
- Önümüzdeki 1-2 yılda koyun-keçi üretimi çok artacak...
Avrupa’dan örnekle işin kırmızı et yönüne vurgu yaptı:
- Avrupalı, kırmızı et ihtiyacının yüzde 45’ini domuzdan karşılıyor. Bizde de koyun ve keçi, kırmızı et ihtiyacını karşılamada önemli rol oynamalı.

Doğu ve Güneydoğu vergi ödesin yatırım da gitsin

DİYARBAKIRLI olan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’e, son günlerdeki vergi tartışmasını anımsattık:
- “Doğu ve Güneydoğu’ya vergi konusunda pozitif ayrımcılık yapılsın, veri alınmasın” gibi öneriler var. Sizin bu konuya bakışınız nasıl?
- Neden vergi ödemesinler? Vergilerini ödesinler ki, oralara yatırım da gidebilsin.

Burkay gibi siyaset yapanlara ihtiyaç var

MEHDİ Eker’e, kısa süre önce Türkiye’ye dönen Kemal Burkay’la ilgili yorumunu sorduk:
- Kemal Bey, sorunlara daha uzlaşmacı bakan, yumuşak kişilikli bir insan. Bölgede onun gibi politikacılara ihtiyaç var.
Ardından ekledi:
- Bölgede o tür politikaların da çeşitlenmesi, alternatiflerin oluşması lazım.