Gülümseyin, paranız gidiyor!

Gülümsemesiyle her istediğini alan insanlar vardır... Siz bu kadar etkili olduğunuzu düşünmüyorsanız canınızı sıkmayın. Yakında bir tebessümün ne kadar para ettiğini görünce şaşırabilirsiniz. Çin’de yaygınlaşmaya başlayan yeni bir teknoloji, yüz tanıma sistemiyle ödeme yapma imkânı sunuyor. Mağazalardaki ‘Smile and Pay’ (Gülümse ve Öde) kiosklarında, alışveriş mutluluğu yüzünüze yansıyınca hiçbir şeye dokunmadan işleminizi tamamlayabiliyorsunuz!

Son cümledeki ironiyi yakaladığınıza şüphem yok. Şu sıralar market kasalarına gelip de yüzü gülen pek kimse olduğunu sanmıyorum. Zaten Çin halkı da tebessüm etmeyi pek sevmez. Öyleyse nereden geliyor bu neşe?

‘Azınlık Raporu’ filmindeki gibi...

The Guardian’ın haberine göre, başta Alipay olmak üzere Çin’in finans devleri, üç yıl içinde bu yeni teknolojiye yüz milyonlarca dolar yatırmaya hazırlanıyor. Her köşe başındaki gözetleme kameralarına alışan Çin halkı teknolojiyi benimsemiş ve kullanmaya başlamış bile. Banka hesabına bir portre fotoğrafı bağlamak yeterli oluyor. Gülümseme faslıysa muhtemelen sadece işlevsel. Sistemi sabit bir resim veya maskeyle kandırmanın önüne geçiyor.

‘Azınlık Raporu / Minority Report’ filminde başrol oyuncusu Tom Cruise, bir mağazaya girerken interaktif ekrandan tanınıyor ve kişisel önerilerle karşılaşıyordu. Tüketicileri satış noktalarında yüz taramasına alıştırma yaygınlaşacak bu teknolojinin hazırlık adımları olabilir. Malum, yüz tanıma sistemleri tartışmalı. Terazinin bir tarafında güvenlik, diğerinde kullanıcı mahremiyeti var. Çin halkı distopik ortamı kabullenmiş olabilir ancak sayısı artan kameraların batı toplumlarını tedirgin ediyor. Pandeminin fiziki temastan kaçınmayı kolaylaştıran süreçlere hızla adapte olmamızı sağladığıysa bir başka gerçek.

Güvenlikten söz etmişken... Paranın dijitalleşmesiyle gayrimeşru ekonominin önlenebileceğini savunanlar var. Ancak kripto para, karaparanın yerini aldığı için bu olasılık pek gerçekçi değil. Ayrıca paranın tamamen dijitalleşmesi, distopik bir gelecekte tüm maddi birikimlerin kontrole girmesi ve istenildiğinde sıfırlanabilmesi ihtimalini düşündürüyor. Büyük bir elektrik kesintisiyle her şeyin yok olması da korkutucu...

‘Etik yönleri sorgulanabilir’

Yeni nesil ödeme sistemleri konusunda görüş aldığım Western Union’ın Türkiye’deki çözüm ortağı BPN’in genel müdürü Ömer Zapsu bu sistemlere rağmen nakit paranın uzun yıllar var olacağını öngörüyor:  “Dünya düzeni nakit paraya dayanıyor ve nüfusun yaklaşık 2 milyarı ‘bankasız’. Yine de paranın sanal mecralara kaydığı bir gerçek. Örneğin İsveç tamamen nakitsiz bir ekonomiye doğru gidiyor. Yüz tanıma, parmak izi, retina sistemleri tüketicilerin hayatını kolaylaştırıyorsa bu insanlar için iyi bir şey. Ancak ‘insanlık’ için iyi mi, bilemiyorum. Etik yönleri de sorgulanabilir.” Zapsu bu sistemlerin yakında Türkiye’de de yaygınlaşacağını söylüyor: “Yeni düzenlenen kanunlarla daha fazla imkân yaratılacak. Örneğin açık bankacılık uygulamaları, NFC ve QR kod ödeme sistemleri yaygınlaşacak. BPN olarak da yeni ürünler sunacağız.”

Netice şu: Harcanacak para cüzdanda durmaz... Mümkünse ekstreyi görünce de yüzümüz gülsün!

Dostlar alışverişte görmesin!

Çinli finans kurumları yüz tanımayla ödeme teknolojisine büyük yatırımlar yaptı. Tüketici memnuniyetini sağlamaksa kolay değil. Sina Technologies tarafından yapılan araştırmaya göre ödeme sırasında yüz taraması yapılanların yüzde 60’ı kendini ‘çirkin’ hissetmiş. Kaş yaparken göz çıkmış! Sistemi geliştiren Alipay çareyi ‘güzellik filtreleri’nde bulmuş... Öyle bir illüzyon senaryosu ki bilimkurgu yazarlarının bile aklına gelmez!