Genel resim doğru ama...

Doğru hikâye, yanlış karakterler...’ Bu yıl Fransa’yı “En iyi yabancı film Oscar’ı” dalında temsil edecek olan Deniz Gamze Ergüven imzalı ‘Mustang’i ben kendi adıma kısaca böyle özetleyebilirim. Karadeniz yöresindeki bir sahil kasabasında beş kız kardeşin gelenekler, örf ve âdetler, çevre baskısı vs. altında varoluş mücadelesini anlatırken bu topraklara ait ikiyüzlü ahlaki normları ve erkek egemen kültürü sorgulamaya çalışan film, genel resmi doğru konturlarla çiziyor ama detaylarda istediği etkiyi sağlayamıyor.

SAMİMİ, SAMİMİ OLMASINA DA...

Hikâyenin geçtiği yöreden çok başka yerlerde yetişmiş ve oraya tesadüfen yolları düşmüş gibi görünen kızlar, giyim kuşamları, tavırları, konuşma biçimleri, tarzları ve yaklaşımlarıyla zaten yeterince ‘yabancı’lar, bir de işin içine arka plandaki ‘Yerellik’ girince, sanki filme buradan bakanlar bir noktadan sonra yabancı gibi duruyor.

Ergüven’in, Fransız sineması etkileri taşıyan yumuşak anlatımı esnasında öykü birden çok çarpıcı olaya ve meseleye uğrarken film bu aşamalarda bence hızını ve vuruculuğunu da kaybediyor. Öte yandan ‘Mustang’in genel olarak anlattıklarını gündelik hayatın içinde görmüyor muyuz, elbette görüyoruz. Bu yanıyla da film, izleyenini farklı duygularla ve gelgitlerle baş başa bırakıyor.

Bu arada Ergüven’in burayı ‘oryantalist’ bir bakış açısıyla ele aldığı ve Batı’nın ‘Mustang’i bu tür bir refleksle bağrına bastığı şeklinde ‘kulağımıza çalınan’ iddia ve eleştirilere gelince... Evet, dışarıdan bakan biri filmdeki karakterlerin genel resme oturup oturmadığını belki fark etmeyebilir ama Ergüven’in birtakım hesaplarla yola çıktığını ve filminin bütün gücünü ‘Oryantalizm’den aldığını düşünmüyorum. Naçizane düşüncem şudur ki, yönetmen iyi bir hakem misali gördüğünü çalmıştır, yani filmde anlattıkları bence Ergüven’in, oradan (yaşadığı Fransa’dan yani) kökleri olan bu coğrafyaya baktığı ve gördüklerinin ifadesidir. Yani yönetmen ve filmi, samimidir. Ama aynı filme biz buradan baktığımızda ‘Mustang’in meselesinin samimiyet değil, derinleşemeyen ve havada kalan karakterler ve olay örgüleri olduğunu görüyoruz... 

Mustang (2,5/5) 
Yönetmen: Deniz Gamze Ergüven
Oyuncular: Güneş Nezihe Şensoy, Doğa Zeynep Doğuşlu, Elit İşcan, Tuğba Sunguroğlu, İlayda Akdoğan, Nihal Koldaş, Ayberk Pekcan

Türkiye, Fransa, Almanya ortak yapımı