ABD’de Yatırım Ajansı’na ‘Yeni havalimanı ihalesinde fahiş fiyat oluştu’ sorusu

Masanın çevresinde 30 dolayında şirketin temsilcisi var.
İlker Aycı’nın açılış sunumunun ardından Citibank Türkiye Genel Müdürü ve Ülke Başkanı, ABD-Türkiye İş Forumu (ABFT) Başkanı Serra Akçaoğlu, Pepsico Güneydoğu Avrupa Başkanı, ABFT Yönetim Kurulu Üyesi Eugene Willemsen, Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanvekili Akın Kozanoğlu, Koç Finans-Yapı Kredi Başekonomisti Cevdet Akçay, Mediasa Başkan Yardımcısı Bülent Gençtürk, Yatırım Ajansı Başdanışmanı Hasan Pehlivan ile Türkiye’nin New York Başkonsolosu Levent Bilgen konuştu.
Ekibe ilk soru İstanbul’a 3’üncü havalimanı ihalesinde oluşan fiyatla ilgili yöneldi:
- 3’üncü havalimanı ihalesi için konsorsiyumlardan birine 1 milyar dolarlık payla girmiştik. Türk şirketlerinden oluşan konsorsiyum (Limak-Kolin-Cengiz-Mapa-Kalyon) 30 milyar doları aşan 25 yıllık kira bedeliyle ihaleyi kazandı. Biz hayal kırıklığı yaşadık. Oluşan fiyat fahiş değil mi?
Aycı, soruyu yanıtlama görevini Başdanışmanı Hasan Pehlivan’a bıraktı. Pehlivan, öncelikle ihalenin şeffaflığını anımsattı:
- İhaleyi televizyon kanallarından canlı şekilde izledik. Yani, kapalı kapılar ardında gerçekleşmedi.
Ardından ihalenin açık artırma bölümünün 20 milyar Euro’dan başlamasına yol açan teklif sahibine dikkat çekti:
- Kapalı zarflar açıldığında Makyol’un teklifinin 4 milyar Euro artı KDV, TAV’ın (büyük ortağı Fransız şirket Paris Havalimanı’nı işletiyor) 9 milyar Euro artı KDV, Limak-Kolin-Cengiz-Mapa-Kalyon konsorsiyumunun 12.6 milyar Euro artı KDV, IC İçtaş-Fraport konsorsiyumunun da 20 milyar Euro artı KDV olduğunu gördük. Yani, 25 yıllık kira bedelini 20 milyar Euro’ya taşıyan Alman Fraport’un içinde yer aldığı konsorsiyum oldu.
TAV’ın açık artırmada 22 milyar 31 milyon Euro’ya kadar çıktığına işaret etti:
- IC İçtaş-Fraport, yarışı sonuna kadar sürdürdü. Sonunda tamamı Türk şirketlerden oluşan konsorsiyum 22 milyar 152 milyon Euro 25 yıllık kira bedeliyle ihaleyi kazandı. Yani, 3 konsorsiyum da kendilerine göre mantıklı plan yapmıştı.
Pehlivan, 3’üncü havalimanının devreye girmesinin ardından Atatürk Havalimanı’nın kapanacağının altını çizdi:
- 3’üncü havalimanının inşaat bedeli 7-8 milyar Euro dolayında olacak. Bütün fazlarıyla tamamlandığında yolcu kapasitesi 150 milyona çıkacak. Atatürk Havalimanı kapandığında bugünkü haliyle 45 milyon yolcu peşinen 3’üncü havalimanına kayacak. 2020’de 100 milyon yolcuya ulaşacağını öngörüyoruz.
İlker Aycı, toplantının bitiminde soruyu şöyle değerlendirdi:
- Böyle büyük ihalelerde konsorsiyumlara finansman desteği veren yatırımcılar olur. Soruyu soran şirketin temsilcisi de öyle biriydi. Verdiği 1 milyar doların ihaleyi kazanmalarını sağlayacağı hayaline kapılmış. İstanbul’u kasaba falan mı sanıyor?
Hasan Pehlivan, Türkiye’nin iş ortamının şeffaflığı ve yolsuzluk-rüşvet sıralamasında dünyada çok da iyi olmayan noktada bulunduğunu savunan soruya da şu yanıtı verdi:
- Her iki konuda da ortamın düzelmesini sağlayan çok yol alındı. Türkiye, o sıralamalarda yıldan yıla daha iyiye doğru gidiyor.
3’üncü havalimanının finansman paketi oluşunca kira bedelinin mantığı da anlaşılacak. Bankaların projeye vereceği desteği beklemekte yarar var.

Türkiye muhafazakâr bir ülke mi oluyor

CUMHURBAŞKANI Abdullah Gül’e New York’ta Merrill Lynch’in düzenlediği toplantıda yönelen sorunun benzeri Başbakanlık Yatırım Ajansı Başkanı İlker Aycı’nın oluşturduğu, “Türkiye’ye Yatırım Çekme Milli Takımı”na da soruldu:
- Mevcut hükümetin Türkiye’yi giderek muhafazakar ülke konumuna taşıdığı izlenimi var.
Bu izlenime alkollü içki konusundaki sınırlamalar gerekçe gösterilince, ekip ABD’den örnekleri sıraladı:
- ABD’de alkollü içki satışı konusundaki sınırlamalar eyaletten eyalete değişiyor. Türkiye’nin yeni devreye aldığı satış saati sınırlaması, ABD’nin birçok eyaletinde yıllardır var.

Varlık Barışı’nda ‘balon beyan’a önlem gerekiyordu

BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan’ın Malatya gezisi sonrasında İstanbul’a dönerken CHP Milletvekili Mevlüt Aslanoğlu ile karşılaştım. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki bir konuşmasını aktardı:
- Varlık Barışı görüşülürken öncekinde yaşanan “balon beyan” riskine karşı önlem alınmasını önerdim, dikkate almadılar.
- Ne tür bir önlem?
- Maliye, beyan edilen paranın yüzde 1’i düzeyindeki verginin tahakkuk edilmesiyle yetinmeyip, peşin tahsile gitmeliydi. O zaman yanıltıcı beyan yaşanmazdı.
- Temmuz sonuna kadar 50 milyar liralık varlığın getirileceğine dair başvuru oldu. Bunda “balon beyan” riski görüyor musunuz?
- Bence o risk var. Kapıyı açık bırakmamak gerekirdi.
Aslanoğlu haklı çıkar mı?